Përmbajtja:
Hyrje
1. Morali seksual perëndimor 
              - Morali seksual në Krishterim
              - Periudha viktoriane
              - Revolucioni seksual
2. Themeli i moralit seksual në Islam
              - Definimi i këndvështrimit islam
              - Martesa si një veprim i pëlqyeshëm
              - Murgëria është e ndaluar
              - Martesa si një përkrahje në përshpirtshmëri
              - Mbrojtja e këndvështrimit islam
              - Qëndrimet e Mernissi-t
              - Qëndrimet e Ghazaliut
              - Dashuria ndaj Zotit dhe dashuria për këtë botë
              - Kriteri i të moralshmes dhe imorales
3. Struktura e moralit seksual në Islam
              - Fillimi i jetesës seksuale në Islam
              - Pjekuria seksuale (bulugh) dhe pjekuria mendore (rushd)
              - Ç’duhet të bëjnë të rinjtë?
              - Si të veprohet me nevojën seksuale para martesës?
              - Mënyrat imorale
              - Seksi para martesës
              - Masturbimi
              - Homoseksualiteti
              - Mënyrat e lejuara të përkohshme
              - Abstenimi i përkohshëm
              - Martesa e përkohshme (mut’a)
              - Martesa
              - Me kë mund të martohet njeriu?
              - Disa pyetje që parashtrohen shpesh
              - Marrëveshja martesore
              - Koha e martesës
              - Kohët dhe ditët për marrëdhënie seksuale
              - Teknikat seksuale
              - Paraloja
              - Teknikat gjatë paralojës
              - Marrëdhënia seksuale
              - Seksi anal
              - Nderi dhe privatësia
4. Kontraceptivët dhe aborti
              - Hyrje
              - Kur fillon shtatzënia?
              - Metodat kontraceptive
              - Aborti
5. Teknikat e reja për shumimin njerëzor
             - Fekondimi artifical nga bashkëshorti
             - Fekondimi artifical nga një donator
             - Fekondimi në epruvetë (in vitro)
             - Mundësi të tjera të shumimit, të diskutuara nga dijetarët
             - Amësia bartëse (Surrogate motherhood)
             - Disa pyetje etike
             - Shkatërrimi i vezëve të fekonduara që tepërojnë
             - Embrionet e ngrira
Shtojca I: Burimet e ligjit islam (sheriatit)
Shtojca II: Pastrimi ritual (ghusl)

Parafjala e botimit të parë

Ky libër është rezultati i një nevojë që e kam ndjerë në tre vitet e mia të para në Kanada. Një njeri në pozitën time si udhëzues fetar gjithnjë përballet me pyetje që kanë të bëjnë me problemet personale dhe fetare të njerëzve. Përkundër atmosferës mbizotëruese në Lindje, ku kontakti është zakonisht në nivel më personal, kontakti në këtë pjesë të botës është kryesisht nëpërmjet korrespondencave me letra dhe nëpërmjet thirrjeve telefonike. Shumë shpejt kuptova se kurdoherë që pyetja ishte “e turpshme” ose e ndërlidhur me sjelljet seksuale, thirrësi preferonte të mos e jepte emrin. Dhe kuptohet, unë nuk kisha ndonjë arsye për ta kuptuar domosdo identitetin e thirrësit. Detyra ime e vetme ishte t’i dëgjoja thirrësit dhe t’ua përcillja këndvështrimin islam atyre që e kërkonin atë.
Megjithatë, ajo që ishte interesante tek këto pyetje “të turpshme”, ishte se në të shumtën e rasteve, thirrësit ndjeheshin fajtorë për veprime që ishin krejtësisht të lejuara nga Islami. Për shkak të padijes ose mosinformimit të tyre, ata ishin ndjerë fajtorë për gjëra të cilat fare nuk ishin të ndaluara në ligjin islam. Atëherë thashë në vete se duhet të ketë edhe shumë njerëz të tjerë që kishin përvoja të ngjashme dhe që përjetonin faj dhe depresione të cilat buronin vetëm nga padituria. Jo të gjithë kanë guxim të flasin për tema të tilla, qoftë kjo edhe pa e zbuluar identitetin. Kështu vendosa se duhej të bëhej diçka në lidhje me këtë temë.
Fillova të shkruaja mbi moralin seksual në Islam dhe kjo ishte në vitin 1986. Kur e përfundova dorëshkrimin, fillova të mendoja se materiali mund të konsiderohej tepër kontravers dhe vendosa ta testoja fillimisht atmosferën. Më 9 Nëntor të vitit 1986, në Qendrën e Muslimanëve Shiitë në Vankuver u mbajt një ligjërate me temë “Seksi dhe Martesa në Islam”. Shumica e besimtarëve reaguan shumë pozitivisht. Një dëgjuese e ligjërimit madje, shkroi një letër në të cilën i shprehte mendimet e shumicës. Në letër thuhej:

“Ju falënderojmë jashtë mase për këtë ligjëratë të mrekullueshme që e mbajtët të dielën, më 9 Nëntor. Duhet të them se jeni shumë i guximshëm dhe e prezantuat materialin me shumë qetësi dhe me kontroll të plotë mbi temën. Deri më tani nuk kemi patur ndonjë dijetar që do të mund të ndante me ne dituri të tilla të rëndësishme për komunitetin...Për vetë mua, ligjërata juaj qartësoi shumë gjëra në lidhje me atë që është e lejuar në ligjin tonë...”

Më pas kuptova se video kasetat e ligjëratës ishin dërguar në vende të ndryshme, madje deri në Angli dhe në Afrikën Lindore. Dhe ngase në video kisha përmendur se tema dhe idetë në fjalë ishin materiali i një libri në përgatitje e sipër, fillova të merrja shumë pyetje në lidhje me veprën. Ky reagim edhe më shumë më dha guxim që të vijoja më tej me botimin e librit. Megjithatë, për shkak të përgjegjësive të tjera që i kisha, botimi u shty për tre vite. Gjatë muajve të fundit të vitit 1989, Zoti i Madhëruar më bekoi me mundësinë për ta përfunduar librin. Duke iu afruar fundit, fillova të shtoja edhe shumë tema, të cilat më në fund e dyfishuan vëllimin e materialit fillestar të përgatitur në vitin 1986, duke ia shtuar kështu edhe vlerën akademike kësaj vepre. Shpresoj që kjo do të jetë një shpagim në sytë e lexuesve për vonesën në botimin e kësaj vepre.

***
Kapitulli i parë jep një përmbledhje historike të moralit seksual perëndimor. Kjo e përgatit fushën për kapitullin e ardhshëm, i cili i prezanton këndvështrimet themelore të Islamit mbi martesën dhe seksin. Në këtë kapitull kam bërë edhe një kritikë të ideve të feministes arabe Fatima Mernissi në lidhje me seksualitetin e gruas në Islam. Tre kapitujt e mbetur kanë të bëjnë me aspektet praktike të martesës: marrëdhëniet seksuale, kontraceptivët, abortimi dhe teknikat e reja të fekondimit.

***

Në tre kapitujt e fundit të librit, lexuesi do të gjejë një sërë mendimesh nga dijetarët shiitë të ligjit (arab. muxhtehid). Dallimet në mendime janë një pjesë esenciale e “ixhtihadit” (interpretimit të ligjit), i cili vazhdon të jetë i gjallë akoma në Islamin shiit. Përveç kësaj, në vepër i kam shprehur edhe mendimet e muxhtehidëve më të famshëm të kohës sonë, në veçanti ato të Ajetollah el Udhma Sejjid Ebu’l-Kasim el-Musavi el-Khui dhe të Ajetollah el-Udhma Sejjid Ruhullah Musevi el-Khomeini.
Megjithatë, që nga fillimi dua të shpreh qartë se ka disa tema, për të cilat unë si autor i kam shprehur mendimet e mia. Kjo është kryesisht në lidhje me temat, në të cilat muxhtehidët e tanishëm nuk kanë shprehur ndonjë mendim. Megjithatë, ngase të gjitha temat janë shprehur qartë, ndjekësit e muxhtehidëve të tanishëm mund ta përdorin këtë libër, pa u merakosur në do të jenë të lejuara veprimet e tyre ose jo.
Shpresoj se ky libër do të ketë një pritje akoma më të mirë se videoja e vitit 1986 dhe i lutem Zotit të Madhëruar të na udhëzojë drejt mendimit më të mirë dhe ta pranojë këtë vepër si një kontribut të vogël në shërbim të Islamit. Vërtet Zoti i dëgjon lutjet e robërve të tij!

S. M. Rizvi
Richmond B.C.
Janar 1990 

Hyrje

A. Përse ky libër?

Autorët zakonisht nuk janë të detyruar ta arsyetojnë temën që e përpunojnë. Nëse janë të mendimit se ajo që shkruajnë do të jetë në dobi të njerëzve në jetën e tyre praktike ose në përpjekjen e tyre intelektuale, autorët nuk ndjejnë nevojë për ta arsyetuar veprën që e shkruajnë. Ky libër i posedon të dy këto aspekte, pra është praktik dhe ka nivel intelektual.
Ka shumë njerëz, edhe në mesin e muslimanëve, që mendojnë se seksi është një temë tabu në të gjitha fetë. Andaj do të ishte më e përshtatshme që të fillonim me një pyetje: A lejohet në Islam diskutimi në lidhje moralin seksual?

Për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje, njeriu duhet t’i hedhë një vështrim definicionit të fesë nga këndvështrimi islam. Secili që së paku sipërfaqësisht e ka studiuar Islamin, e di shumë mirë se në aspektin islam, feja është “një sistemi i plotë mbi jetën”, i cili e përfshin çdo aspekt të jetës njerëzore, që nga dita kur njeriu krijohet dhe deri në ditën kur vendoset në varr. Islami nuk merret vetëm me zhvillimin shpirtëror të qenieve njerëzore por po kaq, edhe me mirëqenien e tyre materiale dhe fizike. Islami i udhëzon ndjekësit e tij në çështjet financiare e ekonomike, shoqërore e politike dhe gjithashtu edhe në çështjet e sferës morale dhe personale. Në çështjet personale dhe morale, Islami ka udhëzime specifike ushqimore, rregulla higjienike, kode të veshjes dhe rregulla në lidhje me martesën, shkurorëzimin dhe trashëgiminë. Ligjet islame të martesës nuk marrin fund me shprehjen e personave me të cilët njeriu mund të martohet ose jo, por merren edhe me moralin seksuale të tij. Ky moral seksual, siç do ta shohim në kapitujt vijues, është diskutuar shumë hapur dhe në mënyrë gjithëpërfshirëse nga Kur’ani, nga Profeti dhe nga Ehl-i Bejti i tij. Andaj, në mendjen e muslimanëve nuk duhet të shfaqet fare pyetja në është e lejuar sipas Islamit, të flitet hapur në lidhje me moralin seksual.
Kaq mund të thuhet në lidhje me lejen e përgjithshme të Islamit në lidhje me diskutimin e moralit seksual. Por ky shpjegim nuk do t’u mjaftonte disa njerëzve, të cilët do të na parashtronin pyetjen e rradhës: “A është e nevojshme të diskutohet në lidhje me seksin?”
Ka tre arsye përse duhet të diskutohet morali seksual. Arsyeja e parë ka të bëjë me muslimanët në përgjithësi, ndërkohë që dy arsyet e tjera kanë të bëjnë në veçanti me muslimanët në Perëndim, që janë njëherit edhe grupi për të cilin është i konceptuar ky libër.
Si e para, të gjithë muslimanët pajtohen se është një detyrim të ndiqen rregullat e ligjit islam. Dhe siç dihet, këto rregulla nuk janë të kufizuara me namazin, agjërimin, haxh’xhin dhe veprimet e tjera rituale. Ligji islam ka rregulla specifike edhe në lidhje me seksin. Andaj, nëse një musliman ose muslimane dëshiron ta ndjekë Islamin plotësisht, ai ose ajo duhet domosdo ta njohë moralin seksual islam, po aq sa duhet të mësojë si kryhen namazet ditore.
Së dyti, nevoja e të mësuarit të moralit seksual islam nga muslimanët që përballen me moralin e ri seksual të Perëndimit, nuk mund të lihet mënjanë. Në kohën tonë, propaganduesit e këtij morali të ri seksual i prezantojnë idetë e tyre në çdo mënyrë të mundur, qoftë nëpërmjet librave, revistave, televizionit ose videove. Muslimanët në Perëndim, në një mënyrë ose një tjetër, u ekspozohen këtyre normave seksuale joislame të Perëndimit. (Në të vërtetë, ky mendim është vetëm një idealizim sepse edhe muslimanët e Lindjes tashmë i ekspozohen kulturës perëndimore). Andaj, është një nevojë absolute që ata t’i dinë këndvështrimet islame mbi seksin dhe të mund të jetojnë një jetë islame.
Dhe si e treta, fëmijët në botën perëndimore kanë një qasje në edukimin seksual, i cili është në një nivel të paimagjinueshëm për gjeneratat e kaluara. Andaj, është shumë me rëndësi që prindërit e sotëm të jenë të vetëdijshëm në lidhje me të drejtën dhe të gabuarën në këtë drejtim. Vetëm një prind i edukuar musliman mund ta përballojë këtë problem në mënyrë të duhur dhe me përgjegjësi. Kjo mjafton si një arsyetim i mjaftueshëm për shkrimin e këtij libri.

B. Edukimi seksual

Arsyeja e tretë e dhënë më sipër nuk nënkupton domosdoshmërisht se jam në pajtim të plotë me mënyrën si trajtohet edukimi seksual në sistemin shkollor të Perëndimit. Nuk kam asnjë problem me idenë themelore se fëmijët duhet të edukohen në lidhje me seksin. Megjithatë, nuk pajtohem me moshën kur duhet të fillojë ky edukim dhe çfarë duhet të jetë përmbajtja e tij. Kjo temë meriton një diskutim më të hollësishëm dhe është përtej spektrit të kësaj vepre. Megjithatë, do të doja t’i shprehja mendimet e mia në lidhje me këto dy çështje:

Mosha: Edukimi seksual duhet të fillojë nga mesi i adoleshencës, në kohën kur fëmijët e fitojnë pjekurinë seksuale. Qëllimi i edukimit seksual në këtë nivel, duhet të jetë udhëzimi se ata janë përgjegjës për mënyrën se si i përdorin organet e tyre seksuale. Fëmijëve duhet t’u mësohet gjithashtu si t’i përballojnë tensionet e ndryshme seksuale në jetën e tyre.
Megjithatë, kur e shoh nivelin e lartë të abuzimit seksual të fëmijëve në Perëndim, gjë që e pasqyron nivelin e degradimit moral, jam gati të pajtohem me idenë që programet e edukimit seksual të jenë edhe për fëmijët e vegjël, me qëllim të edukimit se si të mbrohen nga abuzimi seksual. Por ky nuk është një edukim seksual në kuptimin e mirëfilltë dhe si pasojë, nuk ka të bëjë aq shumë me diskutimin tonë.

Përmbajtja: Në një shoqëri të tillë liberale, theksi i edukimit seksual vihet më shumë mbi parandalimin e shtatzënive të padëshiruara dhe të sëmundjeve seksualisht të transmetueshme. Gjatë edukimit seksual, nuk bëhet asnjë përpjekje serioze për t’i vetëdijesuar të rinjtë në lidhje me vlerën e nderit dhe abstenimit nga seksi deri në kohën e martesës. Kjo nuk është thjesht ngase shoqëria perëndimore është një shoqëri sekulare dhe liberale, por edhe për shkak të karakterit konsumues të ekonomisë. Kur edukimi seksual do të thotë vetëm parandalimi i shtatzënive të padëshiruara dhe i sëmundjeve seksualisht të transmetueshme, atëherë nxënësit nuk ka ç’të mësojnë tjetër veçse sa me rëndësi është të përdoren pilulat, prezervativët dhe mjetet e tjera kontraceptive. Me fjalë të tjera, një edukim i tillë seksual nuk është tjetër veçse një program promocional për prodhuesit e mjeteve kontraceptive. Germaine Greer, një feministe e shquar, në lidhje me kontraceptivët në botën e tretë, shkruan:

“Reformuesit seksualë, të cilët nuk tregojnë kurrfarë respekti për vlerat tradicionale dhe flasin për seksualitetin pa fare interes për ta kuptuar personalitetin njerëzor në tërësi, janë vetëm kryezonjat e bordeleve të kapitalizmit”.(“Sex and destiny”, fq.219)

Pajtohem plotësisht me këto ide, jo vetëm në lidhje me shtetet e botës së tretë por edhe në lidhje me edukimin seksual në Perëndim. Arsyeja përse edukuesit seksualë janë nën shtypje të mos flasin për metodat natyrale të kontraceptimit nuk është vetëm ngase këto nuk janë qind përqind të besueshme (sepse në fund të fundit as prezervativët nuk janë qind përqind të besueshëm). Arsyeja e vërtetë duket se është fakti se sikur metodat natyrale (si tërheqja e hershme ose abstenimi nga seksi deri në martesë), të cilat nuk kanë kurrfarë shpenzimi, të bëheshin më të shpeshta në mesin e njerëzve, nuk do të kishte kush t’i blente prezervativët dhe pilulat kundër shtatzënisë.
Thënë shkurt, unë pajtohem me nevojën e edukimit seksual për të rinjtë, me kusht që ky edukim të tregojë respekt kundrejt vlerave të tyre fetare e morale dhe t’i qaset çështjes në mënyrë gjithëpërfshirëse dhe jo si një mjet në programet promovuese të “bordeleve të kapitalizmit”.

Kapitulli i parë
Morali seksual perëndimor

A është seksi esencialisht i ligë? Një musliman do të habitej përballë kësaj pyetjeje sepse një ide e tillë aq që do t’i kalonte nëpër mendje. Por sa është relevante kjo pyetje për Krishterimin dhe për botën perëndimore, do të shohim në faqet në vijim. Në tetëdhjetë vitet e fundit (përkthyesi: vepra është botuar në vitin 1990) dhe në veçanti pas dy luftërave botërore, morali seksual i Perëndimit ka pësuar një ndryshim të madh, i cili rëndom njihet si “revolucioni seksual”. Mbi rrënojat e moralit në vdekje të Krishterimit, Perëndimi po përpiqet të ndërtojë një moral liberal seksual, i cili njihet shpesh si “morali i ri seksual”. Për ta kuptuar prapavijën shoqërore dhe historike, në të cilën po zvhillohet ky moral i ri, duhet fillimisht ta studiojmë moralin seksual të Kishës së Krishterë.

1. Morali seksual në Krishterim

Ndonse Krishterimi pranohet zakonisht si feja që mbështetet në mësimet e Jezu Krishtit, në këtë vepër, fjalën “Krishterim” do ta përdorim në kuptim të mësimeve të Kishës. Besoj se kam arsyetime të mjaftueshme për ta bërë këtë, sepse në Bibël nuk është shënuar ndonjë gjë nga Jezu Krishti në lidhje me martesën dhe seksin, përveç fjalimit që e dënon imoralitetin fizik dhe atë nëpërmjet syrit:

“Ju keni dëgjuar se të lashtëve u qe thënë: "Mos shkel kurorën". Por unë po ju them se kushdo që shikon një grua për ta dëshiruar, ka shkelur kurorën me të në zemrën e vet. Në qoftë se syri yt i djathtë të çon në mëkat, hiqe dhe flake larg teje, sepse është më mirë për ty që të humbësh një nga gjymtyrët e tua se sa të hidhet në Gehenën gjithë trupi yt...” (Mateu 5:27-29)

Personi i parë që në Krishterim foli për moralin seksual ishte Shën Pali. Ai thotë:

“...mirë është për njeriun të mos prekë grua...”(1 e Korintasve, 7:1)

Me fjalë të tjera, kjo do të thotë se Kisha e Krishterë i mëson njerëzit se murgëria është më e mirë se martesa dhe se trupi i njeriut nuk është për dëshirat seksuale por vetëm për Zotin:.

“...por trupi nuk është për kurvëri, po për Zotin, dhe Zoti për trupin.” (1 e Korintasve 6:13)

Shën Pali e dinte se murgëri do të thotë ta shtypësh natyrën njerëzore, e cila nuk mund të shtypet. Ai e dinte se sikur të ndalohej krejtësisht martesa, njerëzit do të kryenin marrëdhënie të ndaluara seksuale. Andaj ai thotë:

“Por, për shkak të kurvërimit, le të ketë secili gruan e vet dhe secila grua burrin e vet.” (1 e Korintasve 7:2)

Por pastaj, që njerëzit të mos e harrojnë shenjtërinë e murgërisë, ai vazhdon:

“Dhe këtë unë e them si leje, jo si urdhërim sepse do të doja që të gjithë njerëzit të ishin si unë; por secili ka dhunti të veçantë nga Perëndia, njeri kështu dhe tjetri ashtu. Por të pamartuarve dhe grave të veja po u them se për ta është mirë nëse qëndrojnë si unë. Por në qoftë se s`kanë vetkontroll, le të martohen, sepse është më mirë të martohesh se të digjesh.” (1 e Korintasve 7:6-9)

Pra, kur martesa të krahasohet me kurvërinë, është më e vogla prej dy të ligave.
Pali vazhdon më tej duke thënë se martesa është “ngushticë” (përkthyesi: siç është përkthyer nga Shoqëria Biblike Shqiptare): ...mendoj se është mirë për njeriun të jetë kështu siç është, për shkak të ngushticës së tanishme. Je i lidhur me një grua? Mos kërko të zgjidhesh. Je i zgjidhur nga gruaja? Mos kërko grua. Por, edhe në qoftë se martohesh, ti nuk mëkaton; edhe nëse një virgjëreshë martohet, nuk mëkaton; por këta do të kenë shtrëngim në mish; dhe unë dëshiroj t`ju kursej juve…(1 e Korintasve 7:25-28)
Sipas Biblës, martesa dhe kënaqësia e Zotit janë në kundërthënie me njëra-tjetrën. Shën Pali thotë:

“Dhe unë dëshiroj që ju të jeni pa merak. I pamartuari merakoset për gjërat e Zotit, si mund t`i pëlqejë Zotit; por i martuari merakoset për gjërat e botës, si mund t`i pëlqejë gruas së tij. Ka dallim gruaja nga virgjëresha; e pamartuara kujdeset për gjërat e Zotit që të jetë e shenjtë në trup e në frymë, kurse e martuara kujdeset për gjërat e botës, si mund t`i pëlqejë burrit. Edhe këtë unë e them për dobinë tuaj, jo që t`ju vë një lak, po që të jeni të hijshëm dhe t`i kushtoheni Zotit pa u shkëputur...(1 e Korintasve 7:32-35) Ai e përfundon pozitën e Krishterimit si vijon: “Prandaj ai që marton bën mirë, ai që nuk e marton bën edhe më mirë” (1 e Korintasve 7:38)

Qëndrimi i krishter mbi martesën, në formën e tij origjinale, mund të përmblidhet si vijon:
- murgëria është e mirë dhe duhet të praktikohet
- që të qëndrohet larg kurvërisë, martesa është e lejuar por ajo është një vepër e papëlqyeshme dhe njeriu duhet të përpiqet t’i qëndrojë larg
- martesa e pengon shpëtimin e njeriut dhe bie ndesh me kënaqësinë e Zotit

Tre shekuj pas Palit, në botën e krishterë u shfaq një teolog tjetër: Shën Augustini. Njësoj si pararendësi i tij, edhe ai besonte se seksi ishte një kërcënim për zhvillimin shpirtëror:

“Nuk di gjë tjetër që më shumë e zbrit mendjen e njeriut nga lartësitë, sesa ledhatimet e një gruaje dhe bashkimi i trupave, pa të cilin njeriu nuk mund të ketë grua...(Shkrimet themelore të Shën Augustinit, fq.455)

Ai shkoi akoma më larg se Pali dhe tha se seksi ishte i ndërlidhur me ndjenjën e fajit. Ai e pranonte faktin se seksi ishte i nevojshëm për shumimin e njeriut, por thoshte se vetë akti seksual ishte i ngjyrosur me faj, për shkak të mëkatit të Adamit dhe Evës. Nëpërmjet mëkatit fillestar të Adamit dhe Evës, sipas tij, marrëdhënia seksuale ishte kthyer nga një gjë e pafajshme në një veprim të turpshëm, i cili ishte trashëguar nga gjenerata në gjeneratë.
Në veprën e tij “Qyteti i Zotit”, Shën Augustini thotë: “Krimi i njeriut (dmth. mëkati i Adamit dhe Evës) nuk e zhvleftësoi bekimin e pjellshmërisë që i ishte falur njeriut para se të mëkatonte. Ky veprim vetëm sa e ndoti këtë bekim me sëmundjen e epshit. (Qyteti i Zotit, fq.21) Për të përmbledhur, ai thoshte se:
- seksi është një gjë e turpshme për shkak të mëkatit fillestar të Adamit dhe Evës
- ndershmëria dhe murgëria janë më të vlefshme moralisht se martesa
- murgëria është një parakusht për priftërinjtë dhe murgeshat

2. Periudha viktoriane

S’ka dyshim se analiza e moralit seksual të Krishterimit është jetike për ta kuptuar revolucionin seksual të këtij shekulli. Por për ta kuptuar plotësisht prapavijën historike, në të cilën u zhvillua ky

“moral i ri seksual”, duhen parë veprat e periudhës viktoriane.
“Ndërkohë që të krishterët e epokës para-viktoriane ishin të kënaqur me kufizimin e seksit brenda martesës, ata të epokës viktoriane kërkonin mënyra për ta nënshtruar seksin dhe për ta kthyer drejt qëllimeve më të lartësuara. Për njeriun viktorian, një njeri i moralshëm abstenonte nga seksi jashtë martesës dhe ishte shumë selektiv dhe i kujdesshëm në shprehjen e seksualitetit brenda martesës së tij. Një grua e ndershme viktoriane duhej t’i duronte këto përvoja të vështira dhe nuk mund të kundërvihej. Kënaqësia nuk ishte një qëllim i përshtatshëm për seksin dhe kjo vlente veçanërisht në rastin e gruas.” (Themelet e seksualitetit njerëzor”, fq.483)

Morali seksual perëndimor në shekullin e nëntëmbëdhjetë mund të përmblidhet si vijon:
- në krahasim me murgërinë, seksi është një degradim moral
- pasioni seksual brenda qenies njerëzore është një rezultat i mëkatit fillestar dhe si pasojë, seksi për kënaqësi është i ndaluar.
- seksi pa kënaqësi lejohet vetëm për hir të shumimit.
Në agimet e shekullit të njëzetë, mendimi mbizotërues ishte se seksi është esencialisht i ligë dhe se martesa është e pranueshme vetëm si më pak e liga nga dy të ligat që ishin kurvëria (imoralitetit) dhe martesa.

3. Revolucioni seksual

Ajo që shprehëm më sipër ishte përshkrimi i shkurtër i prapavijës historike dhe shoqërore të Perëndimit të krishter, kundër të cilit do të lindte “morali i ri seksual”. Kisha bëri një gabim shumë serioz kur u përpoq ta shtypte prirjen më natyrore brenda njeriut, e cila është edhe mjeti i vetë vazhdimësisë së tij. Është shumë e qartë se prirjet natyrore nuk mund të shtypen. Allame Rizvi shkruan:

“Sikur feja t’i mbyllë sytë përballë hollësive të koklavitura të problemeve familjare, ndjekësit e saj, herët a vonë do të revoltohen kundër fesë, duke i shkatërruar të gjithë principet fetare në këtë revoltë të tyre...Krishterimi i shpërfilli kërkesat e natyrës njerëzore, duke e promovuar idenë e murgërisë. Shumë njerëz të virtytshëm u përpoqën ta jetësonin këtë ideal në jetët e tyre dhe shumë murgjër e murgesha u ngujuan në manastire. Për një kohë, ky sistem funksionoi mirë. Por pastaj natyra e filloi hakmarrjen e saj dhe murgjërit e priftërinjtë filluan ta konsideronin veten përfaqësues të Krishtit, ndërkohë që murgeshat filluan të ishin “nuset e Krishtit”. Kështu, me një ndërgjegje shumë të pastër, manastiret u kthyen në qendra të lirive seksuale.” (Jeta familjare në Islam, fq.8)

Duke e komentuar qëndrimin e klerit të krishter, Russell shkruan:

“Vetëm nga fundi i shekullit të trembëdhjetë, murgëria filloi të ishte e detyrueshme për klerikët. Kuptohet, klerikët vazhdonin të kishin marrëdhënie jolegjitime me gratë...”(Martesa dhe morali, fq.64).

Papa Gjoni XII u akuzua për imoralitetit (kurvëri) dhe për incest. I zgjedhuri i Shën Augustinit për kryepeshkop në Canterburry në vitin 1171, u zbulua se kishte shtatëmbëdhjetë fëmijë jolegjitimë në një fshat të vetëm. Henri i Tretë, Kryepeshkop në Leige, u largua nga detyra në vitin 1274 për shkak se kishte gjashtëdhjetë e pesë fëmijë jolegjitimë. Autorët e Mesjetës kanë shkruar shumë tregime për manastiret që ishin si shtëpi publike, për numrin e madh të foshnjave të vrara që varroseshin brenda mureve të manastirit dhe për incestin që do ta detyronte Kishën të shpallte se priftërinjve nuk duhet t’u lejohej të jetonin me nënat dhe me motrat e tyre. (“Historia e moralit evropian”, vëll.2, fq.350-351)
Vetëm ky mund të ishte fundi i një morali seksual jonatyror. Ata që nuk arritën t’i shtypnin prirjet e tyre natyrore, kryenin fshehurazi vepra imorale. Të tjerët, si Martin Lutheri, u revoltuan kundër Kishës dhe e nisën lëvizjen e Reformacionit, e cila hoqi dorë nga murgëria.
Dhe kur Kisha e Krishterë e humbi ndikimin e saj në çështjet shoqërore të Perëndimit dhe kur u nda nga shteti, edhe njeriu më i rëndomtë u revoltua. Kjo revoltë fitoi fuqi pas dy luftërave botërore dhe Perëndimi i krishter e filloi revolucionin seksual si një reagim kundër shtypjes së seksualitetit në të kaluarën. Një lëvizje reformuese e çon shoqërinë nga një pikë ekstreme drejt një pike mesatare, ndërkohë që një revolucion, e lëviz nga një ekstrem në tjetrin. Allame Rizviu thotë:

“Natyra mund të krahasohet me një amortizues prej çeliku, i cili kur të shtypet deri në fund, kërcen prapa duke reaguar me forcë të barabartë. Kur u hakmorr kundër të krishterëve, ai (revolucioni seksual) i ktheu shoqëritë e krishtera në shoqëritë më të lira, libertine dhe më të padisiplinuarat që ka parë bota.” (Jeta familjare në Islam, fq.8-9)

Pra, ky moral i ri seksual që u paraqit në Perëndim, shkoi drejt një ekstremi tjetër. Nga ekstremi i shtypjes së dëshirave natyrore të njeriut, disa propagandues të këtij morali të ri shkuan deri aq larg sa ta përhapin idenë e një lirie të pakufizuar seksuale, si ajo e botës shtazarake. Ata i përhapën idetë e “seksit për argëtim” ose “seksit për hir të seksit” dhe “seksit të lirë”, të cilat më në fund do ta shkatërronin konceptin e familjes që është qeliza e shoqërisë njerëzore. Në fund të viteve të tetëdhjeta, mund të thuhet se ky “amortizues” i natyrës po kthehet në pozitën e vjetër të tij. Katchandourian dhe Lunde, në vitin 1980 shkruanin:

“Moraliteti i seksit për argëtim ose i seksit për hir të seksit kurrë nuk ia tërhoqi vëmendjen shumicës së rinisë. Idealet romantike të martesës, besnikërisë dhe të jetës stabile shtëpiake për të rritur fëmijë, vazhdonin të ishin të gjalla dhe shumë me ndikim në jetën amerikane. Tani po rritet një sintezë e re vlerash. Shumë nga ndryshimet në sjelljet seksuale të viteve të gjashtëdhjeta janë ruajtur por besimet radikale të asaj epoke janë konsideruar të papranueshme nga shumica e njerëzve. Shumë individë janë gati ta miratojnë përvojën paramartesore seksuale, por duke qenë të sigurt se askush nuk lëndohet. Shumë kanë kuptuar se “seksi për hir të seksit” nuk ishte aq i mrekullueshëm sa ç’dukej kur u bë i famshëm së pari. Shumica kanë parë aq shumë njerëz të lënduar nga seksi i papërgjegjshëm, sa kanë filluar të kërkojnë një moral të ri të seksit të përgjegjshëm.” (Themelet e seksualitet njerëzor, fq.420)

Për të përmbledhur, mund të themi fillimisht se Perëndimi ka rrugëtuar nga një ekstrem (i shtypjes së seksualitetit nga Kisha) drejt një ekstremi tjetër (të seksit të lirë ose “seksit për hir të seksit” siç propagandohet nga morali liberal seksual). Së dyti, Perëndimi ka kuptuar se seksi i lirë ose seksi për hir të argëtimit nuk është një gjë e pranueshme për ndjenjat njerëzore. Dhe së fundmi, pas lëvizjes nga një ekstrem në tjetrin, Perëndimi po kërkon një “moral të ri të seksit të përgjegjshëm”. Për mendimin tim, ky moral i ri i seksit të përgjegjshëm është pikërisht morali i baraspeshuar seksual i Islamit, të cilin do ta shpjegojmë në vijim.

***

Arsyeja përse e diskutova prapavijën fetare dhe shoqërore, në të cilën u zhvillua revolucioni seksual, është që t’ua bëj më dije muslimanëve në Lindje dhe në Perëndim se ky revolucion nuk ishte një rezultat i vetë shkencës dhe teknologjisë (ndonse disa teknologji të reja si kontraceptivët e kanë lehtësuar këtë), por një reagim kundër moralit shtypës seksual të Kishës së Krishterë. Shpresoj se kjo ka për ta thyer edhe atë mit në mesin e aziatikëve dhe afrikanëve, në veçanti tek elita e tyre, se çdo sjellje dhe normë e Perëndimit është e mbështetur në ndonjë arsyetim shkencor.

Kapitulli i dytë
Themeli i moralit seksual në Islam

1. Definimi i këndvështrimit islam

Morali seksual islam është fundamentalisht i ndryshëm nga ai i Kishës së Krishterë. Kjo vjen falë karakterit gjithëpërfshirës të ligjit islam. Bertrand Russell thotë:

“Prijësit e mëdhenj fetarë, me përjashtim të Muhammedit dhe Konfuçit (aq sa mund të konsiderohet ai një prijës fetar), kanë qenë kryesisht indiferentë ndaj ideve sociale dhe politike, duke u përqëndruar më shumë në përsosjen e shpirtit nëpërmjet meditimit, disiplinës dhe vetëmohimit.” (Martesa dhe morali, fq.175-176)

Po! Islami nuk ka qenë kurrë indiferent ndaj problemeve shoqërore.
Edhe morali seksual i Islamit është fundamentalisht i ndryshëm nga morali i ri seksual, në kuptimin që nuk e pranon konceptin e seksit të lirë. Islami ka për qëllim t’i mësojë ndjekësit e tij që të mos i shtypin prirjet e tyre seksuale, por t’i përmbushin me përgjegjësi.
Islami i njeh nevojat seksuale të qenieve njerëzore dhe beson se instinktet natyrore duhet të kultivohen dhe jo të shtypen. Islami thotë se pjesa biologjike e trupit tonë ka një funksion dhe nuk është e krijuar së koti. Në Islam nuk mund të gjendet as edhe një tekst i vetëm, i cili seksin do ta barazonte me të ligën esenciale ose me mëkatin. Gjithçka që ka thënë Kur’ani, Muhammedi dhe Ehl-i Bejti i tij në këtë drejtim, bie ndesh me këtë ide. Ajo që theksojnë Kur’ani dhe Tradita autentike e Profetit, e të cilën edhe unë personalisht e përkrah, do të diskutohet në disa pjesë. Fillimisht do të flasim për vlerën e lartë që Islami ia ka dhënë martesës si një vepër e mirë dhe jo si e liga më e vogël nga dy të ligat. Islami e ka kundërshtuar ashpër murgërinë dhe beson se martesa nuk është një pengesë në rrugëtimin shpirtëror por përkundrazi, një ndihmë në këtë drejtim.

Martesa si një veprim i pëlqyeshëm

Është me rëndësi të kuptohet se në tekstet islame, ideja e martesës nuk është e kufizuar në ndonjë marrëdhënie platonike ndërmjet burrit dhe gruas dhe nuk është kufizuar vetëm në qëllimin e shumimit. Termi ligjor për martesën islame është “nikah”, që në përkthim të drejpërdrejtë, do të thotë marrëdhënie seksuale.
Martesa konsiderohet një veprim shumë i këshillueshëm. Zoti thotë:

“Martojini të pamartuarit në mesin tuaj...Nëse janë të varfër, Zoti ka për t’i pasuruar me bekimin e Tij.” (Kur’an 24:32)

Vargu i parë në këtë rast fillon me fjalën “ankihu” (martojini!), që është forma urdhërore e fjalës “nikah”. Sipas principeve të jurispudencës islame, çdo fjalë e Zotit që vjen në formën urdhërore, mund të ketë dy kuptime: ose është një detyrim për besimtarët, ose një veprim shumë i këshillueshëm. Andaj shohim se në Islam, murgëria nuk konsiderohet fare virtyt. Duke u mbështetur në këtë varg, shohim se Profeti thotë:

“Kushdo që nuk martohet duke e patur frikë varfërinë, ka një mendim të gabuar për Zotin.” (Vesail’ush-Shia, vëll.14, fq.24)

Në një varg tjetër të Kur’anit, Zoti thotë:

Atëherë martohuni me gratë që ju duken të mira, me dy, tre ose katër. Por nëse keni frikë se nuk do ta ruani drejtësinë ndërmjet tyre, atëherë martohuni vetëm me një!” (Kur’an 4:3)

Seksi është këshilluar hapur nga Kur’ani:

Kur ato (gratë) të jenë pastruar (pas menstruacionit), ju hyni në to siç ka urdhëruar Zoti...(Kur’an 2:222)

Shprehja “ju ka urdhëruar Zoti” nuk nënkupton ndonjë urdhër ligjor. Pra nuk do të thotë se sapo gruaja ta ketë përfunduar menstruacionin e saj, burri duhet menjëherë të hyjë në marrëdhënie seksuale me të. Ky urdhër është një urdhër “ontologjik” (i lidhur me krijimin) dhe i referohet prirjes seksuale që Zoti e ka vendosur në natyrën tonë. Dhe nëse prirja seksuale konsiderohet një urdhër “ontologjik” i Zotit, kush mund të guxojë ta ndërlidhë me mëkatin dhe me të ligën?
Më tej, martesa dhe seksi janë nga shenjat e fuqisë dhe bekimit të Zotit. Kur’ani thotë:

Dhe në mesin e shenjave të Tija është që ka krijuar për ju bashkëshorte nga mesi juaj, që të mund të jetoni në paqe me to. Dhe Ai ka krijuar ndërmjet juve dashuri dhe mëshirë. Vërtet në këtë ka shenja për ata që mendojnë...(Kur’an 30:21)

Nga këto vargje të Kur’anit mund të kuptojmë se sipas Islamit:
- martesa është një shenjë e fuqisë dhe e bekimit të Zotit
- martesa është një veprim shumë i këshillueshëm, i cili nuk duhet të mos kryhet duke u arsyetuar me varfërinë
- prirja seksuale është një urdhër ontologjik që Zoti e vendosi në natyrën njerëzore. Pasi ta ketë statusin e urdhrit ontologjik të Zotit, nuk mund të ketë hapësirë për ta ndërlidhur me fajin, me mëkatin ose me të ligën.

***

Edhe Profeti dhe Imamët e Ehl-i Bejtit i kanë stimular ndjekësit e tyre të martohen dhe t’i përmbushin nevojat e tyre seksuale në mënyrë të lejuar. Kjo mund të shihet nga hadithet në vijim:
I Dërguari i Zotit përcillet se ka thënë:

“O ju të rinj! Ju këshilloj të martoheni...(Vesail, vëll.14, fq.25).

Imam Aliu ka thënë:

“Martohuni sepse martesa është një traditë e Profetit (sunnet)! Profeti ka thënë: kushdo që dëshiron ta ndjekë traditën time, le ta dijë se martesa është një traditë e imja.” (Vesail, vëll.14, fq.3-4)

Imam Rizai ka thënë:

“Tre gjëra janë nga tradita e profetëve: përdorimi i parfumit, qethja e qimeve të tepërta dhe të vizituarit e shpeshtë të bashkëshorteve.”(Vesail, vëll.14, fq.4)

Po kështu, Is’hak ibn Ammari përcjell se Imam Xhaferi ka thënë:

“T’i duash gratë është një traditë e profetëve.” (Vesail, vëll.14, faq.9)

Profeti ka thënë:

“Namazi është bërë dritë e syve të mi dhe gratë kënaqësia ime.” (Vesail, vëll.14, fq.10). Kini kujdes se me ç’lehtësi lëviz Profeti nga namazi drejt kënaqësisë që ndjen nga gratë. Ai ka thënë gjithashtu: “Asnjë musliman s’ka përfituar ndonjë dobi më të madhe pas Islamit, se një grua muslimane që i jep kënaqësi kurdo që ta vështrojë...(Vesail, vëll.14, fq.23)

Imam Muhammed el-Bakir përcjell se Profeti ka thënë:

“Zoti thotë: kur dua që një muslimani t’ia fal të mirat e kësaj bote dhe të botës tjetër, i jap atij një zemër të nënshtruar para Meje, një gjuhë që më lëvdon Mua, një trup që mund t’i durojë të ligat e kësaj bote dhe një grua besimtare që është burim i kënaqësisë së tij, kurdo që ta vështrojë dhe që e mbron vetveten dhe pronën e të shoqit kur ai të jetë larg.” (Vesail, vëll.14, fq.23)

Kini kujdes se sa lehtësisht Zoti e ka kombinuar lëvdimin e Tij me kënaqësinë që burri ndjen nga e shoqja! Xhemil bin Darraxhi përcjell se Imam Xhaferi ka thënë:

“Njeriu, në këtë botë e në tjetrën, nuk është kënaqur më shumë me asgjë sesa me dëshirën për gratë. Zoti thotë: Dëshira për gratë është bërë t’u duket bukur njerëzve (Kur’an 3:14). Njerëzit e parajsës nuk kënaqen në Parajsë me asgjë tjetër më të dëshirueshme se marrëdhënia seksuale, qoftë kjo gjë ushqim ose pije.” (Vesail, vëll.14, fq.10)

Murgëria është e ndaluar

Këndvështrimi islam në lidhje me mirësitë e kësaj bote nuk është negativ. Përkundrazi, Islami thotë se këto gjëra duhet të konsiderohen si bekime të Zotit. Osman bin Mazuni ishte njëri nga shokët e afërt të Profetit. Një ditë, gruaja e tij erdhi tek Profeti dhe u ankua se Osmani agjëronte gjatë ditës dhe falte namaz gjatë gjithë natës. Ajo që dëshironte të thoshte gruaja ishte se burri i saj qëndronte larg marrëdhënie seksuale edhe gjatë natës edhe gjatë ditës. Profeti u zemërua aq shumë me këtë gjë sa u ngrit dhe doli nga shtëpia pa i veshur sandalet që kishte. I mori sandalet në dorë dhe ashtu doli nga dera, për të shkuar në shtëpinë e Osmanit. Kur arriti, Osmanin e gjeti duke falur namaz. Kur Osmani e përfundoi namazin e tij dhe u kthye drejt Profetit, ai i tha:

“O Osman! Zoti nuk më dërgoi mua për murgëri. Ai më dërgoi me një ligj të thjeshtë dhe të drejtë. Unë agjëroj, fal namaz dhe kam marrëdhënie me gratë. Kushdo që e pëlqen traditën time, duhet ta ndjekë atë. Edhe martesa është një traditë e imja (sunnet).” (Vesail, vëll.14, fq.10)

Ngase Osmani ishte tashmë i martuar, fjala “martesë” në këtë hadith nuk nënkupton tjetër veçse marrëdhënien seksuale.
Në një rast tjetër, tri gra erdhën tek Profeti dhe u ankuan se burrat e tyre abstenonin nga ushqimi, nga parfumet dhe nga marrëdhëniet intime me gratë e tyre. Profeti erdhi me të shpejtë në xhami, u ngjit në foltore dhe tha:

“Ç’po ndodh me disa nga ndjekësit e mi që nuk po hanë mish, nuk përdorin parfume dhe nuk bashkohen me gratë e tyre, kur e shohin se unë ha mish, përdor parfume dhe bashkohem me gratë e mia. Ai që nuk e pëlqen traditën time, nuk është prej meje.” (Vesail, vëll.14, fq.4)

Ibn Ebu Umajri përcjell se Sikkin en-Nakha’iu u ishte kushtuar namazeve dhe qëndronte largë nga gratë dhe nga ushqimet e shijshme. Më pas, ai i shkroi Imam Xhaferit për t’i arsyetuar veprimet e tija. Imami iu përgjigj:

“Në lidhje me atë që thua për qëndrimin larg grave, besoj se e di sa gra ka patur vetë Profeti.” (Vesail, vëll.14, fq.4) Është e qartë në këtë rast se Imami e qorton atë qëndim të të qenit “më katolik se papa”.

Imam Aliu përcjell se disa shokë të Profetit ishin betuar të qëndronin larg marrëdhënieve seksuale me gratë e tyre, të mos hanin gjatë ditës dhe të mos flinin gjatë netëve. Umm Seleme, njëra nga gratë e Profetit, e lajmëroi Profetin në lidhje me këtë grup dhe ai tha:

“A qëndroni larg grave ndonse unë shkoj pranë grave të mia? Unë ha gjatë ditës dhe bëj gjumë gjatë natës. Kushdo që nuk e pëlqen traditën time, nuk është prej meje.” Pas këtij fjalimi, Zoti e shpalli vargun vijues: O ju që besuat! Mos ia ndaloni vetes gjërat e mira që Zoti jua ka lejuar dhe mos e kaloni kufirin sepse Zoti nuk i do ata që e kalojnë kufirin. Andaj hani nga gjërat e mira dhe të lejuara, të cilat Zoti jua ka falur dhe kinie droje Zotin që e besoni! (Kur’an 5:87-88)

Lexojeni këtë varg me kujdes dhe shihni se fillimisht e numëron seksin, ushqimin dhe gjumin ndërmjet “gjërave të mira që Zoti jua ka lejuar” dhe së dyti, murgëria konsiderohet si një “tejkalim i kufijve të Zotit”. Pas shpalljes së këtij vargu, ata shokë të Profetit erdhën pranë tij dhe u arsyetuan se ishin betuar për t’u sjellur në atë mënyrë dhe se nuk mundeshin tani ta thyenin besën e tyre. Pas kësaj, Zoti e shpalli vargun vijues:

“Zoti nuk ka për t’ju kërkuar llogari për betime të kota...” (Kur’an 5:84)

Këtu vlen të shihet se premtimi për murgëri ose abstenim nga gjërat e mira që Zoti i ka lejuar, konsiderohet nga Islami një “betim i kotë”. (Vesail, vëll.14, fq.8-9)
Qortimi dhe kritika ndaj murgërisë nuk është e kufizuar vetëm tek meshkujt. Edhe femrat janë këshilluar të mos mbesin të pamartuara. Imam Xhaferi thotë:

“Profeti ua ka ndaluar grave të bëhen askete dhe të qëndrojnë larg nga bashkëshortët.” (Vesail, vëll.14, fq.117)

Abdu’s-Samed ibn Bashiri përcjell se një grua erdhi tek Imam Xhaferi dhe i tha:

“Zoti të mëshiroftë! Unë jam askete.” Imami i tha: “Çdo të thotë për ty asketizmi?”
Gruaja u përgjigj: “Do të thotë se unë kurrë s’do të martohem.” “Përse?”, e pyeti Imami. “Sepse dua që nëpërmjet asketizmit t’i fitoj bekimet e Zotit”, u përgjigj gruaja.
Imami tha: “Largohu! Sikur asketizmi të ishte një mjet për t’i fituar bekimet e Zotit, atëherë Fatimeja do të ishte më e denjë se ti për këtë gjë, sepse askush nuk mund të fitojë më shumë bekime në sytë e Zotit se ajo.” (Vesail, vëll.14, fq.117-118)

Një ndodhi e ngjashme përcillet edhe në lidhje me Imam Riza-në. Përveç kësaj, Profeti thotë:

“Më të ultit në mesin e të vdekurve tuaj janë të pamartuarit.” (Vesail, vëll.14, fq.7)

Imam Xhaferi përcjell se një njeri erdhi tek babai i tij (Imam Muhammed Bakiri) dhe ai e pyeti:

“A ke një grua?” Kur njeriu u përgjigj negativisht, Imami i tha: “Nuk do të doja ta kisha gjithë botën me pasuritë e saja, ndërkohë që fle natën pa një grua.” (Vesail, vëll.14, fq.7)

Martesa si një përkrahje në përshpirtshmëri

Përkundër Krishterimit, në Islam martesa dhe seksi nuk bien ndesh ma dashurinë ndaj Zotit dhe me adhurimin e Tij. Në vend që të konsiderohet një pengesë, martesa është konsideruar nga Islami një përparësi në arritjen e përsosmërisë shpirtërore.
Profeti ka thënë:

“Ai që martohet e ka të mbrojtur gjysmën e besimit të tij. Andaj le t’i druhet Zotit për gjysmën tjetër.” (Vesail, vëll.14, fq.5)

Një njeri që arrin t’i përmbushë në mënyrë të lejuar nevojat e tija seksuale, është më pak i shpërqëndruar në rrugëtimin e tij shpirtëror. Dashuria për bashkëshorten dhe besimi janë të ndërlidhura. Në një hadith, Umar bin Zejdi përcjell se Imam Xhaferi ka thënë:

“Nuk mendoj se besimi i një njeriu mund të rritet, derisa nuk rritet dashuria e tij ndaj grave.” (Vesail, vëll.14, fq.9) Nga po i njejti Imam përcillet thënia në vijim: “Kurdoherë që rritet dashuria e një personi ndaj grave, edhe besimi i tij rritet në cilësi.”(Vesail, vëll.14, fq.11) Përveç kësaj, ai ka thënë: “Kur ndokujt i rritet dashuria ndaj neve, edhe dashuria ndaj grave i rritet.” (Vesail, vëll.14, fq.11)

Përcillet madje se martesa e rrit vlerën e namazit. Profeti ka thënë:

“Dy reqate të falura nga një njeri i martuar, janë më mirë se agjërimi dhe namazet vullnetare natën të një njeriu të pamartuar. (Vesail, vëll.14, fq.7) Ibn Fudajli përcjell nga Imam Xhaferi se “dy reqate të një njeriu të martuar janë më të mira se shtatëdhjetë reqate nga një njeri i pamartuar.” (Vesail, vëll.14, fq.6)

Profeti ka thënë:

“Nëse dikush dëshiron ta takojë Zotin si i pastër, atëherë le të dalë në prani të Tij me një bashkëshorte!” (Vesail, vëll.14, fq.25)

Përcillet se një grua erdhi në shtëpinë e Profetit dhe parfumi i saj i fuqishëm e mbushi shtëpinë. Kur Profeti pyeti në lidhje me vizitoren, gruaja tha se kishte bërë ç’mos për ta tërhequr burrin e saj por asgjë nuk kishte patur ndikim, sepse i shoqi nuk largohej nga adhurimi që të mund t’i kushtonte vëmendje asaj.
Me ta dëgjuar këtë, Profeti i tha gruas që t’ia përcillte të shoqit shpërblimin e marrëdhënies seksuale, të cilën e përshkruajti si vijon:

“Kur burri i afrohet të shoqes, ai mbrohet nga dy ëngjëj dhe është si një luftëtar që lufton në rrugë të Zotit. Kur hyn në marrëdhënie me të, mëkatet e tija bien si gjethet e një peme në vjeshtë. Kur (pas marrëdhënies) e pastron trupin, pastrohet edhe nga mëkatet.” (Vesail’ush-shia, vëll.14, fq.74)

***

Këtu citate nga Kur’ani dhe nga thëniet e Profetit e të Imamëve të Ehl-i Bejtit tregojnë se këndvështrimi islam mbi seksin dhe martesën është në harmoni të plotë me natyrën njerëzore. Lehtësisht mund të arrihet në përfundimin se në moralin seksual të Islamit:
- martesa dhe seksi vlerësohen shumë dhe nuk konsiderohen aspak si të liga, faj ose mëkat
- murgëria dhe qëndrimi larg martesës është i papranueshëm
- martesa konsiderohet një faktor ndihmues në arritjen e përsosmërisë shpirtërore dhe i pengon muslimanët nga përfshirja në mëkate, duke e shtuar kështu vlerën e adhurimeve të tyre.

Këto mësime e eliminojnë nevojën e një revolucioni seksual në shoqëritë muslimane. Ngase nuk ka ekzistuar kurrë shtypja seksuale, pyetja e një revolucioni seksual nuk shfaqet fare.

2. Mbrotja e këndvështrimit islam

Ka shumë autorë jomuslimanë, në veçanti që u përkasin ideologjive liberale dhe feministe, të cilët e kanë sulmuar këndvështrimin islam mbi seksualitetin e gruas. Kritika e tyre mbështetet kryesisht mbi disa ide të keqkuptuara në lidhje me moralin seksual të Islamit Në thelb ekzistojnë dy probleme tek autorët e tillë. Ata ose e studiojnë Islamin duke u mbështetur në teoritë dhe modelet shoqërore të Perëndimit, ose nuk janë të pajisur mjaftueshëm për t’i studiuar si duhet burimet origjinale islame. Autorët e tillë mbështeten zakonisht në veprat e orientalistëve dhe të rrugëtuesve evropianë të shekujve të kaluar. Në disa raste, edhe libra si “Njëmijë e një net” ose “Kopshti erëmirë” janë përdorur për ta shpjeguar këndvështrimin islam mbi seksualitetin e gruas!!! E shumta që mund të bëjnë këto libra është që ta pasqyrojnë këndvështrimin arab mbi seksualitetin femëror dhe jo këndvështrimin e Islamit për këtë gjë. Andaj, shkrimet e tilla nuk meritojnë as të përgjënjështrohen.
Për diskutimin tonë, unë e kam zgjedhur veprën e një feministeje arabe të quajtur Fatima Mernissi. Arsyeja përse kam vendosur të bëj një komentim të veprës së saj është fakti se ajo është një autore arabe, e cila ka patur një qasje të lehtë në literaturën islame dhe në hadithe, e në veçanti në veprën “Ihja el-ulum el-din” të dijetarit të famshëm sunnit Imam Ebu Hamid el-Ghazaliut (vdekur 1111). Për më tepër, libri i Mernissi-t është përkthyer në shumë gjuhë evropiane dhe aziatike dhe ka fituar famë si një “vështrim nga brenda” mbi seksualitetin e femrës në Islam.

Qëndrimet e Mernissi-t

Libri i autores Fatima Mernissi, i cili e mban titullin “Përtej mbulesës” (Beyond the veil) dhe nëntitullin “Dinamika mashkull-femër në shoqërinë moderne muslimane”, është një studim i marrëdhënieve ndërmjet mashkullit dhe femrës në shoqërinë e sotme marokene. Duhet patur parasysh se qëndrimi i muslimanëve në Maroko nuk është domosdoshmërisht një pasqyrim i Islamit. Megjithatë, Mernissi e ka diskutuar në veprën e saj edhe moralin seksual islam nën kapitullin “Koncepti musliman i seksualitetit aktiv femëror”. Pjesa kryesore e diskutimit të saj përqëndrohet në krahasimin ndërmjet ideve të Freud-it dhe të Ghazaliut në lidhje me seksualitetin femëror. Përfundimet e saja, Mernissi i përmbledh si vijon:

“Është ironike se teoritë islame dhe ato evropiane arrijnë në përfundimin e njejtë. Për Ghazaliun, femrat janë shkatërrimtare për rendin shoqërore ngase janë aktive, ndërsa për Freud-in, ngase nuk janë të tilla.”

Më tej, ajo vijon duke e përshkruar Perëndimin e krishter dhe qëndrimin pozitiv të Islamit kundrejt seksualitetit në përgjithësi. Ajo shkruan:

“Rende të ndryshme shoqërore, i kanë integruar në mënyra të ndryshme tensionet ndërmjet fesë dhe seksualitetit. Në përvojën e krishterë perëndimore, vetë seksualiteti sulmohet, degradohet si diçka shtazarake dhe dënohet si një fenomen që bie ndesh me civilizimin. Individi copëtohet ndërmjet dy karaktereve kundërthënëse: shpirti dhe mishi (trupi), egoja dhe id-i. Triumfi i civilizimit nënkuptonte triumfin e shpirtit mbi trupin, e egos mbi id-in, e të kontrolluarës mbi të pakontrolluarën, e shpirtit mbi seksin. Islami pati një qëndrim thelbësisht të ndryshëm. Ajo që sulmohet dhe përçmohet nuk është seksualiteti por gruaja, si mishërimi i shkatërrimit dhe si simboli i parregullësisë. Gruaja është “fitna”, epitomi i të pakontrollueshmes, një përfaqësuese e gjallë e rreziqeve të seksualitetit dhe potenciali i pakontrolluar shkatërrues i tij... Por seksualiteti nuk është një rrezik në vete. Përkundrazi, ai ka tre funksione pozitive shumë jetike.” (Përtej mbulesës, fq.44)

Pas përshkrimit të anëve pozitive të moralit seksual të Islamit, Mernissi e sulmon konceptin e seksualitetit femëror në Islam, të tillë siç e kupton ajo nga shkrimet e Ghazaliut:

“Sipas Ghazaliut, dhurata më e vlefshme që Zoti ia ka falur njeriut është arsyeja dhe mënyra më e mirë për ta shfrytëzuar atë është dituria...Por që të mund t’ia përkushtojë energjitë e tija diturisë, njeriu duhet t’i zvogëlojë tensionet brenda dhe jashtë trupit të tij, t’i parandalojë elementet e jashtme penguese dhe të qëndrojë larg kënaqësive të kësaj bote. Gratë janë një shpërqëndrim i rrezikshëm, i cili duhet të përdoret për funksionin specifik të sigurimit të vazhdimësisë së shoqërisë muslimane dhe atë të përmbushjes së instinkteve seksuale. Por gruaja nuk duhet të jetë assesi objekti i ndonjë investimi emocional ose pika e përqëndrimit të vëmendjes, sepse vetëm tek Zoti duhet të përqëndrohet vëmendja e një njeriu, edhe atë në formë të kërkimit të diturisë, meditimit dhe adhurimit.” (Përtej mbulesës, fq.45)

Përfundimet, të cilat kjo feministe e zëshme arabe i përshkruan si qëndrime të Islamit, mund të përmblidhen si vijon:
- gratë konsideron seksualisht aktive në Islam dhe si pasojë
- janë një rrezik për rendin shoqëror
- nuk duhet të ketë ndonjë investim emocional tek gratë, gjegjësisht burri nuk ka përse të ndjejë dashuri ndaj gruas së tij, sepse
- dashuria duhet t’i kushtohet vetëm Zotit.
Tani ta analizojmë gradualisht secilën nga këto premisa dhe përfundime dhe të shohim se sa janë të mbështetura në burimet e besueshme islame!

a) Femra konsiderohet seksualisht aktive në Islam

Kjo fjali mund të nënkuptojë dy gjëra: ose femra është seksualisht më aktive se mashkulli ose po aq aktive sa edhe mashkulli. Në kuptimin e parë, kjo do të nënkuptonte se femra ka një prirje më të fuqishme seksuale, ndërsa në kuptimin e dytë, do të thoshte se femra është po aq normale sa mashkulli kur bëhet fjalë për seksualitetin. Duke e parë kontekstin e shkrimeve të autores Fatima Mernissi, besoj se do të ishte e arsyeshme të themi se ajo e përdor këtë fjali në kuptimin e parë, gjegjësisht se femrat janë seksualisht më aktive se meshkujt.
Në studimin tim të Kur’anit dhe të haditheve autentike mbi këtë temë, kurrë nuk kam hasur ndonjë fjali që thotë se femra është seksualisht më aktive se mashkulli. Mund të them me shumë siguri se kur flasim për Islamin, nuk ka një dallim ndërmjet seksualitetit të mashkullit dhe të femrës. Megjithatë, ekzistojnë hadithe të caktuara, të cilat Mernissi mund t’i përdorte për të dëshmuar se femra është seksualisht më aktive se mashkulli, me kusht që ta pranonte vetëm njërën pjesë të hadithit dhe ta shpërfillte pjesën tjetër të tij. Por vetëkuptohet se një shfrytëzim i tillë i pjesshëm i haditheve nuk është një veprim i pranueshëm akademikisht.
Për shembull, në një hadith të tillë, Asbagh bin Nubatah përcjell se Imam Aliu ka thënë:

“Zoti i Madhëruar e ka krijuar dëshirën seksuale në dhjetë pjesë. Pastaj nëntë pjesë ua ka dhënë grave dhe një burrave.” Sikur hadithi të mbaronte këtu, Mernissi do të kishte patur të drejtë në pretendimin e saj. Por hadithi vijon më tej: “Dhe sikur Zoti i Madhëruar të mos u jepte grave nëntë pjesë nga turpi, çdo burrë do të kishte nëntë gra të lidhura për të.” (Vesail, vëll.14, fq.40)

Me fjalë të tjera, Zoti u ka dhënë femrave një hise më të madhe nga dëshira seksuale por Ai e ka “neutralizuar” këtë duke u falur po kaq pjesë nga turpi. Kur të shihet në tërësi, pra, ky hadith dhe hadithet e ngjashme me të, nuk e përkrahin pretendimin se në Islam, gratë konsiderohen seksualisht më aktive se burrat.
Dhe nëse pyetet përse Zoti u dha grave më shumë hise nga dëshira seksuale dhe më pas e neutralizoi atë nëpërmjet turpit, përgjigjen do ta japim, në dashtë Zoti, në kapitullin mbi teknikat seksuale.
Por si ka arritur Mernissi në përfundimet e saja? Duke i krahasuar idetë e Freud-it dhe të Ghazaliut mbi seksualitetin pasiv dhe aktiv të grave, Fatima Mernissi i ka studiuar qëndrimet e të dy autorëve mbi procesin e shumimit njerëzor. Fillimisht ajo përcjell nga Freud-i pjesën në vijim:

“Qeliza seksuale mashkullore është aktivisht e lëvizshme dhe kërkon një vezë femërore, ndërkohë që kjo e fundit, është e palëvizshme dhe pret pasivisht...” (Përtej mbulesës, fq.36, përcjellur nga “New Introductory Lectures” e Freud-it, fq.144)

Kjo, sipas autores Mernissi, dëshmon se qëndrimi i Freud-it në lidhje me gruan është se ajo është seksualisht pasive. Pastaj, ajo e krahason këtë me qëndrimet e Ghazaliut, duke përcjellur prej tij si vijon:

“Fëmija nuk krijohet vetëm nga sperma e mashkullit por nga bashkimi i spermës së mashkullit me vezën e femrës...dhe sido që të jetë, veza femërore është faktori përcaktues në procesin e fekondimit.” (Përtej mbulesës, fq.37)

Kjo gjë, sipas autores, dëshmon se mendimi i Ghazaliut në lidhje me gruan është se ajo është seksualisht aktive.

Vërtet dyshoj se sa do të pajtohej vetë Ghazaliu me përfundimin që Mernissi e arrin nga fjalia e tij e fundit. Për më tepër, edhe sikur Ghazaliu vërtet ta nënkuptonte këtë, një gjë e tillë nuk mund të nxirret nga burimet origjinale të Islamit, gjegjësisht nga Kur’ani dhe nga Tradita e Profetit. Përkundër kësaj, kemi një hadith, i cili shumë qartë e mohon një konotacion të tillë për procesin e shumimit. Përcillet se njëherë, Profeti u pyet përse në disa raste fëmija i ngjan xhaxhait të tij dhe nuk i ngjan aspak dajës, ndërkohë që në disa raste të tjera i ngjan krejtësisht dajës dhe aspak xhaxhait. Ai u përgjigj: “Fara (sperma ose veza) e kujt e nënshtron atë të bashkëshortes/bashkëshortit, fëmija i ngjan më shumë atij personi.” (“El-Ihtixhaxh, vëll.1, fq.48; për një hadith të ngjashëm në burimet sunnite shih veprën “Tibjan” nga Ibn Kajjimi, fq.334-335; shih gjithashtu edhe një studim tejet interesant mbi kontrollimin e lindjes në mesin e muslimanëve tek vepra “Seksi dhe shoqëria në Islam” nga autori B.F.Musal’lam) Me fjalë të tjera, nëse veza e femrës e “nënshtron” spermën e të shoqit, atëherë fëmija i ngjan nënës ose dajës, ndërkohë që i ngjan babait ose xhaxhait në rastet kur sperma e mashkullit e “nënshtron” vezën e të shoqes. Ky hadith e bën tejet të qartë faktin se mashkulli dhe femra luajnë role të barabarta në shumim. Ndonjëherë, sperma e “nënshtron” vezën dhe ndonjëherë veza spermën.
Më pas, ajo e përcjell thënien e Ghazaliut në lidhje me mënyrat e ejakulacionit tek gjinitë e ndryshme:

“Ejakulacioni i femrës është një proces shumë më i ngadalshëm, gjatë të cilit dëshira e saj seksuale rritet gjithë më tepër dhe andaj është e dëmshme që mashkulli të tërhiqet prej saja para se ajo ta arrijë kënaqësinë. (Përtej mbulesës, fq.38)

Me këtë, Mernissi përpiqet të tregojë se në Islam, gruaja konsiderohet seksualisht më aktive se burri. Kur e lexova këtë për herë të parë, mendimi i parë që më erdhi në kokë ishte se kjo gjë nuk mund të ishte e saktë në çdo kohë. Ndonjëherë mashkulli përjeton ejakulacion (zbrazje) më parë dhe ndonjëherë femra. U habita se si mund të thoshte një gjë të tillë Ghazaliu. Për këtë arsye, e kontrollova tekstin në arabisht të Ghazaliut dhe vëretja se gjatë përkthimit të fjalisë së mësipërme, Mernissi shumë lehtësisht e kishte lënë mënjanë fjalën “rubbama”, e cila do të thotë “ndonjëherë” (“Ihja” e Ghazaliut, vëll.2, fq.148). Andaj, fjalia e saktë nga Ghazaliu do të ishte: “Ejakulacioni i femrës është ndonjëherë një proces më i ngadalshëm...” Me këtë korigjim, argumenti i autores e humb vlerën.

b) Femrat janë një rrezik për rendin shoqëror

Rezultati i mendimeve të shprehura më sipër, e sjell autoren në përfundim se ngase Islami e konsideron gruan seksualisht më aktive, e sheh atë si një rrezik për rendin shoqëror.
Pasi përcjell nga Ghazaliu se “Virtyti i një gruaje është një detyrim për burrin. Dhe burri duhet ta rrisë ose ta pakësojë marrëdhënien seksuale me gruan sipas nevojave të saja, që të mund ta sigurojë ndershmërinë e saj.”, autorja Mernissi komenton:

“Teoria e Ghazaliut e lidh drejpërdrejt sigurinë e rendit shoqëror me ndershmërinë e një gruaje, gjegjësisht me kënaqjen e nevojave të saja seksuale. Rendi shoqëror, pra, sigurohet kur gruaja e kufizon veten tek i shoqi dhe nuk shkakton “fitna” ose kaos, duke i tërhequr meshkujt e tjerë ose duke patur marrëdhënie ilegale.” (Përtej mbulesës, fq.39, pëcjellur nga “Ihja” e Ghazaliut, vëll.2, fq.148)

Fillimisht, kur të shihet fjalia e Ghazaliut, unë nuk shoh asgjë që do të nënkuptonte se femra është një rrezik për rendin shoqëror. Ai vetëm sa e përshkruan njërën nga të drejtat themelore të marrëdhënies martesore, sipas të cilës mashkulli nuk duhet të jetë vetjak dhe duhet të mendojë edhe për ndjenjat e gruas së tij. Këtu nuk shoh asgjë që thotë se një muslimane e pakënaqur seksualisht do të dalë domosdo jashtë dhe do të bëjë kurvëri.
Së dyti, nëse gratë e pakënaqura bëhen një rrezik për rendin shoqëror vetëm për shkak të mundësisë që të kryejnë marrëdhënie ilegale, atëherë duhet të pranojmë se kjo mundësi nuk kufizohet vetëm tek gratë, sepse edhe burrat e pakënaqur mund ta bëjnë të njejtën. Nëse Islami, duke u mbështetur në këtë, i konsideron gratë si një rrezik për rendin shoqëror, të tillë duhte t’i konsiderojë edhe burrat. E po të vazhdojmë me këtë logjikë, do të vijmë në përfundimin se Islami i konsideron burrat dhe gratë rreziqe për rendin shoqëror. Absurditeti i këtij mendimi është shumë i qartë. Nëse të gjithë burrat dhe të gjitha gratë janë një “rrezik” për rendin shoqëror, atëherë për rendin shoqëror të kujt po bëjmë fjalë?

c) Nuk duhet të ketë kurrfarë investimi emocional tek gratë

Pjesa e dytë e idesë së autores është se sipas Islamit, burrat nuk duhet të lidhen emocionalisht me gratë e tyre dhe se dashuria ndërmjet burrit dhe gruas nuk është e këshillueshme ose e toleruar. Përveç asaj që përcollëm nga Mernissi në lidhje me këtë çështje në fillim të kapitullit, ajo e ka përmendur këtë çështje kalimthi edhe në pjesë të tjera të librit. Për shembull, pasi e interviston një grua marokene në lidhje me bashkëshortin e saj të parë në një martesë me marrëveshje paraprake të familjeve (e cila nuk ka të bëjë me Islamin), Mernissi shkruan:

“A thua dashuria ndërmjet burrit dhe gruas rrezikon diçka shumë jetike në rendin musliman?...Marrëdhënia heteroseksuale, dashuria e vërtetë ndërmjet burrit dhe gruas është një rrezik që duhet të tejkalohet.” (Përtej mbulesës, pq.113)

Në një pjesë tjetër, ajo thotë:

“Dhe me sa duket, eliminimi i ndarjes së gjinive në përditshmëri, e lejon shfaqjen e asaj që rendi musliman e dënon si armikun më të madh të civilizimit. Kjo gjë e lejon shfaqjen e dashurisë ndërmjet meshkujve dhe femrave në përgjithësi dhe në veçanti ndërmjet bashkëshortëve. (Përtej mbulesës, fq.107)

Autorja nuk mund të kishte ikur më larg të vërtetës se kaq! Në vend që të përqëndrohej tek burimet origjinale të Islamit, ajo i ka mbështetur përfundimet e saja tek një grup i caktuar etnik në mesin e muslimanëve dhe në mënyrën si ata sillen në jetën e tyre personale. Tani të shohim se sa është e saktë sipas burimeve islame, ajo që autorja thotë më sipër. Kur’ani thotë:

"Dhe në mesin e shenjave të Tija është që ka krijuar për ju bashkëshorte nga mesi juaj, që të mund të jetoni në paqe me to. Dhe ai ka krijuar ndërmjet juve dashuri dhe mëshirë. Vërtet në këtë ka shenja për ata që mendojnë..."(Kur’an 30:21)

Si mund të thotë Mernissi se Islami e konsideron dashurinë e një burri ndaj gruas si një armik të civilizimit, ndërkohë që Zoti i Islamit e quan atë një shenjë të krijimit dhe të lavdisë së Tij? Imam Xhafer el-Sadiku thotë:

“Dashuria ndaj grave është ndër traditat e profetëve" (Vesail’ush-shiam vëll.14, fq.9)

I njejti Imam e përcjell thënien në vijim të Profetit:

“Fjala “të dua” që një burrë ia thotë të shoqes, kurrë nuk largohet nga zemra e saj.” (Vesail’ush-shia, fq.10)

Ka tre thënie të tjera shumë interesante, në të cilat Imam Xhaferi e ka përshkruar dashurinë ndaj grave si një shenjë të rritjes së besimit të një njeriu. Ai thotë:

“Nuk mendoj se besimi i një njeriu mund të rritet, pa u rritur më parë dashuria e tij për gratë.” (Vesail’ush-shia, fq.9) Në një hadith tjetër të tij, thuhet: “Kurdoherë që rritet dashuria e një njeriu ndaj grave, edhe besimi i tij rritet përnga cilësia.” (Vesail’ush-shia, fq.11). Në një hadith të tretë, ai e ndërlidh dashurinë ndaj grave me dashurinë ndaj Ehl-i Bejtit dhe thotë: “Kujtdo që i rritet dashuria ndaj neve, edhe dashuria për gratë duhet t’i rritet.” (Vesail’ush-shia, fq.11)

Besoj se nuk ka nevojë për më tepër argumente për të vërtetuar se akuza që Mernissi ia bën Islamit në këtë drejtim, është krejtësisht e pabazë.

d) Dashuria duhet t’i kushtohet vetëm Zotit

Po të pyetet përse Islami e konsideron dashurinë ndaj gruas si një armik të civilizimit dhe një rrezik për rendin shoqëror, Mernissi do të thoshte se investimi emocional ose përqëndrimi “duhet t’i kushtohet vetëm Zotit në formë të kërkimit të diturisë, meditimit dhe adhurimit”. Këtë, ajo e përshkruan si qëndrimin e Ghazaliut. (Përtej mbulesës, fq.45) Me fjalë të tjera, Mernissi thotë se Islami, njësoj si Krishterimi, dashurinë për Zotin dhe dashurinë për gruan i konsideron dy gjëra kundërthënëse. Për të qenë i drejtë me autoren Fatima Mernissi, më duhet të pranoj se kjo ide buron nga një keqkuptim, nga i cili edhe një njeri si Ghazaliu nuk ka qenë krejtësisht i mbrojtur.
Ndonse kam përcjellur në hollësi në lidhje me këndvështrimin islam, i cili beson se dashuria ndaj gruas nuk është në kundërshtim me rrugëtimin shpirtëror, kam për qëllim ta diskutoj këtë çështje në dritë të asaj që thotë Ghazaliu, si një njeri me tendenca sufiste.

Qëndrimet e Ghazaliut

Në pjesën mbi martesën tek vepra “Ihja ulum el-din” (Ringjallja e shkencave fetare), Ebu Hamid el-Ghazaliu ka një kapitull mbi “Stimulimin për martesë” (et-targhib fi’n-nikah). Në këtë pjesë, ai përcjell disa thënie të Profetit në lidhje me vlerën e martesës. Më pas, ai hap një kapitull të ri në lidhje me të kundërtën “Stimulimin për të mos u martuar” (et-targhib ani’n-nikah). Në këtë pjesë, përveç thënieve të shumë mistikëve, Ghazaliu përcjell tre hadithe: dy nga Profeti dhe një nga Imam Aliu, prej të cilëve hadithi e fundit nuk është fare i ndërlidhur me temën sepse flet për planifikimin e familjes dhe me të martuarit me më pak gra dhe të paturit më pak fëmijë. Për më tepër, të tri hadithet janë hadithe që konsiderohen “të dobëta” (dhaif) nga dijetarët e hadithit.
Më pas, Ghazaliu vazhdon t’i diskutojë “dobitë dhe dëmet e martesës”. Para se t’i analizoj “dëmet e martesës”, do të doja t’i komentoja hadithet, të cilat Ghazaliu i përcjell nga Profeti nëpërmjet burimeve sunnite dhe të cilat Mernissi i përdor gjithashtu në librin e saj.
Hadithi i parë përcjell se Profeti ka thënë:

“Kur një grua të vijë drejt juve, është djalli që po ju afrohet. Kur ndonjëri nga ju të shohë një grua dhe të ndjehet i tërhequr drejt saj, le të ngutet për të shkuar tek gruaja e tij. Me të, do të jetë njësoj si me të parën.” (përcjellur nga “Ihja”, vëll.2, fq.110; Përtej mbulesës, fq.42)

Pasi e përcjell këtë hadith, Mernissi e shton edhe komentin e Imam Muslimit, sipas të cilit “Ajo i ngjan djallit përnga fuqia e pakundërshtueshme që ka mbi burrin.”

Gjatë diskutimit të temës së shpikjes ose të ndryshimit të haditheve, dijetarët tanë thonë se një burim i ndryshimeve ishin edhe mistikët dhe hoxhallarët “e virtytshëm”, të cilët e importuan në literaturën e haditheve idenë e murgërisë dhe të largimit nga martesa. Dhe ngase ligësia e gruas është një element shumë i rëndësishëm i monasticizmit të krishter, ide të ngjashme u futën edhe në hadithe, qoftë duke shpikur hadithe të paqena dhe qoftë duke i ndryshuar hadithet ekzistuese. Kur e lexova “hadithin” e mësipërm, dyshimi im i parë ishte se mund të jetë një hadith i ndryshuar qëllimisht. Këto dyshime u konfirmuan kur kërkova në burimet shiite, të cilat përcjellin një hadith të ngjashëm, si vijon: Profeti tha:

“Kur ndonjëri nga ju të shohë ndonjë grua të bukur, le të shkojë tek gruja e tij! Ajo që ka gruaja juaj është e njejta që ka edhe kjo grua tjetër.” (Vesail, vëll.14, fq.72-73)

I njejti hadith është shënuar edhe me një dallim të vogël:

“O burra! Vërtet vështrimi i një gruaje të bukur është nga djalli. Andaj kushdo që brenda vetes e ndjen këtë prirje, le të shkojë tek gruaja e tij!” (Vesail, vëll.14, fq.73)

Hadithi i përcjellur nga burimet sunnite e barazon gruan me djallin, ndërkohë që ai në burime shiite nuk bën një pretendim të tillë. Përkundrazi, versioni i dytë i hadithit, i gjendur në burimit shiite, thotë se është vështrimi i mashkullit që është i ndërlidhur me djallin. Nëse duhet të zgjedhim ndërmjet burimeve të traditës së Profetit, atëherë nuk na mbetet zgjidhje tjetër veçse t’i zgjedhim hadithet që burojnë nga familja e Profetit. Në fund të fundit, askush nuk mund ta ketë njohur Profetin më mirë se Ehl-i Bejti i tij. Për mendimin tim, Imam Ghazaliu, Imam Muslimi dhe Fatima Mernissi e kanë krejtësisht të gabuar përpjekjen për ta barazuar gruan me djallin. Hadithi që përmendin është një hadith i ndryshuar, me shumë gjasa nga mistikët që dëshironin ta stimulonin murgërinë e importuar nga Krishterimi.

Hadithi i dytë përcjell se Profeti ka thënë:

“Mos shkoni pranë grave, burrat e të cilëve nuk janë të pranishëm sepse djalli do të hyjë në trupin tuaj, ndërkohë që gjaku ju rrjedh nëpër mish.” (“Ihja”, vëll.2, fq.110; Përtej mbulesës, fq.42)

Fillimisht, një hadith të tillë nuk kam mundur ta gjej në burimet shiite. Ky fakt dhe përmbajtja e tij, hedhin dyshim mbi autenticitetin e vetë hadithit. Së dyti, burimi i këtij “hadithi” është Sahihu i Tirmidhiut. Jam shumë i befasuar se si Ghazaliu dhe Fatima Mernissi kanë mundur ta përdorin këtë hadith në veprat e tyre, ndërkohë që vetë Tirmidhiu komenton se ky hadith është “një hadith i çuditshëm” (hadithun gharib). Së treti, edhe sikur hadithi të pranohet si i saktë, kjo nuk e dëshmon atë që Mernissi e kërkon prej hadithit, gjegjësisht se “gruaja e martuar, burri i të cilës nuk është i pranishëm, është një kërcënim për burrat.”. Kjo ngase hadithi në fjalë e barazon burrin me djallin dhe jo gruan. Në të vërtetë, në këtë hadith gruaja na shfaqet si viktima e burrave që janë nënshtruar nga djalli.

***

Tani t’i rikthehemi veprës së Ghazaliut, në të cilën ai i përshkruan dëmet e martesës. Ai përmend tri gjëra, të cilat i konsideron të dëmshme tek martesa. Secilën prej tyre do ta analizojmë ndarazi.

a) dëmi i parë

“Dëmi i parë dhe më madhor i martesës është pamundësia për ta fituar bukën e gojës në mënyrë të lejuar. Kjo nuk është e lehtë për të gjithë, në veçanti në kohëra të tilla ku njeriu duhet domosdo ta sigurojë vetë mbijetesën. Andaj, martesa bëhet një shkak që njeriu të fitojë në mënyra të palejuara dhe pikërisht në këtë fshihet dënimi i madh për njeriun dhe për familjen e tij. Ndërkohë, një njeri i pamartuar nuk i ka këto probleme"...(“Ihja”, vëll.2, fq117)

Pastaj, në lidhje me këtë çështje ai i përcjell thëniet e mistikëve, fjalët e të cilëve nuk na interesojnë neve përderisa nuk mbështeten në Kur’anin dhe në Traditën e Profetit. Ata, nën ndikimin e murgërisë, e lëvdojnë të qëndruarit larg martesës, gjë që është dënuar hapur nga Profeti dhe nga Kur’ani.
Përfundimi logjik, në të cilin arrijnë Ghazaliu dhe mistikët është se nëse je i pasur, është në rregull të martohesh. Por nëse je i varfër, është më mirë të mos martohesh, që të mos përpiqesh pastaj ta fitosh bukën e gojës në mënyrë të palejuar. Kjo ide është në një kundërthënie të plotë me Kur’anin, i cili thotë:

Martojini të pamartuarit në mesin tuaj...Nëse janë të varfër, Zoti ka për t’i pasuruar me bekimin e Tij.” (Kur’an 24:32)

Mos i vrisni fëmijët nga frika e varfërisë sepse Ne kemi për t’ju furnizar edhe juve edhe ata...(Kur’an 6:151)

Profeti ka thënë:

“Kushdo që nuk martohet duke e patur frikë varfërinë, ka një mendim të gabuar për Zotin.” (Vesail’ush-Shia, vëll.14, fq.24)

Vërtet nuk e kuptoj se si mund njeriu të lartësohet shpirtërisht ndërkohë që ka mendime negative në lidhje me premtimin e Zotit.

b) dëmi i dytë

“Pamundësia për t’i përmbushur të drejtat e grave, për t’i duruar sjelljet e tyre të pakëndshme dhe për të qenë durimplot përballë zemërimeve të tyre.” (Ihja, vëll.2, fq.118)

Ç’thotë këtu Imam Ghazaliu? A nënkupton ai se gratë në përgjithësi kërkojnë tepër, sillen keq dhe krijojnë probleme? A thua mund ta mbështesë këtë mendim të vetin në Kur’anin dhe në Traditën e Profetit Muhammed (paqja qoftë mbi të)? Nuk mendoj se mund ta bëjë një gjë të tillë. Andaj shohim se për t’i përkrahur idetë e tija, Ghazaliu i ka përcjellur vetëm thëniet e disa mistikëve. Por është e qartë se një ide e tillë nuk mund të deduktohet nga burimet origjinale islame.

c) dëmi i tretë

“Gratë dhe fëmijët do ta shpërqëndrojnë njeriun nga Zoti dhe do ta tërheqin drejt kërkimit të kësaj bote dhe drejt planifikimit të një jetë të mirë për fëmijët e vet, duke mbledhur gjithë më tepër pasuri...Dhe gjithçka që e shpërqëndron njeriun nga Zoti, qoftë një grua, pasuria ose fëmijët, është shkatërrimtare për të.” (“Ihja”, vëll.2, fq.119)

Nëse është e saktë ajo që thotë Ghazaliu, atëherë jo vetëm martesa por edhe fëmijët, miqtë, të afërmit dhe çdo gjë materiale në këtë botë është e “dëmshme” për një musliman, sepse të gjitha këto kanë një potencial për ta shpërqëndruar njeriun nga Zoti dhe nga amshimi. Këtu, Ghazaliu tingëllon shumë si Shën Pali. Dhe në është e saktë ajo që thotë, atëherë një musliman nuk duhet të ketë asgjë për të bërë me këtë botë, duhet të mbyllet në një shpellë, në një xhungël ose një shkretëtirë të izoluar dhe t’i lutet Zotit. Nga këndvështrimi islam, absurditeti i kësaj ideje është shumë i qartë.
Ajo që thonë Ghazaliu dhe mistikët e tjerë nuk është shumë ndryshe nga idetë monastike të Kishës së Krishterë. Dhe si pasojë e kësaj, edhe të tillët i gjeti fundi i njejtë si murgjërit e krishterë. Në pjesët paraprake të veprës e përcollëm një fragment nga Allame Rizviu që thoshte:

“Por pastaj natyra e filloi hakmarrjen e saj dhe murgjërit e priftërinjtë filluan ta konsideronin veten përfaqësues të Krishtit, ndërkohë që murgeshat filluan të ishin “nuset e Krishtit”. Kështu, me një ndërgjegje shumë të pastër, manastiret u kthyen në qendra të lirive seksuale.” (Jeta familjare në Islam, fq.8)

Ngjashëm me këtë, kur natyra filloi të hakmerrej kundër mistikëve, ata filluan, siç thotë Mutahhariu, “të ndjejnë kënaqësi (seksuale) në prani të personave të bukur dhe këtë gjë e konsideronin një rrugëtim drejt Zotit!” (Etika gjinore, fq.67)
Në Sufizëm ekziston koncepti i asaj që njihet si “fena fillah”, që do të thotë “zhdukje e vetes (egos) në Zotin”. Me fjalë të thjeshta, kjo nënkupton përvojën e t’u bërit një me Zotin. Habitem se si mund Ghazaliu ta konsiderojë martesën si një shpërqëndrim nga Zoti kur fena-ja dhe eliminimi i dy qenieve në këtë botë mund të përjetohet vetëm në kontekstin seksual kur një burrë dhe një grua e arrijnë kulmin dhe për disa çaste, bëhen një me njëri-tjetrin.

Dashuria ndaj Zotit dhe dashuria për këtë botë

Imam Ghazaliu dhe mistikët e tjerë kanë bërë një gabim serioz gjatë kuptimit të konceptit të përgatitjes për jetën e përtejme. Kjo është ajo që dua ta qartësoj këtu në pika të shkurta. Ky koncept varet shumë nga këndvështrimi i një personi në lidhje me marrëdhënien ndërmjet kësaj bote dhe tjetrës. Ka tre mundësi:
- fundosu në bekimet e kësaj bote dhe harroje jetën e përtejme
- shfrytëzoje këtë botë për ta arritur të përtejmen
- largohu nga kjo botë për hir të botës së përtejme
Mistikët dhe sufinjtë e kanë ndjekur alternativën e tretë, ndërkohë që materialistët e kanë pranuar të parën. Ndërmjet këtyre dy ekstremeve mund të gjendet këndvështrimi i vërtetë islam. Ka shumë vargje të Kur’anit, të cilat i lëvdojnë të mirat e kësaj bote dhe shumë të tjera që i stimulojnë muslimanët ta kërkojnë botën e përtejme. Po të shihen ndarazi, këto vargje mund të përdoren nga të dy grupet për t’i dëshmuar qëndrimet e tyre ekstreme. Por kur të shihen në dritë të vargjeve të tjera që flasin për ndërlidhjen e kësaj bote me botën tjetër, njeriu e gjen këndvështrimin e mirëfilltë kuranor. Është e qartë se nuk mund të izolohen vargjet e Kur’anit nga njëri-tjetri, në veçanti kur flasin për të njejtën çështje. Siç kam thënë edhe më herët, ky libër nuk është vendi i duhur për ta diskutuar këtë temë. Megjithatë, kam për të dhënë disa shembuj nga Kur’ani dhe nga hadithet, nëpërmjet të cilëve do ta shpjegojmë këndvështrimin islam në lidhje marrëdhënien ndërmjet kësaj bote dhe botës tjetër. Kur’ani thotë:

Me atë që ta ka falur Zoti, kërkoje amshimin por mos e harro hisen tënde në këtë botë! (Kur’an 28:77)

Dhe kur të mbarojë namazi, shpërndahuni nëpër botë, kërkojeni bekimin e Zotit dhe përmendnie Atë, që të shpëtoni! (Kur’an 62:10)

Imam Hasani thotë:

“Për botën tënde bëhu sikur të kesh për të jetuar përgjithmonë, ndërsa për amshimin tënd, jeto sikur nesër të kesh për të vdekur!” (Vesail, vëll.12, fq.49)

Me këtë thënie, Imami tregon se Islami nuk të kërkon të heqësh dorë nga kjo botë, por të përfitosh prej saj dhe ta duash atë, ndonse jo deri në nivelin që të bën ta harrosh të amshueshmen, ku fati yt varet nga bindja që i shfaq Zotit në jetën e kësaj bote.
Imam Musa el-Kazimi thotë:

“Nuk është nga ne ai që heq dorë nga bota për hir të fesë së tij ose që heq dorë nga feja e tij për hir të kësaj bote.” (Vesail, vëll.12, fq.49)

Në Islam, pra, virtytshmëria nuk do të thotë të heqësh dorë nga kjo botë dhe të jetosh i ngujuar në një manastir ose në një shkretëtirë. Virtytshmëri do të thotë të jetosh një jetë normale në shoqëri, por pa e harruar asnjëherë qëllimin përfundimtar, arsyen e krijimit tënd dhe jetën e përjetshme në amshim.

Edhe marrëdhënia ndërmjet dashurisë për Zotin dhe dashurisë së njeriut për bashkëshorten, fëmijët dhe botën është e të njejtit lloj. Ka dy nivele të dashurisë në Islam. Niveli i parë është dashuria për Zotin dhe niveli i dytë është dashuria për gjithçka tjetër veç Zotit. Islami nuk ia ndalon personit dashurinë për bashkëshorten, për fëmijët, për prindërit, për të afërmit, për miqtë dhe për bekimet e kësaj bote, të cilat Zoti ia ka falur. Megjithatë, Islami pret nga muslimanët që kjo dashuri të jetë në harmoni me dashurinë ndaj Zotit dhe të mbështetet në të. Pasoja praktike e kësaj është që në rastet kur njeriu të gjendet në konflikt ndërmjet dashurisë ndaj Zotit dhe dashurisë ndaj gjërave të tjera, dashuria ndaj Zotit të dominojë brenda tij. Në Islam, Zoti është boshti i ekzistencës dhe vetëm Ai është e Vërteta Absolute.
Ta shpjegojmë këtë në mënyrë metaforike! Hëna lëviz rreth tokës por në të njejtën kohë, ajo lëviz edhe rreth diellit. Për më tepër, fuqia gravitacionale ndërmjet hënës dhe tokës është vetëm një copë shumë e vogël e fuqisë së tërësishme gravitacionale që i bën planetet të rrotullohen rreth Diellit në sistemin tonë diellor. Ngjashëm me këtë, Islami thotë se dashuria ndërmjet dy njerëzve është si marrëdhënia ndërmjet tokës dhe hënës, ndërkohë që dashuria e një muslimani ndaj Zotit është si marrëdhënia ndërmjet Diellit dhe planeteve të tjera. Me fjalë të tjera, ka dy qarqe të dashurisë: dashuria për Zotin dhe dashuria për bashkëshortin/bashkëshorten dhe për fëmijën. Qarku i parë është një qark shumë më i madh, brenda të cilit është i përfshirë ky qark i dytë.
Duhet të kihet parasysh se ekziston një vijë shumë e hollë ndërmjet asaj që e themi ne dhe asaj që thotë Mernissi dhe deri diku, edhe Ghazaliu. Mernissi thotë se në Islam, dashuria ndërmjet burrit dhe gruas është e ndaluar sepse dashuria duhet t’i kushtohet vetëm Zotit. Përkundër kësaj, ne themi se Islami nuk e ndalon dashurinë ndërmjet burrit dhe gruas ose dashurinë për ndonjë gjë tjetër dosido, përderisa kjo dashuri është në harmoni me dashurinë ndaj Zotit. Kjo dashuri për gjërat e tjera, pra, nuk duhet ta marrë njeriun aq shumë nën kontrollin e vet sa ta bëjë atë të heqë dorë nga dashuria ndaj Zotit. Kjo përmendet qartë në Kur’an:

Thuaj: nëse etërit e bijtë tuaj, familja e gratë tuaja, farefisi juaj, prona që keni fituar, tregtia që keni frikë se mund t’ju ndërpritet dhe shtëpitë që i doni, janë më të dashura për ju se Zoti, se i Dërguari i Tij dhe se përpjekja në rrugë të Tij, atëherë prisni derisa Zoti ta sjellë urdhrin e vet! Zoti nuk i udhëzon njerëzit e prishur...(Kur’an 9:24)

Këtu do të doja ta theksoja shprehjen “ahabbu” në arabisht, që do të thotë “më të dashura se...” (në formë krahasimtare). Sikur Zoti të thoshte thjesht “të dashura”, atëherë Mernissi dhe të tjerët që e ndjekin mendimin e saj do të kishin të drejtë në supozimin se Islami e konsideron dashurinë vetëm në kontekstin e Zotit dhe se të gjitha dashuritë e tjera janë të ndaluara. Por këtu, Zoti flet në formë krahasimtare dhe thotë se nëse i doni gjërat e tjera dhe personat e tjerë më shumë se Zotin, atëherë jeni duke gabuar, sepse një dashuri e tillë ka për t’ju çuar drejt mosbindjes ndaj urdhrave të Zotit dhe drejt dënimit në amshim.
Është e qartë nga të mësipërmet se koncepti islam i dashurisë nuk është i kufizuar tek ndarja ndërmjet dashurisë ndaj Zotit dhe dashurisë ndaj grave. Ky koncept është universal dhe ka të bëjë me dashurinë për gjithkë dhe gjithçka. Andaj është krejtësisht e gabuar që këtij koncepti t’i jepet një kontekst seksist dhe të thuhet se morali seksual islam është një moral kundër femrës.
Si përfundim mund të themi se këndvështrimet e autores Fatima Mernissi dhe të Ghazaliut mbi idenë se gratë janë seksualisht më aktive se burrat dhe se Islami nuk e toleron dashurinë ndërmjet burrit dhe gruas, nuk mund të gjenden në burimet origjinale islame, gjegjësisht në Kur’an dhe në Traditën autentike të Profetit.

Kriteri i të moralshmes dhe imorales

Kemi thënë më sipër se Islami nuk pajtohet me shtypjen e nevojave seksuale por përkundrazi, e promovon idenë e kënaqjes së tyre. Por në të njejtën kohë, kemi theksuar se kjo duhet të bëhet në një mënyrë të lejuar dhe të përgjegjshme. Me fjalë të tjera, kemi lënë të kuptohet se sipas Islamit, nevojat seksuale mund të përmbushen në dy mënyra: të lejuar dhe të palejuar ose morale dhe imorale.
Por cili është kriteri që e përcakton moralen dhe imoralen në traditën islame? Islami, si çdo fe ose ideologji tjetër, ka besime të caktuara themelore, me të cilat duhet të jenë në harmoni të gjithë mësimet e tija. Themeli i Islamit është besimi në një Zot, jo vetëm në rolin e Tij si Krijues por edhe në rolin si Ligjvënës. Kur’ani nuk është vetëm një libër i udhëzimit shpirtëror. Ai është njëherit edhe një burim i ligjeve për të vënë rend në jetën e përditshme të njeriut. Fjala “Islam”, në fund të fundit, s’do të thotë tjetër veçse “nënshtrim para vullnetit të Zotit”. Kur’ani thotë qartë:

Kur Zoti dhe i Dërguari të kenë urdhëruar një gjë, nuk i takon asnjë besimtari dhe asnjë besimtareje zgjedhja për të. Kushdo që i tregon mosbindje Zotit dhe të Dërguarit të Tij është në gabim të hapur. (Kur’an 33:36)

Në Islam, pra, e drejta dhe e gabuara, morali dhe imoraliteti, e lejuara dhe e ndaluara, të gjitha vendosen nga Zoti dhe nga i Dërguari i Tij. Dhe sipas këndvështrimit tonë, Imamët e Ehl-i Bejtit janë interpretuesit më të mirë të Kur’anit, mbrojtësit e Traditës autentike të Profetit dhe shembujt e gjallë të mësimeve të Islamit pas tij. Thënë shkurt, kriteri për të lejuarën dhe të palejuarën në Islam janë Kur’ani, Tradita (Sunneti) autentike e Profetit dhe qëndrimi i Ehl-i Bejtit (pasardhësve të Profetit). Shiitët gjithashtu theksojnë se gjithçka që Zoti ka urdhëruar si të lejuar dhe të ndaluar mbështetet në një arsye materiale, shpirtërore ose në të dyja njëkohësisht. Por ndërkohë që Zoti është i Gjithëdijshëm, ne jemi akoma në fundin e një oqeani të thellë të diturisë. Si pasojë, ne nuk jemi gjithnjë të aftë ta kuptojmë arsyen dhe urtësinë që fshihet pas një urdhri të caktuar të Zotit.
Koncepti themelor i moralit seksual islam se seksi nuk është i ligë dhe se nuk duhet të shtypet, është një shembull shumë i qartë i faktit se mësimet e Islamit janë në harmoni të plotë me arsyen dhe natyrën.
Në çastin që themi se Islami e përcakton sjelljen tonë seksuale, konfrontohemi me dy çështje. E para është pyetja se sa mund të përcaktohet dhe rregullohet seksualiteti sipas moralit dhe e dyta, çështja e lirisë personale në sjelljen seksuale. Këto dy pika do t’i diskutojmë pak më hollësisht, para se ta përmbyllim këtë kapitull.

1. Organizimi dhe përkufizimi i seksualitet sipas moralit

Pyetja e parë është: A mund të organizohet dhe përkufizohet seksualiteti sipas moralit? Shumë shpesh dëgjojmë se “...nuk mund të ekzistojë një moral seksual që do të ishte specifik. Morali rëndom nuk merret me vetë aktin seksual por me gjëra të tjera, të cilat mund të ndërlidhen me të. Shumë arsyeshëm, ne mund ta ndalojmë dhunën seksuale, për shembull, por kjo ndalohet për shkak të dhunës, e cila konsiderohet e ligë në vete e për vete. Akti seksual, i shkëputur nga kushtet rrethanore, nuk është as i drejtë as i gabuar por thjesht i natyrshëm.” (marrë nga vepra “Dëshira seksuale” e Scruton, fq.2) Përfundimi, në të cilin na sjell kjo ide, është i thjeshtë: ngase nuk mund të ketë një moral të vërtetë seksual, nuk duhet të ekzistojë kurrfarë kufizimi në kënaqësinë seksuale. Pra asgjë nuk duhet të konsiderohet imorale dhe e palejuar!
Kjo ide është absurde në vete. Seksualiteti është një akt që kryesisht përfshin dy persona dhe kurdoherë që dy persona janë të përfshirë në një gjë, qoftë edhe nga aspekti sekular, ligjet dhe rregullat bëhen të domosdoshme për ta organizuar dhe përcaktuar sjelljen ndërmjet tyre.
Për të siguruar një themel racional për këtë ide, ndonjëherë thuhet se shumë çrregullime mendore dhe nervore ndodhin për shkak të ndjenjës së mohimit seksual. Masa parandaluese për sëmudjet e tilla mendore dhe nervore thuhet se është kënaqja e pakufishme e instinkteve seksuale.Ajo që nënkuptohet është se sa më i kufizuar që ndjehet njeriu në seks, aq më shumë do të ndjehet i tërhequr drejt të ndaluarës dhe do të krijohet brenda tij ndjenja e mungesës.
Gjatë tridhjetë viteve të fundit, kultura libertine e Perëndimit thjesht e imponoi sjelljen e pakufizuar seksuale në Perëndim. Dhe duke i patur parasysh argumentet e mësipërme, do të ishte e logjikshme që të prisnim një rënie në numrin e sëmundjeve nervore, frustracioneve seksuale, përdhunimeve, incestit, abuzimit të fëmijëve dhe sulmeve të ndryshme seksuale. Por a ka ndodhur një gjë e tillë vërtet? Kuptohet që jo! Një vështrim i kujdesshëm i statistikave tregon se efekti i të ashtuquajturit “mohim (ose mungesë) seksual(e)” është rritur shumëfish edhe përkundër sjelljeve të pakufizuara seksuale në vitet e gjashtëdhjeta, shtatëdhjeta dhe tetëdhjeta.
Ajo që ndodhi është se bota perëndimore, pasi u revoltua kundër shtypjes së seksit nga sistem i krishter, nuk arriti të bënte dallim ndërmjet seksit të pakufizuar dhe kultivitimit të seksualitetit. Islami nuk e pranon idenë e shtypjes së instinktit seksual. Në vend të kësaj, ai e stimulon kultivimin e këtyre ndjenjave dhe përmbushjen e nevojave seksuale në mënyra të përgjegjshme. Të gjithë kufizimet që Islami i vendos mbi seksin, mbështeten në idenë e kultivimit të seksualitetit. Është njësoj si mënyra si kultivohet dëshira njerëzore për ushqim. Njeriu duhet të hajë por jo tepër. Edhe me dëshirat seksuale, njeriu duhet t’i përmbushë ato por jo duke i shkelur të drejtat e të tjerave dhe të drejtat që trupi i tij i ka mbi të.
Pas rebelimit kundër moralit shtypës seksual të Kishës, kultura libertine shkoi drejt ekstremit të kundërt të seksit absolutisht të pakufizuar. Ata bënë një gabim të madh duke menduar se kufizimi i çdo forme ishte jo i natyrshëm dhe i gabuar. Edhe Bertrand Russell, madje, i cili me shumë zjarr e përkrah këndvështrimin libertin, u detyrua të pranonte se ishin të nevojshme kufizime të caktuara në moralin seksual. Ai shkruan:

“Nuk them se nuk duhet të ketë moral ose vetëpërmbajtje në lidhje me seksin, më tepër nga ç’ka për ushqimin. Në lidhje me ushqimin kemi tre lloje kufizimesh që janë kufizimet e ligjit, kufizimet e sjelljes dhe kufizimet e shëndetit. E konsiderojmë të gabuar vjedhjen e ushqimit, marrjen më shumë ushqim nga ç’na duhet në një darkë të përbashkët dhe ushqimin në mënyra që na bëjnë të sëmuremi. Kufizime të ngjashme janë të domosdoshme edhe kur bëhet fjalë për seksin. Por në këtë rast, kufizimet janë shumë më komplekse dhe përfshijnë shumë më tepër vetëkontroll.” (Martesa dhe morali, fq.293-294)

Megjithatë, vetë Russell nuk e kishte të lehtë të gjente një themel të ri për moralin seksual. Dilema me të cilën përballet bota perëndimore tani, pasqyrohet shumë qartë në shkrimet e Russell-it. Ai thotë:

“Po ta lejojmë këtë moral të ri (të pakufizuar) të vazhdojë kështu, s’ka dyshim se ka për të shkuar shumë përtej asaj ku ka arritur tani dhe ka për të krijuar vështirësi që janë akoma vështirë të mendohen. Nëse, në anën tjetër, përpiqemi që botës moderne t’i imponojmë kufizime që ishin të mundshme për një epokë të kaluar (të krishterë), do të përfshiheshim në një rreptësi të pamundur rregullash, kundër të cilës do të rebelohej shpejt natyra njerëzore. Kjo është aq e qartë sa, pavarësisht rreziqeve dhe vështirësive, duhet të kënaqemi duke e lënë botën të lëvizë përpara dhe jo prapa. Për këtë arsye, kemi nevojë për një moral të ri. Me këtë nënkuptoj se detyrimet dhe detyrat duhet të njihen sërish, ndonse këto mund të jenë shumë të ndryshme nga detyrime dhe detyrat e të kaluarës. Nuk mendoj se ky sistem i ri duhet të përfshijë një nënshtrim të pakufizuar përballë dëshirave, më shumë nga ç’përfshinte sistemi i vjetër. Megjithatë, mendoj se rrethanat për kufizimin e dëshirave dhe motivet për ta bërë këtë gjë do të duhet të jenë të ndryshme nga ato në të kaluarën.” (Martesa dhe morali, fq.91-92)

Sikur Russell ta kishte studiuar Islamin, jam i bindur se në të do të gjente një “moral thelbësisht të ri”, i cili e organizon dhe përcakton seksualitetin, pa çuar “në një rreptësi të pamundur rregullash”.

2. Islami dhe liria personale

Pyetja e dytë, me të cilën na lënë ballë për ballë sekularistët dhe liberalët është ajo e lirisë personale. A nuk jam i lirë të bëjë çfarë të dua, përderisa kjo nuk e kufizon të drejtën e të tjerëve?
Mendoj se do të ishte e dobishme që këtu të theksohej dallimi kryesor ndërmjet Islamit dhe ideve sekulare dhe liberale mbi lirinë personale. Në sistemin sekular, e drejta ndahet në të drejtat e individit dhe në të drejtat e shoqërisë. Një njeri është i lirë të bëjë ç’të dëshirojë, për sa kohë që nuk i kufizon të drejtat e të tjerëve me veprimin e tij. Për t’u bërë një pjesëtar i pranueshëm i shoqërisë, njeriu duhet domosdo ta pranojë këtë kufizim mbi lirinë e tij. Liria e një individi, pra, kufizohet vetëm nga liritë e të tjerëve.
Islami, në anën tjetër, e ndan të drejtën në tri pjesë: të drejtat e individit, të drejtat e shoqërisë dhe të drejtat e Zotit. Një njeri është i lirë të bëjë ç’të ketë dëshirë, për sa kohë që kjo nuk i kufizon të drejtat e të tjerëve dhe të drejtat e Zotit. Për të qenë musliman, një njeri duhet domosdo t’i pranojë këto kufizime mbi lirinë e tij personale.
Një dallim tjetër i rëndësishëm është koncepti i të drejtës së individit. Në përdorimin sekular, të drejtat e individit shihen në kontrast me të drejtat e pjesëtarëve të tjerë të shoqërisë. Islami shkon një hap më tej dhe thotë se edhe trupi i një individi ka të drejta mbi të. Me fjalë të tjera, Islami e mban njeriun përgjegjës për përdorimin e trupit të tij. Si pasojë, nuk lejohet dëmtimi ose abuzimi i trupit. Zoti thotë:

...sepse veshi, syri e zemra, të gjitha janë përgjegjëse...(Kur’an 17:36)

Duke e përshkruar Ditën e Gjykimit, Zoti thotë:

Në ditën kur gjuhët, duart e këmbët e tyre të dëshmojnë kundër tyre...(Kur’an 24:24)

Atë ditë do t’ua vulosim gojën dhe duart e tyre do të na flasin e këmbët e tyre do të dëshmojnë për atë që kanë fituar...(Kur’an 36:65)

Imam Zejn’ul-Abidini, në “Letrën e të drejtave” (Risalat’ul-Hukuk) i përshkruan të drejtat që gjuha, veshi, syri, dora, barku dhe organet seksuale të tija kanë mbi njeriun. Nëse një njeri e keqpërdor trupin e tij, ai është fajtor për shkeljen e të drejtave të trupit të vet dhe gjithashtu të të drejtave të Zotit, i cili ia ka dhënë trupin si amanet. Kur’ani thotë:

...ata të cilët i ruajnë pjesët e tyre të turpshme përveç nga bashkëshortet e tyre...Kushdo që kërkon më shumë se kjo, i kalon kufijtë...(Kur’an 23:5-6)

Në Islam, të drejtat e individit nuk janë të kufizuara vetëm në të drejtat shoqërore por i përfshijnë edhe të drejtat e trupit të tij dhe të drejtat e Zotit. Arsyetimi i kësaj është tejet i thjeshtë: Islami nuk e lejon personin ta dëmtojë ose ta shkatërrojë vetveten dhe mëkati ose imoraliteti është një mjet që çon drejt dënimit. Ky kufizim është i mbështetur në dashurinë dhe dhembshurinë që Zoti i Mëshirshëm ka ndaj njeriut.

Zoti nuk dëshiron t’ju mundojë. Ai dëshiron t’ju pastrojë dhe t’jua plotësojë bekimin e Tij mbi ju...(Kur’an 5:6)

Koncepti islam i lirisë personale mund të duket shumë kufizues kur të krahasohet me sistemin sekular, por arsyeja dhe urtësia e tij, në një mënyrë të tërthortë, është e pranueshme edhe për shoqërinë sekulare. Pasoja logjike e idesë sekulare mbi lirinë personale është që personit t’i lejohet të bëjë gjithçka që ka dëshirë, me kufizimin e vetëm që të mos i shkelë të drejtat e të tjerëve. Por duket se Perëndimi nuk ka arritur akoma ta “gëlltisë” plotësisht këtë ide, sepse shohim se gjëra të caktuara janë akoma të ndaluara. Ndër to mund të rradhitet vetëvrasja, përdorimi i mjeteve narkotike ose domosdoshmëria e lidhjes së rripit të sigurisë në makina. Duke përdorur lëndë narkotike, një i varur nga droga nuk i dëmton të drejtat e të tjerave, për sa kohë që brenda këtij definicioni të “dëmtimit të të drejtave të të tjerëve” nuk përfshihen edhe vlerat shpirtërore, të cilat edhe ashtu nuk janë një pjesë e rrafshit sekular. Edhe përkundër gjithë kësaj, shohim se shoqëria perëndimore e konsideron të ndaluar këtë gjë dhe ndërmerr hapa për ta parandaluar përdorimin e drogës. Kjo gjë arsyetohet duke thënë se është një detyrë e shoqërisë që ta parandalojë dëmtimin e qytetarëve edhe nga vetja e tyre. Në këtë shembull, shohim se sistemi sekular bën një hap prapa nga pasojat logjike të versionit të tij të lirisë individuale. Dallimi i vetëm që mbetet ndërmjet këndvështrimit sekular dhe atij islam është se sistemi sekular ia jep shoqërisë të drejtën e vendosjes së kufizimit, ndërkohë që Islami ia jep atë Zotit.
Si përfundim mund të themi se këndvështrim islam nuk i ndalon vetëm veprimet që i shkelin të drejtat e të tjerëve por edhe ato veprime që i shkelin të drejtat e trupit të vetë personit. Ky këndvështrim mbështetet në dashurinë dhe dhembshurinë e Zotit për qeniet njerëzore.

 

Kapitulli i tretë
Struktura e moralit seksual në Islam

Ky kapitull ka të bëjë me anën praktike të moralit seksual. Fillimisht do të flasim në lidhje me martesën në kohën e pjekurisë, pastaj do t’u hedhim një vështrim mënyrave të lejuara dhe të palejuara të shfrytëzimit të prirjeve seksuale në rastet kur njeriu nuk martohet menjëherë pas pjeksurisë seksuale dhe më në fund, do të bëjmë një analizë përfshirëse të procedurës së martesës dhe të teknikave seksuale.
Duhet gjithashtu të përmendim se pjesa e fundit e këtij kapitulli ka një gjuhë mjaft të hapur dhe të drejtpërdrejtë, për vetë faktin se urdhrat dhe ndalesat fetare duhet domosdo të shprehen hapur dhe qartësisht. Siç thuhet shpesh, “në fe nuk ka vend për turp”.

Fillimi i jetesës seksuale

Pjekuria seksuale (bulugh) dhe pjekuria mendore (rushd)

Dëshira seksuale shfaqet tek njeriu në moshën e pjekurisë (pubertetit). Sipas definicionit ligjor islam, pjekuria përcaktohet në njërën nga mënyrat vijuese:
- mosha: arritja e vitit të pesëmbëdhjetë hënor për djemtë dhe e vitit të nëntë hënor për vajzat
- ndryshimi i brendshëm (vetëm për djemtë): kjo nënkupton zbrazjen (ejakulacionin) e parë natën. Sperma akumulohet në testikuj që nga fillimi i pubertetit dhe ndonjëherë mund të krijohet më shumë spermë nga ç’mund të mbajë sistemi. Në raste të tilla, sperma zbrazet gjatë gjumit dhe njihet si “zbrazja e natës”, “ëndrra e lagësht” ose “ihtlam” në arabisht.
- ndryshimi fizik: shfaqja e qimeve në pjesën e poshtme të barkut

Ngase dëshira seksuale shfaqet në pubertet dhe ngase Islami thotë se dëshira seksuale duhet të përmbushet vetëm nëpërmjet martesës, në Islam është lejuar martesa sapo mashkulli ose femra ta arrijë moshën e pjekurisë. Në rastin e vajzave, Islami jo vetëm që e lejon martesën e tyre sapo ta arrijnë moshën e pjekurisë, por edhe e sugjeron fort një martesë të tillë. Kjo është arsyeja përse Islami nuk e konsideron si një gjë të pëlqyeshme shtyrjen ose vonesën e martesës së vajzave për shkak të arsimimit. Përkundrazi, Islami thotë se vajzat duhet të martohen dhe pastaj të vazhdojnë me arsimimin e tyre po të kenë dëshirë.
Megjithatë, vetëm pjekuria fizike nuk është e mjaftueshme që një njeri të mund t’i përmbushë detyrimet e martesës. Edhe pjekuria mendore (arab. rushd) është po kaq e rëndësishme. Në anën tjetër, mënyra moderne e jetesës është bërë aq e komplikuar, sa është shfaqur një zbrazëtirë ndërmjet pjekurisë seksuale dhe pjekurisë mendore në çështjet financiare dhe shoqërore. Një artikull i kohëve të fundit në lidhje me rininë amerikane thotë:

“Amerikanët e rinj që po hyjnë në shekullin njëzet e një, janë shumë më pak të pjekur se paraardhësit e tyre të fillimshekullit të njëzetë. Dallimi është i qartë në të gjitha sferat e zhvillimit rinor: në seks, në dashuri, në martesë, në arsimim dhe në punë. Fizikisht, të rinjtë e sotëm e arrijnë më herët pjekurinë sesa gjeneratat e kaluara. Por emocionalisht, ata kanë nevojë për shumë më tepër kohë për të zhvilluar marrëdhënie prej të rriturish.” (revista javore “Newsweek”, edicioni special i vjeshtës 1990, fq.55)

Si pasojë, nuk është aspak e lehtë që djemtë dhe vajzat tona të “epokës atomike” të martohen sapo ta arrijnë pjekurinë seksuale.

Ç’duhet të bëjnë të rinjtë?

Ç’mund të bëjnë muslimanët në lidhje me gjeneratat e tyre të ardhshme? Edhe përkundër problemeve që i përmendëm më sipër, besoj se ka mënyra, nëpërmjet të cilave muslimanët e rinj në vitet e vona të adoleshencës mund të martohen pa u mërzitur për aspektin financiar. Këtu mund të sugjeroj katër mundësi:
* Me përkrahjen e familjes
Nëse prindërit qëndrojnë mirë ekonomikisht dhe mund t’i përkrahin fëmijët e tyre derisa ata të jenë financiarisht të pavarur, atëherë do të sugjeroja që t’i ndihmonin fëmijët e tyre për t’u martuar dhe t’i përkrahnin derisa ata të mund të qëndrojnë mbi këmbët e tyre. Duke folur në lidhje me marrëveshjen e një robi për të fituar liri nga i zoti, Kur’ani thotë: “

...dhe jepuni atyre nga pasuria që Zoti u ka dhënë juve.” (Kur’an 24:33)

Nëse Islami vë kaq shumë theks mbi përkrahjen financiare të një skllavi të çliruar, që ai të mund të qëndrojë mbi këmbët e veta, as që ka nevojë të thuhet se sa me vlerë do të ishte që njeriu t’u ndihmonte fëmijëve të vet të bëheshin të pavarur financiarisht.

*Me ndihmën e shoqërisë
Në një plan më të gjerë, organizatat muslimane duhet të krijojnë fonde për t’i përkrahur të rinjtë muslimanë që duan të martohen por që nuk kanë të ardhura të mjaftueshme financiare. Rrëfehet se një ditë, pranë Imam Aliut u soll një njeri që kishte kryer marrëdhënie të ndaluar seksuale. Pasi e dënoi njeriun, Imam Aliu i siguroi atij të ardhura nga thesari shtetëror, që të martohej. Me këtë veprim, Imami vendosi një shembull se si mund t’u ndihmohej të rinjve të fillonin me jetën familjare. Duke e parë gjendjen në botën perëndimore, organizatat muslimane duhet që së paku të ndjejnë një përgjegjësi morale për t’u siguruar përkrahje të rinjve. Kjo nuk është një çështje bamirësie ose lëmoshe por një çështje që ka të bëjë me mbijetesën e shoqërisë muslimane në një shoqëri moralisht armike.

*Martesë pa ngarkesë financiare
Djali dhe vajza mund ta kryejnë procedurën e martesës (arabisht: akd) por ta shtyjnë dasmën deri kur të marrë fund arsimimi i tyre. Me fjalë të tjera, ata do të jenë martuar por do të vazhdojnë të jetojnë me prindërit e tyre. Nëpërmjet aktit të martesës, ata do të mund të takohen pa ndonjë pengesë dhe nëse vendosin të kryejnë marrëdhënie seksuale, ata mund të përdorin mjete kontraceptive për ta parandaluar shtatzëninë. Në këtë mënyrë, ata do të mund t’i përmbushin nevojat e tyre seksuale dhe të jenë të lirë nga ngarkesat financiare.

* Martesë e kombinuar me një stil modest jetese
Vajza dhe djali mund ta kryejnë aktin martesor dhe madje edhe vetë ceremoninë, por mund ta parandalojnë shtatzëninë dhe të jetojnë një jetë më modeste. Me këtë, ata do të mund t’i përmbushin nevojat e tyre seksuale dhe nuk do të kenë ngarkesë të madhe financiare.

Megjithatë, në gjithë këto hapa nuk duhet nënvlerësuar roli i prindërve si mbikqyrës të marrëveshjeve të tilla martesore. Unë nuk do ta përkrahja personalisht idenë që djali dhe vajza të vendosin vetë për një gjë të tillë, pa dijen i prindërve ose pa e regjistruar martesën e tyre në qendrën fetare të shoqërisë ku jetojnë. Një kujdes i tillë do të siguronte që të ruhej emri dhe nderi i vajzës, në rast se gjërat nuk shkojnë në rregull.
Për më tepër, ajo që kam sugjeruar më sipër do të thotë gjithashtu se prindërit dhe fëmijët do të duhet ta ndryshojnë radikalisht pikëpamjen e tyre ndaj aspekteve materialiste të jetës dhe të kenë një jetë më modeste. Nëse të rinjtë e kohës sonë presin për të patur një gjendje “standarde” financiare për t’u martuar, kjo s’do të ishte e mundur në vitet e vona të adoleshencës dhe do të duhej të prisnin domosdo deri në të tridhjetat. Artikulli që përmendëm më sipër nga javorja “Newsweek” thotë se të rinjtë “martohen më vonë se prindërit e tyre, pjesërisht për shkak të kushteve ekonomike dhe shumë persona të diplomuar nga universitetet e shtyjnë moshën e martesës pas vitit të tridhjetë të jetës.” (Newsweek, fq.55)
Një dobi e sugjerimeve tona të mësipërme është se një i ri/e re në universitet do të jetë i/e çliruar nga shtypjet seksuale dhe do të mund të përqëndrohet plotësisht në studimet e veta. Nëse një i ri musliman që është rritur në një shoqëri perëndimore pa një edukim të duhur fetar, nuk e fiton përkrahjen financiare dhe morale të prindërve, ai rrezikon të shkrihet brenda kulturës liberale perëndimore, e cila e lejon seksin adoleshent para martesës. Dhe nëse ndodh kjo, mos dhëntë Zoti, i riu/e reja nuk ka për ta konsideruar marrëdhënien seksuale si një çështje vlere dhe përkushtimi.
“Të gjithë kemi nga një marrëdhënie për një natë (one night stand) nga koha jonë në universitet” , shkruan Nancy Smith, 25 vjeçare, në një ese të kohëve të fundit tek Washington Post në lidhje me përpjekjen e gjeneratës së saj me pjekurinë. “Seksi jashtë martesës nuk ka aq shumë të bëjë me pyetjen a është një gjë e drejtë ose jo, sesa me pyetjen në ia vlen gjithë ai telash...” (Newsweek, fq.55) Kjo mënyrë e sjelljes seksuale ka pasoja serioze shoqërore: abortimet, fëmijët e padëshiruar, rritjen e nivelit të shkurorëzimeve dhe familjet me një prind. Gjithë kësaj mund t’i shtohet edhe vuajtja emocionale e njerëzve në përgjithësi dhe e fëmijëve në veçanti.

Si të veprohet me nevojën seksuale para martesës?

Nëse një njeri nuk mund të martohet menjëherë pas arritjes së pjekurisë seksuale dhe mendore, atëherë si duhet të veprojë me nevojën seksuale? Në këtë pjesë, do të shohim disa mënyrë të mundshme të përmbushjes së nevojave seksuale dhe do të shpjegojmë në janë këto të lejuara ose jo sipas Islamit.

Mënyrat imorale

1. Seksi para martesës

Kjo mënyrë është e ndaluar sipas Islamit, pavarësisht në është me një të dashur ose me një prostitutë. Seksi para martesës konsiderohet “zina” (imoralitet; kurvëri). Përveç që është e ndaluar nga Islami, kjo sjellje është një sjellje krejtësisht e papërgjegjshme dhe personi më i brishtë në marrëdhënie të tilla është përherë femra. Statistikat mund të tregojnë fare lehtë se në marrëdhëniet para-martesore, meshkujt shumë shpesh i mashtrojnë femrat. Sot, gjysma e meshkujve dhe femrave amerikane në të tridhjetat, kanë bashkëjetuar dhe kryer marrëdhënie seksuale para martesës, me mendimin se do të ishte më mirë të shihej njëherë më thellësisht para se njeriu të mund të marrë një vendim për martesë. Por studimet e fundit tregojnë se çiftet që bashkëjetojnë para martesës kanë më shumë mundësi të shkurorëzohen më pas sesa çiftet që nuk e bëjnë këtë. (Newsweek, fq.57)
Glen Elder, një sociolog në Universitetin e Karolinës së Veriut, në lidhje me seksin para martesës thotë:

“Është një marrëdhënie që i terheq personat kryesisht meshkuj, të cilët kërkojnë një rrugëdalje të lehtë. Është shumë e paqartë se çfarë kontributi ka kjo marrëdhënie për martesën, në ka fare ndonjë kontribut.” Një femër njëzet e katër vjeçare, në një letër drejtuar Ann Landers-it shkruan: “Rreshti që më së shumti më goditi në letrën e kaluar ishte ai nga letra e një adoleshenteje që thoshte se njihte shumë vajza që kishin patur disa partnerë vetëm për argëtim. Kjo m’u duk e çuditshme sepse kur unë kam patur marrëdhënie kur isha 16 vjeçe, nuk më dukej aspak argëtuese kjo gjë. Shkuarja në shtrat me meshkujt nuk ishte aspak emocionuese ose mahnitëse, por më tepër nënçmuese. Kjo gjë më bënte të ndjehesha më e vetmuar dhe e zbrazur se kurrë më parë. Çdo muaj më duhej të mendoja në isha shtatzënë ose jo. Kjo gjë mund të jetë një ferr i vërtetë. Po të mund të bisedoja me vajzat që e lexojnë këndin tuaj, do t’u thoja se seksi gjatë adoleshencës nuk është një zgjidhje për problemet por krijon më shumë probleme. Kjo nuk e bën një vajzë të ndjehet më e dashuruar por përkundrazi, të ndjehet më e pavlerë. Do të doja t’u them atyre se kjo gjë nuk e bën një vajzë “më shumë grua” por më pak të tillë.” (The Vancouver Sun, 5 Dhjetor 1989)

Zoti thotë:

Mos iu afroni imoralitetit (zina). Vërtet është një gjë e shëmtuar dhe një rrugë e ligë...(Kur’an 17:32)

Marrëdhënia para martesës dhe tradhëtia bashkëshortore janë dënuar ashpër edhe në thëniet e Profetit dhe të Imamëve. Sipas Islamit, marrëdhënia paramartesore konsiderohet një veprim imoral kundër të drejtave të Zotit dhe të drejtave të organeve seksuale të personit.
Marrëdhënia seksuale para martesës është një veprim që mund të dënohet nga një gjykatë islame. Nëse një burrë i pamartuar dhe një grua e pamartuar gjenden fajtorë për këtë krim, dënimi i tyre, sipas Kur’anit, është:
Gruan dhe burrin që kryejnë imoralitet dënoni me njëqind të rrahura kamxhiku dhe në punët e Zotit mos lejoni t’ju kaplojë juve ndonjë butësi, nëse vërtet e besoni Zotin dhe Ditën e Gjykimit. Dhe lejoni që disa nga besimtarët ta dëshmojnë dënimin e tyre! (Kur’an 24:2)
Nëse një burrë ose një grua e pamartuar e kryejnë të njejtin veprim më shumë se një herë, atëherë dënimi i tyre rritet në tre herë nga njëqind rrahje me kamxhik. Dhe nëse për të njejtin krim, gjenden fajtorë për herë të katërt, dënimi i tyre është vdekja. Kur flasim për marrëdhënien e palejuar të një njeriu që është i martuar, atëherë dënimi është shumë më i ashpër sepse personi nuk ka kurrfarë arsyetimi për ta kryer veprimin në fjalë. Sipas ligjit islam, personat që kryejnë marrëdhënie ilegale seksuale ndonse janë të martuar, duhet të gurëzohen deri në vdekje.
Si përfundim, pra, mund të themi se marrëdhënia seksuale para-martesore nuk konsiderohet një zgjidhje dhe një përmbushje e dëshirave seksuale të njeriut.

2. Masturbimi

Në terminologjinë islame, masturbim (istimna) do të thotë vetëstimulim i organit seksual deri në pikën kur personi të arrijë ejakulacionin e spermës ose të përjetojë orgazëm. Masturbimi, si një formë e vetëstimulimit është i ndaluar në jurispudencën shiite. Kur’ani thotë:

...ata të cilët i ruajnë pjesët e tyre të turpshme përveç nga bashkëshortet e tyre...Kushdo që kërkon më shumë se kjo, i kalon kufijtë...(Kur’an 23:5-6)

Fjalia e fundit e bën të qartë se çdo kërkim kënaqësie seksuale jashtë martesës, konsiderohet një kalim i kufijve të vendosur nga Zoti. Ky varg gjithashtu nënkupton se marrëdhënia seksuale është një veprim në të cilin duhet të përfshihen dy vetë. Kur një njeri e pyeti Imam Xhaferin në lidhje me masturbimin, Imami e recitoi pikërisht këtë varg dhe e përmendi masturbimin si njërin nga veprimet që e tejkalon kufirin e vendosur nga Zoti (Vesail, vëll.18, fq.575) Në një rast tjetër, Imami u pyet në lidhje me masturbimin dhe tha: “Është një veprim i shëmtuar.” (Vesail, vëll.14, fq.267; vëll.18, fq.574-5)
Masturbimi është një mëkat, për të cilin njeriu mund edhe të dënohet në një gjykatë islame. Kuptohet, natyra e dënimit i mbetet gjykatësit në fjalë. Një njeri që ishte zënë duke masturbuar u soll tek Imam Aliu. Imami e dënoi atë duke ia rrahur dorën derisa iu skuq dhe pastaj i siguroi martesë me mjetet financiare të shtetit. (Vesail, vëll.14, fq.267; vëll.18, fq.574-574)
Kohëve të fundit, shumë shkencëtarë thonë se masturbimi nuk është i dëmshëm dhe se është një veprim natyral. Për ta vërtetuar se sa i natyrshëm është ky veprim, ata e japin shembullin e disa kafshëve të egra si majmunët, të cilat e kryejnë këtë veprim. Të tillët e përfaqësojnë vetëm grupin që ka shkuar në një ekstrem të kundërt në lidhje me moralin seksual. Ata e kanë sjellë njeriun në nivelin e kafshëve të egra dhe më pas i kanë arsyetuar veprimet e tyre duke marrë shembuj nga bota e kafshëve. Ata, siç thotë Kur’an, janë

“...si bagëtia dhe madje më të humbur, janë të pakujdesshëm...” (Kur’an 7:179)

Është ironike se kurdoherë që muslimanët flasin për ndjekjen e Islamit që ka ardhur para 1400 vjetësh, sekularistët gjithnjë i etiketojnë me emërtime nga më të ndryshmet. I quajnë reaksionarë, i quajnë “ata që duan ta kthejnë m$brapa kohën”, ata që janë kundër përparimit etj. Por më pas, këta të njejtit shkojnë miliona vite prapa (sipas numërimit të vetë atyre) dhe kërkojnë t’i ndjekin kafshët ose shoqëritë primitive për të vendosur se çfarë është natyrore dhe çfarë jo.
Shumë lloje të sjelljeve seksuale mund të gjenden në shoqëritë primitive njerëzore, por kjo nuk i bën ato natyrore dhe të drejta. Përkundrazi, në disa raste, masturbimi është konsideruar një veprim jonormal dhe i turpshëm edhe nga shumë shoqëri primitive. Për shembull, në lidhje indianët e Amazonës, Lewis Cutlow shkruan:

Xinguanos shqetësohen jashtë mase nga njerëzit e botës së civilizuar, të cilat jetojnë me frustracione seksuale. Ata nuk e kuptojnë dot se si mund një njeri të ndjehet i eksituar seksualisht vetëm duke e parë një grua të zhveshur. Në njëzet e pesë vitet e tija me indianët, Orlando rrëfen se kurrë nuk pa një indian me ereksion. Kjo gjë ishte absurde për ta. Ata nuk dinin ç’është masturbimi derisa nuk e panë një operator telegrafi nga bota e civilizuar, duke e bërë këtë gjë. Që nga ajo kohë, operatori i telegrafit ishte një problem për Orlandon dhe për kolegët e tij brenda Parkut. Që nga ajo kohë, ky njeri e kishte humbur vlerën në sytë e tyre sepse kishte bërë një veprim të qortueshëm. S’mbetej zgjidhje tjetër veçse të largohej nga Parku. (“The twilight of the primitive”, fq.16-17, përcjellur nga vepra “Sex and Destiny”, fq.88)

Ndonjëherë, shkencëtarët e arsyetojnë masturbimin duke thënë se shumë njerëz e bëjnë atë. Por vetë fakti se shumica bën një gjë, nuk do të thotë me automatizëm se ajo është një gjë e drejtë. Po të logjikojmë kështu, atëherë do të duhet të pranonim se përdorimi i drogës është një gjë “normale” sepse në fund të fundit, shumica e amerikanëve, në një kohë të caktuar në jetën e tyre, e përdorin drogën. Hulumtimet e bëra nga seksologët si Kinsey, Masters e Johnson dhe veprat e Shere Hite vetëm sa e zbulojnë atë që amerikanët bëjnë në privatësinë e dhomave të tyre të fjetjes. Por kjo s’do të thotë se ajo që bëhet është natyrore dhe e drejtë.
Shumë psikologë modernë thonë se masturbimi është po aq normal sa marrëdhënia seksuale dhe madje është më e mirë se ajo sepse njeriu është i zoti i vetes dhe nuk ka nevojë të mendojë për ndjenjat e partnerit. Ky është një shembull i nivelit të ulët që ka arritur kjo shoqëri materialiste, e fundosur në qëndrimet vetjake, aq sa edhe gjatë marrëdhënies seksuale, kërkohet kënaqësia duke e përjashtuar bashkëshortin/bashkëshorten nga kjo gjë. “Me sa duket, ata harrojnë se gjatë marrëdhënies seksuale, të gjitha shqisat kanë një kontribut në orgazëm. Burri dhe gruaja e shohin dhe prekin njëri tjetrin, thonë fjalë tërheqëse, i dëgjojnë zërat stimulues të njëri-tjetrit dhe madje edhe shqisa e nuhatjes dhe e shijimit stimulohen. Dhe më në fund, hyrja e organit mashkullor në organin seksual femëror e sjell eksitimin përfundimtar dhe orgazmin. Por gjatë masturbimit, burimi i vetëm i stimulimit është imagjinata, në të cilën nuk merr pjesë asnjëra nga shqisat. E gjithë ngarkesa është mbi mendjen dhe si pasojë, ndërkohë që marrëdhënia normale seksuale krijon lumturi dhe hare tek njeriu, masturbimi krijon vetëm depresion emocional dhe psikologjik.” (“Përgjigje pyetjeve tuaja” nga Rizvi, vëll.3, fq.40-41)
Ky nuk është thjesht mendimi i një juristi musliman. Edhe “Raporti Hite mbi seksualitetin mashkullor” (Hite Report on Male Sexuality) thotë:

“Po kështu, shumë meshkuj thonë se ndjejnë kënaqësi fizike gjatë masturbimit por se në aspektin emocional, ai është një veprim depresiv.” (The Hite Report on Male Sexuality, fq.489) Në një përgjigje, një mashkull shkruan: “Ky veprim është fizikisht kënaqës por mund të të lërë emocionalisht të vetmuar dhe të zbrazur për gjënë e vërtetë. Mund ta bësh kur të duash, të zbrazesh kur dëshiron, t’i krijosh imazhet e tua por nuk ka kurrfarë ngrohtësie dhe afërsie dhe nuk ke askë për ta ndarë kënaqësinë. Nuk ke shoqëri...(The Hite Report on Male Sexuality, fq.489) Pasi thotë se ndikimet fizike të masturbimit janë shumë të vogla, Leslie D. Weatherhead, në veprën “Fuqia e seksit” (The Mastery of sex), shkruan: “Psikologjikisht, rezultatet janë shumë më serioze. Masturbimi tek të rriturit është thuase përherë si pasojë e ndonjë çregullimi...(The mastery of sex, fq.103)

Shërimi i masturbimit:
Është lehtë të qëndrohet larg marrëdhënies seksuale të palejuar sepse kjo gjë kërkon edhe një person tjetër. Por rreziku i përfitimit të shprehisë së masturbimit është gjithnjë i pranishëm, andaj njeriu duhet të dijë si ta përballojë këtë shprehi të dëmshme seksuale. Në vijim do të japim disa udhëzime që do të mund ta shpëtonin personin nga shprehia e masturbimit. Këto udhëzime janë marrë nga vepra “Mastery of Sex” e Weatherhead-it dhe nga vepra “Përgjigje pyetjeve tuaja” të Allame Rizviut:
- fuqizimi i vullnetit: kjo gjë mund të bëhet vetëm nëse personi sinqerisht dhe me ngulm dëshiron të shpëtojë nga ky ves. Njeriu duhet t’i lutet Zotit për ta tejkaluar atë, të përqëndrohet në mësimet fetare dhe ta zhvillojë brenda vetes virtytshmërinë shpirtërore (takva).
- Personi duhet të qëndrojë sa më shumë në prani të të tjerëve. Nëse gjatë ditës i vjen ndjenja e masturbimit, ai duhet të ngrihet dhe të shkojë në prani të të tjerëve. Nëse kjo ndjesi vjen gjatë ditës, atëherë duhet të përpiqet të durojë, të lexojë ndonjë libër ose të shkruajë diçka. Mund edhe të bëjë ndonjë gjë tjetër dosido, e cila do të mund t’ia tërhiqte vëmendjen drejt diçkaje tjetër.

- Personi mund të fillojë të merret me ndonjë hobi ose ndonjë sport, nëpërmjet të cilit do të mund t’i zbrazte energjitë trupore.

3. Homoseksualiteti

Një mënyrë tjetër e përmbushjes së nevojave seksuale, e cila kohëve të fundit po bëhet e pranueshme në Perëndim, është edhe marrëdhënia seksuale ndërmjet personave të të njejtës gjini, gjegjësisht homoseksualiteti (i cili sipas definicionit, e përfshin edhe lesbianizmin). Kur themi se po bëhet i pranueshëm në shoqëritë liberale, nuk nënkuptojmë aspak se homoseksualiteti është një fenomen i shekullit të 20-të. Por ka një dallim ndërmjet të kaluarës dhe epokës së sotme. Në të kaluarën, homoseksualiteti konsiderohej një ves i shëmtuar seksual, ndërkohë që sot konsiderohet “i natyrshëm” dhe madje rezultat i një “prirjeje të lindur”.
Të gjitha fetë e shpallura si Judaizmi, Krishterimi dhe Islami kanë patur një front të përbashkët kundër kësaj sjelljeje seksuale. Në Bibël dhe në Kur’an, kjo sjellje është dënuar qartësisht. Popullin e Lutit (Lotit sipas Biblës), Kur’ani e përshkruan si vijon:

Kur e dërguam Lutin, ai i tha popullit të tij: Çfarë? A e bëni atë turp që nuk e ka bërë asnjë popull para juve? Pa shiheni veten! U aviteni me epsh burrave në vend që t’u aviteni grave tuaja...Përgjigja e vetme e popullit të tij ishte: Dëboni ata nga qyteti juaj sepse ata janë njerëz që ruhen. Kështu Ne i shpëtuam atë dhe ndjekësit e tij, përveç të shoqes sepse ajo ishte nga ata që mbetën pas. Mbi ta dërguam një shi dhe shih si u bë fundi i mëkatarëve! (Kur’an 7:80-84)

Kur’ani gjithashtu përshkruan se si Profeti Lut u përpoq t’i shpëtonte turpërimit kur njerëzit e tij kërkonin t’u aviteshin mysafirëve që i kishin ardhur (të cilët në të vërtetë ishin vetëm tre ëngjëj në formë njeriu):
Kur njerëzit e Lutit, që kishin kryer të liga edhe më parë, i panë të rinjtë e pashëm, ata erdhën tek ai me vrap. Kur iu afruan shtëpisë së tij, Luti bëri shenjë drejt vajzave të veta dhe tha:

“O populli im! Këta janë vajzat e mia dhe janë më të pastra për ju. Kinie droje Zotin dhe mos më turpëroni para miqve të mi! A nuk ka në mesin tuaj një njeri me mendje të shëndoshë? Ata thanë: “Ti e di mirë se ne s’i dëshirojmë vajzat e tua dhe e di se ç’dëshirojmë vërtet...(Kur’an 11:78-79)

Duke i përshkruar hollësitë e dënimit, Zoti thotë:

Dhe kur dënimi Ynë i erdhi popullit të Lutit, e kthyem qytetin përmbys dhe e vërshuam me gurë nga balta e tharë...(Kur’an 11:82)

Shohim, pra, se nga aspekti kuranor, homoseksualiteti është një “turp” dhe se Zoti e shkatërroi një popull të tërë vetëm për shkak të kësaj sjelljeje të pahijshme seksuale.
Në sistemin ligjor islam, homoseksualiteti është një krim i dënueshëm nga ligji i Zotit. Në rastin e homoseksualitetit ndërmjet dy meshkujve, partneri aktiv duhet të goditet njëqind herë me kamxhik nëse është i pamartuar. Nëse është i martuar, dënimi i tij është vdekja. Në ndërkohë, partneri pasiv duhet të dënohet me vdekje, pavarësisht statusit të tij martesor. Në rastin e dy femrave (dmth. lesbianizëm), të dyja duhet të goditen me nga njëqind kamxhikë nëse janë të pamartuara dhe të gurëzohen deri në vdekje nëse janë të martuara.
Përse është aq i rreptë Islami kur bëhet fjalë për marrëdhëniet e palejuara seksuale dhe për homoseksualitetin? Sikur Islami të mos e lejonte përmbushjen e nevojave seksuale në mënyra të lejuara, atëherë mbase do të mund të thuhej se Islami është tepër i ashpër. Por kur shohim se Islami e ka lejuar përmbushjen në mënyrë të lejuar të nevojës seksuale, nuk mund të pritet tolerancë për ndonjë sjellje perverse.
Homoseksualët konsiderohen njëri nga grupet më të rrezikuara nga sindroma AIDS. Kjo tregon se natyra nuk e ka pranuar si normale këtë sjellje seksuale në mesin e njerëzve. Homoseksualëve u thuhet shpesh se për të qenë të sigurt në marrëdhëniet e tyre, duhet të përdorin kondomë. Nëse homoseksualiteti pa kondomë nuk është një lloj i sigurt seksi, atëherë si mund ta pranojmë si të natyrshëm? A nuk është fjalia “e natyrshme por jo e sigurt” një kundërthënie në vete?
Degradimi moral i Perëndimit është shumë i qartë në trendin aktual ku disa kisha të krishtera janë të gatshme të pranojnë modifikime të vlerave morale biblike, në mënyrë që t’u bëhet qejfi atyre që duan t’i arsyetojnë sjelljet e tyre imorale. Një klerik i lartë në Kanada, për shembull, thotë se është koha që kisha e tij t’i miratojë disa forma të shërbesave ose ritualeve për t’i bekuar martesat edhe të çifteve të të njejtës gjini. (Shih fjalët e Rev. Duncan Abraham, peshkop i Katedrals St.James në Toronto, “The Toronto Sun”, 24 Nëntor 1993) Pas një debati prej tre orësh në vitin 1987, Sinodi i Përgjithshëm i Kishës së Anglisë “vendosi se homoseksualiteti është i gabuar, por nuk pranoi ta dënonte hapur si një mëkat.” (“The Globe& Mail” (Toronto), 12 Nëntor 1987) Me sa duket, në vend që të sigurojë udhëheqësi morale dhe etike, kisha është e prirë nga interesat e grupeve të ndryshme. Grupet e tilla kërkojnë madje që edhe shkollat publike ta ndryshojnë definicionin e tyre të familjes, që ky të jetë i përshtatshëm me stilin e tyre të jetesës.

Mënyrat e lejuara të përkohshme

Nëse një musliman(e) nuk mund të martohet menjëherë pas pjekurisë, ai ose ajo ka dy mundësi: abstenimin e përkohshëm nga jeta seksuale dhe martesën e përkohshme.

1. Abstenimi i përkohshëm

Islami e ka lejuar martesën që nga çasti kur personi bëhet fizikisht i pjekur dhe gjithashtu ka këshilluar me ngulm që, së paku në vitet e hershme të martesës, të ndiqet një stil modest jetese, në mënyrë që mungesa ose pakësia e burimeve financiare të mos bëhet një pengesë për një jetë të lumtur.
Por nëse një person vendos që për çfarëdo arsyeje, të mos martohet menjëherë pasi ta ketë arritur pjekurinë fizike, atëherë i mbetet që të bëjë abstenim të përkohshëm. Pasi e këshillon me ngulm martesën e të pamartuarve, Kur’ani thotë:

Dhe ata që s’mund të martohen, le të përmbahen derisa Zoti t’i pasurojë nga begatia e Tij...(Kur’an 24:33)

Megjithatë, abstenimi nga të gjitha mënyrat e ndaluara të përmbushjes së nevojës seksuale nuk është një gjë e lehtë. Disa këshilla në këtë drejtim, nuk do të ishin pa vend. Një ditë përcillet se një njeri erdhi tek Profeti dhe i tha se nuk kishte mundësi financiare të martohej dhe se kishte ardhur t’i ankohej për pamundësinë e tij për t’u martuar. Këshilla e Profetit se si mund ta kontrollonte epshin seksual ishte si vijon:

“Agjëro rregullisht dhe lëri të rriten qimet e trupit!” (Vesa’il, vëll.14, fq.178)

Ajo që nënkupton Profeti është që qimet e trupit të mos ruhen nga zona e fundbarkut dhe gjoksit, por vetëm të priten për t’u shkurtuar.
Ky hadith nënkupton se ruajtja e qimeve të tepërta në trupin e një personi e shton dëshirën seksuale. Kjo është mbase edhe arsyeja përse ligji islam i këshillon burrat që t’i ruajnë qimet e tepërta në trupin e tyre çdo dyzet ditë dhe gratë çdo njëzet ditë. E njejta logjikë lë të kuptohet se mosruajtja e qimeve e ul dëshirën seksuale dhe e ndihmon personin që abstenon nga jeta seksuale. Imam Aliu thotë:

“Kur njeriut i rriten qimet e trupit, dëshira seksuale i pakësohet.” (Vesa’il, vëll.14, fq.178)

Ende nuk kam hasur ndonjë diskutim shkencor në lidhje me marrëdhënien ndërmjet ruajtjes së qimeve trupore dhe dëshirës seksuale, por më është thënë se mjekët e lashtë besonin se ruajtja e qimeve nga zona e fundbarkut e rrit mundësinë e shtypjes së drejtpërdrejtë mbi atë zonë dhe si pasojë, gjaku rrjedh më shumë drejt organeve seksuale.

Një mënyrë tjetër e uljes së dëshirës seksuale është agjërimi. Është e qartë se njëra nga dobitë më të mëdha të agjërimit është forcimi i fuqisë së vullnetit. Dhe nuk ka as pikë dyshimi se abstenimi në kontekstin seksual varet kryesisht nga vullneti i personit. Agjërimi, pra, e bën më të fuqishëm vullnetin e personit dhe e bën më të lehtë kontrollimin e ndjenjave seksuale.

2. Martesa e përkohshme (Mut’a)

Nëse një njeri nuk martohet menjëherë pas arritjes së pjekurisë dhe nuk arrin t’i kontrollojë dëshirat e tija seksuale, mënyra e vetme për t’i përmbushur nevojat e tija seksuale është mut’a-ja.
Në ligjin islam, sipas jurispudencës shiite, martesa mund të jetë dy llojesh. Lloji i parë është martesa e përhershme (da’im) dhe lloji i dytë është martesa e përkohshme (munkati). Martesa e përkohshme njihet edhe si mut’a. Ky libër nuk është vendi i duhur për ta diskutuar lejueshmërinë ose jo të këtij lloji martese. Mjafton vetëm të përmendim se sipas burimeve sunnite, martesa e përkohshme (mut’a) ishte e lejuar deri në periudhat e fundit të Kalifatit të Umar ibn el-Khattabit. Në periudhat e fundit të sundimit të tij, Umari e shpalli të ndaluar këtë lloj martese. As që duhet të thuhet se vendimi i Umarit nuk ka kurrfarë vlere përballë Kur’anit dhe Traditës së Profetit.
Sa për relevancën e sistemit të mut’a-së në kohët moderne, do ta përmend vetëm atë që shkruan Sachiko Murata, një dijetare japoneze, në tezën e saj në lidhje me këtë temë:

“Më lejoni të them se Perëndimi modern as nuk i është afruar gjetjes së një zgjidhjeje për problemet e shumta ligjore që janë krijuar si pasojë e marrëdhënieve relativisht të lira seksuale në shoqëritë moderne. Nëse një zgjidhje reale për këto probleme është e mundur vërtet, mbase një frymëzim mund të nxirret nga një sistem ligjor si muta-ja, i cili me vlerësimin e tij realist të natyrës njerëzore, ka arritur t’i sigurojë të drejtat dhe përgjegjësitë e të gjitha palëve.” (Martesa e përkohshme në Ligjin Islam, botuar 1991, fq.4)

Për një diskutim të aspektit shoqëror të martesës së përkohshme, vlen të shihet vepra “Të drejtat e grave në Islam” nga Mutahhariu (botuar 1981 në Teheran), ndërkohë që për aspektin ligjor të çështjes, mund të shihet vepra “Keshfu’l-Ghita” dhe “Origjina e Islamit shiit dhe e principeve të tija”. Për një studim të thellë të vargjeve të Kur’anit dhe haditheve në lidhje me martesën e përkohshme, shih Tefsirin “El-Mizan”, vëll.8 (në përkthimin anglisht), fq.130-161.
Dallimi kryesor ndërmjet këtyre dy llojeve të martesës fshihet në faktin se në martesën e përhershme, Islami i ka caktuar shumë qartë detyrat dhe detyrimet e secilës palë. Për shembull, është detyrë e burrit që t’i sigurojë jetesë gruas dhe është një detyrë e gruas që të mos ia mohojë burrit marrëdhënien seksuale pa patur ndonjë arsyetim fetar ose mjekësor. Por në martesën e përkohshme, Islami ka mundësuar që vetë çifti t’i përcaktojë detyrimet. Për shembull, burri nuk është i detyruar të kujdeset financiarisht për gruan, nëse kjo gjë nuk përmendet në marrëveshjen martesore. Po kështu, gruaja mund të vendosë për shembull në marrëveshjen martesore kushtin se nuk do të ketë marrëdhënie seksuale.(“Minhaxh” nga El-Khui, vëll.2, fq.267) Kushte të tilla janë të pavlefshme në martesën e përhershme por të lejuara në martesën e përkohshme.
Megjithatë, dua ta theksoj karakterin e përkohshëm të martesës mut’a. Porosia e Islamit është e qartë: bëni martesë të përhershme! Nëse kjo nuk është e mundur, atëherë përpiquni të abstenoni nga jeta seksuale. Nëse kjo nuk është e mundur, atëherë përdoreni martesën mut’a!
Karakteri i përkohshëm i këtij lloji martese mund të kuptohet edhe nga thëniet e Imamëve të Ehl-i Bejtit. Njëherë, Ali ibn Jaktini, një shiit i famshëm që mbante një post të lartë pranë qeverisë abbaside, erdhi tek Imam Rizai dhe e pyeti në lidhje me martesën e përkohshme (mut’a). Imami i tha:

“Ç’ke ti punë me mut’anë, kur Zoti të ka bërë të mos kesh nevojë për një gjë të të tillë?” (Vesail, vëll.14, fq.449) Ai gjithashtu ka thënë: “Është e lejuar dhe absolutisht e lejuar për atë që Zoti nuk i ka falur mundësi të mjaftueshme për një martesë të përhershme, në mënyrë që ta mbrojë nderin e tij nëpërmjet mut’asë.” (Vesail, vëll.14, fq.449-450)

Martesa

Në këtë pjesë do të flasim për disa ligje të përgjithshme dhe rregulla në lidhje me martesën, ceremoninë martesore, aspektet praktike të seksit brenda martesës dhe në lidhje me disa pyetje që parashtrohen shpesh.

1. Me kë mund të martohet njeriu?

Islami ka vendosur disa kufizime kur bëhet fjalë për zgjedhjen e bashkëshortes ose bashkëshortit. Këto kufizime kanë të bëjnë me lidhjen e gjakut dhe me përkatësinë fetare.

Kufizimet që mbështeten në lidhjet e gjakut

Ka disa lidhje të gjakut, të cilat janë të ndaluara për martesë. (Si një rregull i përgjithshëm vlen se gjithkush që konsiderohet “mahrem” për personin, është i ndaluar për martesë. “Mahrem” do të thotë një familjar, në prani të të cilit nuk ka nevojë për hixhab ose mbulesë islame). Lista e personave, me të cilët ndalohet martesa, është dhënë si vijon në Kur’an:

Për burrin, të ndaluara për martesë janë: nëna, vajza, halla, tezja, mbesa (vajza e vëllait ose motrës), nëna e qumështit, motra e qumështit, vjehrra, e bija e gruas nga një martesë e mëparshme, gruaja e djalit, të gjitha gratë e martuara dhe motra e gruas (për sa kohë që është i martuar me motrën e saj).
Për gruan, të ndaluar për martesë janë: babai, djali, daja, xhaxhai, nipi (djali i vëllait ose i motrës), burri i nënës së qumështit, vëllai i qumështit, vjehrri, dhëndri (burri i vajzës) dhe djali i të shoqit nga një martesë tjetër.
Vlen të theksohet se kushërinjtë nuk janë përfshirë në këtë listë. Kjo do të thotë fillimisht se kushërinjtë nuk konsiderohen “mahrem” ndaj njëri-tjetrit, që do të thotë se duhet të mbahet hixhabi në prani të një kushëriri. Dhe së dyti, do të thotë se kushërinjtë mund të martohen mes veti..

Kufizimet që mbështeten në fenë

Martesa ndërmjet dy njerëzve që nuk e ndjekin të njejtën fe krijon probleme në jetën e përditshme të çiftit sepse asnjë aspekt i jetës sonë nuk është jashtë jurisdiksionit të ligjit islam. Si pasojë, është shumë e natyrshme që në martesë të ketë kufizime që mbështeten në përkatësinë fetare.
Një burrë musliman shiit mund të martohet me një grua shiite muslimane, me një grua jo-shiite muslimane (ndonse kjo është e ndaluar nëse kjo martesë mund të shkaktojë devijim tek personi) dhe me një grua të krishtere ose çifute (vetëm në martesë të përkohshme, mut’a).

Një grua muslimane shiite mund të martohet me një burrë musliman shiit dhe me një burrë musliman jo-shiit, ndonse kjo e fundit nuk këshillohet dhe madje është e ndaluar në rastet kur ekziston mundësia e devijimit. Një grua muslimane nuk mund të martohet me një burrë jomusliman.

2. Disa pyetje që parashtrohen shpesh

A kanë prindërit të drejta mbi martesën e fëmijëve të tyre?

Babai dhe gjyshi nga ana e babait kanë autoritet të plotë mbi një fëmijë që nuk e ka arritur moshën e pjekurisë.
Kur një fëmijë ta arrijë moshën e pjekurisë, atëherë kemi tre situata të ndryshme:
- një fëmijë që është i pjekur seksualisht por jo i pjekur mendërisht: në këtë rast, babai dhe gjyshi nga ana e babait kanë autoritet mbi personin. Një fëmijë i tillë nuk mund të marrë vendime mbi martesën pa miratimin e babait ose të gjyshit të tij.
- një fëmijë mashkull që është i pjekur seksualisht dhe mendërisht: në këtë rast, ai ka të drejtë të plotë të vendosë për martesën e tij
- një vajzë që është e pjekur seksualisht dhe mendërisht: në lidhje me këtë rast, ka patur katër mendime të ndryshme (Muhakkik el-Hilli, “Sharaja”, fq.500; “Sherh Luma’h” nga Shehid eth-Thani, vëll.2, fq.71) Por shumica e dijetarëve të sotëm thonë se në martesën e saj të parë, një vajzë e pjekur seksualisht dhe mendërisht, nuk mund të martohet pa lejen e babait ose të gjyshit. Dhe nëse një vajzë e tillë është martuar njëherë më parë, atëherë mund të vendosë vetë për martesën e saj të dytë. (“El-Urvah”, fq.654; “Minxhah”, vëll.2, fq.255; “Mesalik”, vëll.1, fq.449-452)

Ky ligj ka për qëllim të shërbejë si një mbrojtje shtesë për nderin e një vajze të re. Megjithatë, nëse babai ose gjyshi refuzon ta pranojë propozimin për martesë të një njeriu të përshtatshëm, atëherë një gjykatës fetar mund ta zhvleftësojë vendimin e babait ose të gjyshit. Po kështu, nëse babai ose gjyshi nuk janë të pranishëm, atëherë nuk ka nevojë për lejen e tyre.

Duke e konsideruar hixhabin islam, a lejohet që një djalë ta shohë një vajzë para se të martohet me të?

Një burri i lejohet që ta shohë pa hixhab gruan me të cilën ka ndërmend të martohet. Megjithatë, kjo leje vlen vetëm për një herë. (Muhakkik el-Hilli në “Sharaja”, fq.493; “Sharh Lumah”, vëll.2, fq.67; El-Jezdiu në “El-Urvah”, fq.625; El-Khui në veprën “Minhaxh”, vëll.2, fq.253; Khomeini në “Tahrir”, vëll.2, fq.254; Allame Hilli në “Tazkirah”, vëll.2, fq.572; Shejh el-Tusi në “En-nihajah”, fq.484) Kjo leje nuk është një leje e përgjithshme për të shëtitur bashkë. Unë këshilloj me ngulm që takimet e tilla të bëhen nën kujdesin e prindërve ose të kujdestarëve.

A mund të takohen me njëri-tjetrin një vajzë dhe një djalë që janë të fejuar?

Në Islam nuk ekziston një ceremoni e tillë si fejesa. Sipas ligjit islam, fejesa s’është tjetër veçse një marrëveshje e revokueshme për t’u martuar me njëri-tjetrin dhe asgjë më tepër. Kjo marrëveshje nuk i bën dy persona “mahrem” ndaj njëri-tjetrit dhe ndërmjet tyre vazhdon të jetë një detyrim hixhabi. Por nëse dy persona të fejuar duan të takohen me njëri-tjetrin, mënyra e vetme islame për ta legalizuar këtë gjë, do të ishte nëpërmjet martesës së përkohshme (mut’a) ndërmjet tyre. Ata madje mund të vendosin si parakusht të martesës së përkohshme, që të mos ketë kurrfarë marrëdhënieje seksuale ndërmjet tyre dhe kështu ta kryejnë martesën. Me këtë, ata do të mund të takohen me njëri-tjetrin pa patur ndonjë pengesë në aspektin ligjor islam. Kjo metodë mund të përdoret edhe nga ata që duan ta kryejnë ceremoninë e fejesës, në të cilën të fejuarit vendosin në unazë në gishtin e njëri-tjetrit.
Megjithatë, siç përmendëm edhe më sipër, një vajzë që nuk është martuar më parë, do të ketë sërish nevojë për miratimin e babait ose të gjyshit të saj për ta kryer marrëveshjen martesore për një martesë të përkohshme (mut’a).

3. Marrëveshja martesore

Sipas ligjit islam, martesa është një marrëveshje (“akd” në arabisht). Si një marrëveshje, ajo varet nga propozimi i nuses (“ixhab” në arabisht) dhe nga pranimi nga ana e dhëndrit (“kubul” në arabisht). Kjo marrëveshje mund të bëhet në mënyrë gojore nga të dyja palët ose nga përfaqësuesit e tyre. Gjuha e marrëveshjes duhet të jetë arabishtja. Ndonse mjafton vetëm një fjali për propozimin (“ankahtuka nefsi” = ta jap veten time ty në martesë) dhe një fjalë për pranimin (“kabiltu” = pranoj), norma e zakonshme është që kjo ceremoni të solemnizohet duke i përdorur termet legale për këtë qëllim. Gjithashtu është e këshillueshme që ceremonia të fillohet me një fjalim (hutbe) ku lëvdohet Zoti i Madhëruar dhe me një lutje për bekim të Profetit Muhammed dhe të pasardhësve të tij ose duke recituar gjithashtu edhe vargje të Kur’anit ose hadithe në lidhje me vlerën e martesës.
Njëri nga kushtet e marrëveshjes martesore të Islamit është edhe mehr-i. “Mehr” është një dhuratë martesore, të cilën dhëndri pajtohet t’ia japë nuses. Kjo është një e drejtë e nuses dhe ajo vetë e cakton mehrin. Më pas, dhëndri mund ose ta pranojë kërkesën e saj ose të bisedojë për diçka më të lirë.
Mehri mund të jetë një mjet material ose një përfitim (shërbim). Mund të paguhet menjëherë në fillim ose mund të premtohet që të bëhet pagesa në një rast që do të caktohet në marrëveshjen martesore.

4. Koha e martesës

Kur duhet të bëhet martesa?

A ka ndonjë ditë të veçantë në kalendarin islam, në të cilin martesa është e këshillueshme ose e papëlqyeshme? Në thelb, martesa lejohet në çdo kohë. Megjithatë, ka disa ditë, në të cilat martesa nuk është e pëlqyeshme dhe ky mospëlqim mund të burojë ose nga hadithet ose nga shkaqe kulturore dhe historike.
Në përgjithësi, ditët e tilla mund të ndahen në tre grupe:
a) Ka disa hadithe ku thuhet se është e papëlqyeshme (mekruh) që ceremonia e martesës të bëhet në ditët kur hëna është në konstelacionin e Akrepit (kjo nihet si “el-kamer fil akreb” ose “kamer der akreb” në arabisht), në dy ose tre ditët e fundit të muajit hënor dhe ditëve të mërkura.
b) Ka disa hadithe që thonë se disa ditë të caktuara të muajve hënorë sjellin ogur të keq. Këto ditë janë ditët 3, 5, 13, 16, 21, 24 dhe 25 të çdo muaji hënor. Megjithatë, hadithet që flasin për këto dy kategori të mësipërme nuk do të konsideroheshin të besueshme sikur të analizoheshin tërthorazi nga shkenca e hadithit. Dijetarët tonë të ligjit rëndom nuk i hulumtojnë thellësisht hadithet, të cilat nuk kanë të bëjnë me urdhrat dhe me ndalesat ligjore. Kur bëhet fjalë për veprimet e pëlqyeshme dhe të papëlqyeshme, ata kanë kritere më pak të rrepta. Kjo gjë nuk bëhet për shkak të ndonjë pakujdesie ose mungese interesi, por thjesht si pasojë e një rregulli të pranuar në lëmine e principeve të jurispudencës (usul el-fikh), që njihet si “kaidatu’t-tasamuh” (rregulli i butësisë në vlerësimin e pranueshmërisë së një hadithi; për më tepër informata në lidhje me këtë çështje, lexuesit e specializuar në këtë lëmi mund t’i drejtohen veprës “Durus fi ilmi’l-usul” të Sadr-it, vëll.2, fq.204 dhe vëll.3 (pjesa 1), fq.258, si dhe veprës “Ava’idu’l-Ajjam, fq.269-271)
Kjo gjë është përmendur edhe nga Ajetullah el-Khui në përmbledhjen e tij të dekreteve ligjore (fetva). Ai thotë: “Shumica e veprimeve të pëlqyeshme (mustahab) në kapitujt e këtij libri mbështeten në kaidatu’t-tasamuh (kritere jo të rrepta) në lidhje me burimin e veprimeve të cilësuara si të pëlqyeshme. Andaj, gjithçka që sipas këndvështrimit tonë nuk është dëshmuar si një vepër e pëlqyeshme, duhet të kryhet me qëllim (nijet) rexhail matlubijje. E njejta vlen edhe për veprimet e papëlqyeshme. Njeriu duhet të qëndrojë larg këtyre me të njejtin qëllim (nijet). (Minhaxh, vëll.1, fq.14, “rexhail matlubijje” do të thotë të kryesh diçka jo ngase është një vepër e pëlqyeshme por ngase në rastin e dhënë, pritet prej teje ta kryesh atë.)
Në lidhje me këto dy kategori për ditët e martesës, mjafton të përcillet fjala e Ajetullah Gulpajganiut, njëri nga juristët më të mëdhenj të kohës sonë, i cili thotë:

“Një njeri mund t’i kryejë veprat e pëlqyeshme dhe të papëlqyeshme me qëllim rexhail matlubijje, sepse për disa nga këto gjëra nuk ka dëshmi të qarta.” (Shih shënimet e tija mbi veprën “El-Urvat’ul-Vithka”, fq.623)

c) Ka ditë të caktuara në kalendarin islamik, të cilat janë të ndërlidhura me ndodhi të hershme të historisë së Islamit. Për shembull, dita e dhjetë e muajit Muharrem është dita kur mbahet zi për masakrën e Qerbelasë ose dita e vdekjes së Profetit në muajin Safar. Ngase ditë të tillë përkujtohen nga muslimanët si ditë zie, në aspektin shoqëror dhe pjesërisht edhe në aspektin fetar, nuk është e këshillueshme që ceremonia martesore të mbahet në ditë të tilla.

Nata e martesës

Fillimisht të shpjegoj përse kam shkruar “nata e martesës”dhe jo dita. Një hadith nga Profeti thotë:

“Çojeni nusen natën në shtëpinë e saj të re!”(Vesail, vëll.14, fq.62) Duke u mbështetur në këtë thënie, është e këshillueshme që dasma të bëhet gjatë natës. Në fund të fundit, Zoti e ka krijuar natën “..që të pushoni në të.” (Kur’ani 10:67)

Pasi nusja të ketë hyrë në dhomë, është e pëlqyeshme që dhëndri t’ia heqë asaj këpucët, t’ia lajë këmbë dhe pastaj ta spërkasë ujin nëpër dhomë. Më pas, dhëndri duhet të marrë abdest, të falë një namaz të pëlqyeshëm (mustehap) me dy reqate dhe më pas ta recitojë lutjen në vijim:

Allahumer zukni ulfeteha ve vuddaha ve rizaha bi; ve zini biha, vexh ma’bajnana bi ehsani ixhtimain ve enfasi itilafin; fe inneke tuhibbul helal ve tukrihul haram.
Përkthimi: O Zot! Më beko me dhembshurinë, me dashurinë e me pranimin e saj! Dhe më bëj të kënaqur me të e na bashko në formën më të mirë të bashkimit e në harmoni të plotë! Vërtet Ti i pëlqen gjërat e lejuara dhe s’i do të palejuarat.

Pastaj dhëndri duhet t’i kërkojë nuses të marrë abdest dhe të falë dy reqate namaz mustehap.
Kur të përgatiten për të shkuar në shtrat, dhëndri duhet ta vendosë dorën mbi ballin e nuses dhe ta recitojë lutjen në vijim duke qenë i kthyer drejt kibles.

Allahumme bi emanetike akhaztuha ve bi kelimetike tahlaltuha. Fe in kazajta li minha veleden, fexhelhu mubareken takijjen min shiati al-i Muhammed (salallahu alejhi ve alihi ve sellem) ve la texh’el lish shejtani fihi shirken ve la nasibe
Përkthimi: O Zot! E kam marrë atë si amanet Tëndin dhe e kam bërë të lejuar për veten time nëpërmjet fjalëve të Tua. Andaj, nëse me jep një fëmijë prej saj, atëherë bëje atë të bekuar dhe të virtytshëm në mesin e ndjekësve të familjes së Muhammedit (paqja qoftë mbi të dhe mbi familjen e tij) dhe mos lejo që djalli (shejtani) të ketë një hise mbi të! (El-Urva, fq.624)

A është e nevojshme të kryhet marrëdhënia seksuale në natën e parë pas martesës ose a mund edhe të shtyhet për më vonë? Në aspektin ligjor islam, nuk është as e detyrueshme dhe as e ndaluar kjo gjë. Është një vendim privat i çiftit të sapomartuar dhe nuk i intereson të tjerët. Megjithatë, duhet të theksoj se dhëndri duhet t’i ketë parasysh ndjenjat e nuses së tij. Në fund të fundit, ajo është e re për të dhe për rrethin ku ka ardhur.

5. Kohët dhe ditët për marrëdhënie seksuale

A ka ndonjë kohë kur seksi në martesë është i ndaluar?
Duke e patur parasysh gjendjen e pakëndshme për gruan gjatë periudhës së menstruacionit, Islami ua ka ndaluar edhe burrit edhe gruas kryerjen e marrëdhënies seksuale gjatë kësaj kohe.
Kur’ani thotë:

Dhe të pyesin për menstruacionin, thuaj: ajo është një vështirësi (për gruan). Mos hyni në marrëdhënie me to gjatë kësaj kohe dhe mos iu afroni derisa të ndalet gjaku! Dhe kur ato të jenë pastruar, hyni në to siç ka urdhëruar Zoti...(Kur’an 2:22)

Sipas ligjit islam, kohëzgjatja e menstruacionit është ndërmjet 3 dhe 10 ditë. Nëse gjakderdhja zgjat më pak se tri ditë, ajo nuk konsiderohet menstruacion dhe nëse zgjat më shumë se dhjetë ditë, pas ditës së dhjetë konsiderohet “istihaza”, gjegjësisht gjakderdhje e çrregullt, gjatë të cilës lejohet marrëdhënie seksuale. (Për më tepër hollësi, shiheni veprën time “Larja rituale për gratë”)
Ndalesa gjatë periudhës së menstruacionit ka të bëjë vetëm me marrëdhënien e mirëfilltë seksuale. Kontaktet e tjera intime (me përjashtim të penetrimit vagjinal dhe anal), janë të lejuara. Megjithatë, është e pëlqyeshme që të mos ketë ledhatime të trupit të femrës në zonën ndërmjet kërthizës dhe gjunjëve.
Nëse një njeri është në marrëdhënie seksuale me gruan e tij dhe atë çast kupton se menstruacioni i saj ka filluar, duhet menjëherë të tërhiqet prej saj.
Nga vargu i mësipërm kuranor mund të kuptojmë se kur ndalet gjakderdhja, marrëdhënia seksuale është e lejuar sërish, qoftë edhe nëse gruaja nuk e ka bërë larjen ritual të trupit (ghusl). Por duke u mbështetur në pjesën vijuese të vargut (...kur ato të jenë pastruar), shumica e juristëve muslimanë thonë se është më mirë që marrëdhënia seksuale të mos kryhet deri kur femra të lahet ose së paku, t’i lajë pjesët e saja intime. (Vesail, vëll.1, fq.576)

Përveç kësaj, marrëdhënia seksuale nuk është e lejuar edhe gjatë periudhës së gjakderdhjes pas lindjes (dmth. gjatë lehonisë, 10 ditë pas lindjes), gjatë ditëve të muajit të Ramazanit dhe kur personi është në “ihram” gjatë pelegrinazhit në Mekke. Në çdo kohë tjetër, marrëdhënia seksuale është e lejuar.

A ka ndonjë ditë ose një kohë të caktuar gjatë ditës, kur është e papëlqyeshme (mekruh) marrëdhënie seksuale?
Ka hadithe të caktuara, të cilat thonë se marrëdhënia seksuale gjatë disa ditëve dhe kohëve të caktuara është e papëlqyeshme (mekruh) por nuk është e ndaluar (haram). Këto kohë janë si vijon:
- gjatë ndodhive të frikshme natyrore (eklipse, stuhi, tërmete etj)
- nga perëndimi i diellit deri në fillimin e mbrëmjes
- nga agimi deri në lindjen e diellit
- në tre netët e fundit të muajit hënor
- në vigjilje të ditës së 15-të të çdo muaji hënor
- në vigjilje të ditës së dhjetë të muajit Dhul-hixh’xhe (dita e parë e Kurban Bajramit)
- pas papastërtisë seksuale (xhenabah)

Disa nga kohët e mësipërme nuk kërkojnë shpjegim. Nuk mendoj se gjatë një katastrofe natyrore, dikush do të ishte në disponim për marrëdhënie seksuale. Koha e dytë dhe e tretë janë kohë të namazeve dhe siç mund të kuptohet, pritet që muslimanët ta kalojnë atë kohë në meditim dhe lutje.
Megjithatë, duhet të theksojmë fillimisht se në këto kohë, është vetëm “mekruh” (e papëlqyeshme) dhe jo “haram” (e ndaluar) marrëdhënia seksuale. Si e dyta, duhet të mos harrohet se hadithet në lidhje me këto ditë janë pranuar duke u mbështetur në rregullin e kritereve jo shumë të rrepta (kaidatu’t-tasamuh) që përmendëm më sipër. Dhe së treti, arsyet e dhëna për këto koha janë kryesisht për shkak të mundësive që fëmija i lindur si pasojë e marrëdhënies në këto kohë, të jetë i deformuar. Duke e patur parasysh këtë, unë do t’i kufizoja këto kohë vetëm tek çiftet që kanë ndërmend në këto net të bëjnë fëmijë dhe nuk do t’i konsideroja të vlefshme për ata që praktikojnë kontrollimin e shtatzënisë.
Andaj do t’i këshilloja lexuesit që të jenë të kujdesshëm ndaj bashkëshortit ose bashkëshortes së tyre dhe të mos e vendosin atë në shqetësime të panevojshme. Nëse bashkëshorti ose bashkëshortja juaj është tepër sensitiv(e) në lidhje me këto kohë të papëlqyeshme, atëherë përpiquni të merreni vesh dhe të krijoni harmoni ndërmjet zgjedhjeve tuaja dhe të saj/tij. Çelësi është kuptimi i ndërsjellë.

A ka ditë ose kohë, në të cilat është e pëlqyeshme (mustehap) marrëdhënia seksuale?
Ka disa hadithe, në të cilat thuhet se është më mirë të kryhet marrëdhënie seksuale në kohët në vijim:
- natën e diel
- natën e hënë
- natën e mërkurë
- mesditën e enjte
- natën e enjte
- mbrëmjen e premte
- kurdoherë që gruaja dëshiron marrëdhënie seksuale

Këtu duhet patur parasysh se dita e enjte dhe e premte konsiderohen “fundjava” në kalendarin islamik.
Dhe po! Është e detyrueshme (vaxhib) për burrin që të kryejë marrëdhënie seksuale me të shoqen së paku njëherë në çdo katër muaj. Kjo gjë konsiderohet një e drejtë martesore e gruas. Ky detyrim mbetet në fuqi, përderisa nuk ka ndonjë arsyetim të vlefshëm ose gruaja nuk tërhiqet nga e drejta e saj.

6. Teknikat seksuale

Para se të them ndonjë gjë në lidhje me teknikat seksuale, është e nevojshme të shprehet se nuk ka rregulla dhe ligje, qoftë në paralojë dhe qoftë në vetë aktin seksuale. Ligjet dhe rregullat e vetme janë ato që përcaktohen nga vetë çifti dhe të cilat shumë shpesh janë rregulla të pashprehura me fjalë. Çdo gjë që i fal kënaqësi burrit dhe gruas është e drejtë dhe e saktë. Dhe çdo gjë që është e padëshiruar nga të dy, është e gabuar. Kufizimi i vetëm për këtë rregull të përgjithshëm mund të ishte ndonjë urdhër specifik i ligjit islam, i cili bie ndesh me dëshirat e burrit ose të gruas.

a) Paraloja
Burri shumë shpesh harron se edhe gruaja është krijuar me dëshirat e njejta si ai vetë. Asbagh bin Nubatah përcjell se Imam Aliu ka thënë:

“Zoti i Gjithëfuqishëm e krijoi dëshirën seksuale në dhjetë pjesë. Nëntë pjesë të saj ua dha grave dhe njërën burrave. Por pastaj Ai u dha atyre po kaq pjesë nga turpi.” (Vesail, vëll.14, fq.40)

Fakti se gratë janë të turpshme, shumë shpesh i bën burrat që t’i shpërfillin dëshirat e grave të tyre.
Duke u mbështetur në këtë realitet, Islami e thekson rëndësinë e paralojës. Imam Aliu thotë:

“Kur dëshironi të kryeni marrëdhënie me gruan tuaj, mos u ngutni sepse edhe gruaja i ka nevojat e saja.” (Vesail, vëll.14, fq.40)

Seksi pa paralojë është konsideruar si një vepër mizore. Profeti thotë:

“Tre vetë janë mizorë” dhe njërin prej tyre e përshkruan si vijon: “ai që kryen marrëdhënie seksuale me gruan e tij pa paralojë.” (Vesail, vëll.14, fq.40)

Një hadith tjetër e përshkruan seksin pa paralojë si një sjellje shtazarake:

“Kur ndonjëri nga ju kryen marrëdhënie me gruan e tij, ai nuk duhet të hyjë si një zog por të jetë i ngadalshëm dhe të mos ngutet.” (Vesail, vëll.14, fq.82)

Profeti ka thënë:

“Asnjëri nga ju nuk duhet të kryejë marrëdhënie me gruan e tij sikur të jetë një kafshë. Në vend të kësaj, duhet të ketë një lajmëtar ndërmjet tyre.” Kur u pyet se ç’ishte ky lajmëtar, ai tha: “Është puthja dhe biseda.” (Tahzibu’ul-Ihja, vëll.3, fq.110)

Imam Xhaferi ka thënë:

“Ndërmjet tyre duhet të ketë paralojë sepse kjo është më mirë për marrëdhënien seksuale.” (Vesail, vëll.14, fq.82)

Profeti ka thënë:

“Çdo lojë e besimtarit është e kotë përveç në tre raste: kalorësia, shigjetaria dhe paraloja me gruan e tij. Të gjithë këto janë të drejta.” (Vesail, vëll.14, fq.83)

Dhe kur flasim në lidhje me rolin e gruas në paralojën seksuale, Imamët e kanë lëvduar gruan që me burrin e saj e lë mënjanë turpin. Hadithi i përcjellë më sipër nga Imam Aliu, në të cilin thuhej se Zoti ua ka dhënë grave nëntë pjesë nga dhjetë pjesët e dëshirës seksuale, thotë gjithashtu se atyre u janë dhënë edhe po kaq pjesë nga turpi. Në kapitullin e dytë premtova se do ta shpjegojmë logjikën që fshihet prapa këtij hadithi.
Ndonse mund të duket se ka kundërthënie në këtë veprim të Zotit, nuk është ashtu. Edhe dëshira seksuale edhe turpi janë vendosur në krijimin e njeriut me një qëllim të caktuar. Dëshira seksuale duhet të çlirohet kur gruaja është me burrin e saj, por duhet të pengohet nëpërmjet turpit, kur ajo të jetë me njerëz të tjerë. Kjo është shprehur shumë rrjedhshëm nga Imam Muhammed Bakiri, i cili thotë:

“Gruaja më e mirë në mesin tuaj është ajo që e zbath parzmoren e turpit kur zhvishet për të shoqin dhe e mbath prapë këtë parzmore kur vishet sërish.” (Vesail, vëll.14, fq.14-15)

Në fund të fundit, modestia dhe nderi në publik janë shenjë dalluese e një zonje muslimane.
Të gjitha këto thënie flasin se gruaja dhe burri duhet të ndjehen krejtësisht të lirë gjatë stimulimit të ndërsjellë që njihet si “paralojë”. Sipas Islamit, nuk ka asgjë të gabuar nëse një grua është aktive dhe reaguese gjatë marrëdhënies seksuale. Kjo gjë është në kontrast të plotë me moralin seksual të botës perëndimore të krishterë, para revolucionit seksual. Russell thotë:

“Gruaja perëndimore e para një ose dy gjeneratave, mund ta kujtonte këshillën e nënës se marrëdhënia seksuale është një detyrim jo i këndshëm, të cilin ia kishte borxh burrit të saj dhe gjatë të cilit duhej ‘të rrinte shtrirë e të mendonte për Anglinë’” (Seksi dhe fati, fq.94)

Ç’mund të sillte një moral i tillë seksual, veçse një revoltë?
Në anën tjetër, kur të shohim nga aspekti ligjor islam, të gjithë ekspertët e ligjit janë të një mendimi se veprimet gjatë paralojës seksuale janë të pëlqyeshme (mustehap). Po kështu, është e pëlqyeshme që personi të mos ngutet gjatë marrëdhënies seksuale. (“El-Urvah”, fq.625) Fjala kyçe, pra, është kënaqësia e ndërsjellë e çiftit.

b) Teknikat gjatë paralojës

Kur flasim për metodat e stimulimit të dyanshëm gjatë paralojës, ligji islam u lejon burrit dhe gruas që ta shohin, puthin, prekin, nuhasin dhe stimulojnë cilëndo pjesë të trupit të njëri-tjetrit. Andaj, seksi oral, siç njihet në këtë pjesë të botës, është i lejuar.

Njëherë një njeri e pyeti Imam Musa Kazimin, në ishte e lejuar që burri t’ia puthte gruas së tij organin seksual. Imami u përgjigj: “S’ka të keqe në të.” (Vesail, vëll.14, fq.77; për qëndrime të ngjashme të dijetarëve të tanishëm të ligjit, shih veprën “El-Urvah”, fq.625)

Kufizimi i vetëm është që të mos përdoren objekte të jashtme. Ky kufizim është tejet i kuptueshëm. Asgjë nuk mund ta zëvendësojë plotësisht atë që Zoti e ka krijuar në trupat tanë.
Kufizimi që po vendos në lidhje me përdorimin e ndonjë objekti të jashtëm, mbështetet në hadithin e përcjellë nga Ubejdullah ibn Zurare, i cili thotë se kishte një fqi plak, i cili ishte i zoti i një robëreshe. Për shkak të moshës së tij të thyer, ai nuk e kënaqte dot robëreshën në marrëdhënien seksuale. Andaj, ajo i kërkonte që t’i fuste gishtat e tij në organin e saj seksual, ashtu siç i pëlqente asaj. Plaku u pajtua me dëshirën e saj, ndonse nuk i pëlqente kjo ide. Më në fund, plaku i kërkoi Ubejdullahut që ta pyeste Imam Rizanë në lidhje me këtë çështje. Kur Ubejdullahu e bëri këtë, Imami u përgjigj:

“Nuk ka të keqe në këtë, për sa kohë që ai e përdor ndonjë pjesë të trupit të tij mbi vajzën. Por nuk duhet të përdorë ndonjë gjë tjetër përveç trupit të vet.” (Vesail, vëll.14, fq.77)

Në një diskutim të mëhershëm, thamë se masturbimi nuk është i lejuar. Megjithatë, në rastin e personave të martuar, nuk ka ndonjë problem nëse gruaja e stimulon organin seksual të burrit deri në zbrazjen e spermës ose e kundërta, nëse burri e stimulon organin seksual të gruas deri në orgazëm. (Edhe kjo çështje është përmendur qartë nga Ajetollah El-Khui në përgjigje të disa pyetjeve të dërguara nga një dijetar nga Londra). Kjo gjë është e lejuar sepse nuk konsiderohet “vetëstimulim” por stimulim nga një partner i lejuar. Kur’ani thotë qartë se besimtarë janë “...ata, të cilët i ruajnë pjesët e tyre të turpshme përveç nga bashkëshortet e tyre.” (Kur’an 23:5-6) Stimulimi i organit seksual nga një partner i lejuar nuk hyn nën kategorinë e gjërave që duhet të mos kryhen në kontekstin e këtij vargu.

c) Marrëdhënia seksuale

A ka ndonjë pozitë të caktuar gjatë marrëdhënies seksuale, e cila është e ndaluar sipas Islamit? Jo! Në lidhje me pozitat themelore seksuale, nuk ka kurrfarë kufizimi. Kur them “pozita themelore seksuale” nënkuptoj pozitën ballë për ballë me mashkullin sipër, pozitën ballë për ballë me femrën sipër, pozitën anësore ballë për ballë dhe pozitën e depërtimit nga prapa, në të cilën mashkulli depërton në organin seksual të gruas nga prapa. Në të vërtetë, ligji islam ua ka lënë burrit dhe gruas që vetë të vendosin dhe të zbulojnë sipas dëshirave të tyre.
Në kohët e hershme të Islamit ndodhi një ngjarje që i shpjegoi shumë gjëra. Njerëzit e Medines, të ndikuar nga hebrenjtë, e përdornin pozitën ballë për ballë me mashkullin sipër, ndërkohë që mekkasit kishin dëshirë të provonin më shumë pozita të ndryshme. Pas shpërnguljes së muslimanëve në Medine, një mekkas u martua me një grua medinase dhe deshi të kryente marrëdhënie në mënyrën e tij. Gruaja nuk pranoi dhe i tha se mund të kryente marrëdhënie me të vetëm në një pozitë. Kjo gjë iu përcoll të Dërguarit të Zotit dhe Zoti e shpalli vargun:

“Gratë tuaja janë fushat tuaja. Andaj hyni në fushat tuaja ashtu si keni dëshirë...(Kur’an 2:223)

Kjo do të thotë se çdo pozitë është e lejuar (“El-Mizan”, vëll.3 në përkthimin anglisht, fq.319)
Megjithatë, është e papëlqyeshme (mekruh) të kryhet marrëdhënie duke qëndruar në këmbë ose të qëndrohet me fytyrën ose shpinën drejt kibles gjatë depërtimit. Është e këshillueshme gjithashtu që të qëndrohet larg pozitave akrobatike të sugjeruara nga disa seksologë në Lindje dhe në Perëndim, të cilat mund të shkaktojnë dëmtime fizike. Duhet mbajtur mend se rregulli themelor i marrëdhënies seksuale është kënaqësia dhe fleksibiliteti i dyanshëm. Nëse njërit nga partnerët nuk i pëlqen një pozitë e caktuar, atëherë edhe partneri tjetër duhet t’u bindet dëshirave të tij/saj.

d) Seksi anal

Mendimet e dijetarëve ndryshojnë në lidhje me lejueshmërinë e seksit anal. Para se ta përmend mendimin e preferuar dhe të saktë, do të doja të shpjegoj përse dijetarët e ligjit kanë mendimi që ndryshojnë nga njëri-tjetri.
Dallimi në verdiktet fetare (fetvatë) është për shkak të dallimeve në hadithet që i kemi në lidhje me këtë çështje. Ekziston për shembull një hadith, të cilin Imam Xhaferi e përcjell nga Profeti dhe në të cilin ai thotë:

“Vrima anale e një gruaje është e ndaluar për ummetin tim.” (Vesail, vëll.14, fq.104) Ky hadith e ndalon kategorikisht seksin anal. Por sipas Allame Hilli-ut dhe Shehid eth-Thaniut, zinxhiri përcjellës i këtij hadithi nuk është krejtësisht i besueshëm. (shih veprën “Tezkiretu’l-Fukaha”, vëll.2, fq.576-577; “Mesalik, vëll.2, fq.303) Në anën tjetë, për shembull, ekziston hadithi i Abdullah ibn Jafurit, zinxhiri përcjellës i të cilit është shumë më i besueshëm dhe në të cilin përcillet se Imam Xhaferi u pyet në lidhje me një njeri që kishte kryer seks anal me gruan e tij. Imami tha: “S’ka gjë të keqe në të, nëse gruaja pajtohet.” (Vesail’ush-shia, vëll.14, fq.103)

Kur përballen me hadithe të tilla kundërthënëse, shumica e dijetarëve të ligjit përpiqen t’i sjellin në pajtim, duke e marrë hadithin më të besueshëm (i cili e miraton seksin anal) si një cilësues të hadithit, i cili e ndalon seksin krejtësisht. Si përfundim, ata thonë se ndalesa e seksit anal nuk është në nivelin e haramit, por në nivelin e një veprimi të papëlqyeshëm (mekruh). (Shih “Sherh Lum’ah”, vëll.2, fq.68 dhe “Mesalik”, vëll.1, fq.438-439)
Ky përfundim i tyre përkrahet edhe nga një kategori e tretë hadithesh mbi këtë çështje, në të cilat Imamët u kanë shprehur një mospëlqim të fortë ndjekësve të tyre në lidhje me seksin anal. Një shembull mund të gjendet në rastn kur Safvan el-Xhemmali e pyet Imam Rizain dhe ky i fundit i shpreh mospëlqim për një veprim të tillë. (Vesail, vëll.14, fq.102-103)
Andaj, shumica e dijetarëve të ligjit shiit kanë arritur në dy përfundime:
1. Seksi anal nuk është një veprim “haram” (i ndaluar) por një veprim fort i papëlqyeshëm (karahatan shadidah), në kushtet kur pajtohet gruaja
2. Nëse gruaja nuk pajtohet, atëherë të gjithë dijetarët janë të një mendimi se si masë kujdesi, është e detyrueshme të qëndrohet larg këtij veprimi.

Me gjithë respektin që kam për dijetarët e ligjit që e mbajnë qëndrimin e shprehur më sipër, unë dua ta shpreh mendimin tim personal. Është e saktë se ka hadithe kundërthënëse nga Imamët tanë në lidhje me seksin anal, por hadithet që e miratojnë këtë veprim, nuk janë të përshtatshme për të krijuar një mendim. Përse? Sepse në rastin e haditheve kundërthënëse, dijetari i ligjit duhet t’i krahasojë ato me mendimet sunnite të kohës kur janë shprehur hadithet nga Imamët. Pas kësaj, ato hadithe që përshtaten me mendimin sunnit duhet të konsiderohen si hadithe të shprehura nën “shtirrje” (takijja) dhe duhet të cilësohen si të papërshtatshme për t’i përdorur për interpretim të ligjit. (për këtë metodologji, specialistët mund t’i drejtohen veprës “Resail”,fq.464-468 nga Shejh Murteza el-Ensari) Duke e përdorur këtë metodë për t’i zgjidhur kundërthëniet ndërmjet haditheve, hadithet që e ndalojnë seksin anal bëhen më të fuqishme dhe na sjellin tek mendimi se marrëdhënia anale nuk është e lejuar. (për më shumë hollësi në lidhje me këtë këndvështrim, shih veprën “el-intisar fi hurmet’il-adbar” nga Ajetollah Sejjid Rahat Husejn el-Golalpuri; për informata në lidhje me mendimet e dijetarëve të hershëm sunnitë që e miratonin seksin anal, lexuesi mund t’i drejtohet vëllimit të tretë të Tefsirit El-Mizan, fq.320-321) Me shumë gjasa, ishte pikërisht kjo gjë, që shkaktoi një ndryshim mendimi tek dijetari i vonë Ajetollah el-Khui. Gjatë dekadave të fundit të jetës së tij, Ajetullah el-Khui u largua nga mendimi i shumicës dhe dha dekret se si masë e detyrueshme kujdesi (ihtijat vaxhib), njeriu duhet të qëndrojë larg kryerjes së këtij veprimi, pavarësisht në pajtohet gruaja ose jo me këtë gjë. (Shih “Minhaxh” të Sejjid El-Khui, vëll.1, fq.64)
Unë do t’i këshilloja lexuesit me ngulm që të qëndrojnë larg seksit anal dhe do ta përfundoj këtë pjesë me një thënie të Imam Xhafer el-Sadikut dhe të Imam Rizait në lidhje me seksin anal:

“Gruaja është një mjet i kënaqësisë suaj. Andaj mos e dëmtoni atë! (Vesail, vëll.14, fq.101-102)

e) Nderi dhe privatësia

Dikur jetonim në një kohë kur njerëzve nuk kishte nevojë t’ua përkujtoje vlerat themelore morale dhe etike. Por sot jetojmë në një kohë kur vlerat morale ndryshojnë si gomat e vjetëruara të një makine.
Një temë e tillë është çështja e veshjes brenda shtëpisë dhe privatësia gjatë marrëdhënies seksuale ose kontakteve intime ndërmjet burrit dhe gruas. Ka disa njerëz në Perëndim (një pakicë, kuptohet), të cilët mendojnë se është në rregull, madje e shëndetshme, që të rrihet zhveshur në prani të fëmijëve. Madje në nivelin shoqëror, të tillët organizojnë edhe kampe nudistësh. Përse? Në mënyrë që fëmija të mos ketë mendime negative në lidhje me seksualitetin e tij. Prindërit e tillë ndjejnë se nuk ka asgjë të keqe nëse kryejnë marrëdhënie seksuale në prani të fëmijëve të tyre. Kjo sjellje është një shembull tjetër i reagimit ekstrem kundër moralit të ngurtë seksual të Krishterimit. Për të mos lejuar që fëmijët e tyre ta ndërlidhin seksin me të ligën, disa prindër shkojnë drejt hapjes së plotë me fëmijët e tyre.
Kjo sjellje nuk qortohet vetëm nga ata që ende i ndjekin sistemet morale fetare por edhe nga ata që janë të njohur me psikologjinë fëmijërore. Një libërth i lexuar nga miliona njerëz në Perëndim, thotë: “Kurrë mos i përfshini fëmijët në aktivitete seksuale për të rritur! Liberalët militantë dhe ekzibicionistë që përpiqen t’i ambientojnë fëmijët me natyralitetin e seksit duke i lënë të jenë të pranishëm në ndonjë nivel të jetesës së tyre seksuale, u bëjnë së paku po aq dëm fëmijëve të tyre, sa gjenerata që e prezantonte seksin si diçka të ndyrë.”
Kemi disa hadithe, në të cilat Profeti dhe Imamët e kanë theksuar faktin se gjatë marrëdhënies seksuale, njeriu duhet të jetë i kujdesshëm që asnjë fëmijë (dhe asnjë njeri tjetër) të mos shohë dhe të mos dëgjojë. Ebu Basiri përcjell se Imam Xhaferi ka thënë:

“Kini kujdes të mos kryeni marrëdhënie me gruan tuaj teksa ju sheh ndonjë fëmijë! Profeti nuk e pëlqente fare këtë gjë.” (Vesail, vëll.14, fq.94-95)

Nëse një fëmijë i sheh ose i dëgjon prindërit duke kryer marrëdhënie seksuale, ai mund të tejkalojë një përvojë shokuese psikologjike, e cila mund t’i krijojë probleme në jetën e tij si i rritur. Libërthi që përmendëm më sipër, thotë:

“Shumë fëmijë të vegjël janë biologjikisht të programuar që pamjen ose zërin e marrëdhënies seksuale të të rriturve ta interpretojnë si një sulm të dhunshëm (ata janë të vetëdijshëm për këtë fakt shumë më herët nga ç’mendohet, andaj mos mbani foshnja në dhomë). Vetëdija në lidhje me marrëdhënien ndërmjet babait dhe nënës është një çështje tepër eksplozive për fëmijën, e cila nuk guxon të trajtohet në mënyrë joserioze dhe për interesa të eksperimenteve të ndryshme Reich-iane”

Islami ka vendosur korniza të qarta në lidhje me privatësinë e të rriturve. Në lidhje me fëmijët që ende nuk e kanë arritur moshën e pjekurisë (bulugh), Kur’ani thotë:

“O besimtarë! Ata nga ju që nuk e kanë arritur moshën e pjekurisë, duhet t’ju kërkojnë leje (për të hyrë në dhomë të gjumit) në tri kohë: para namazit të sabahut, kur t’i hiqni rrobat në mesditë (për të pushuar) dhe pas namazit të jacisë. Këto janë kohët e privatësisë suaj. Përveç këtyre, nuk ka të keqe për ju ose për ata nëse shkoni tek njëri-tjetri. Kështu ua qartëson juve Zoti shenjat e Tija. Dhe Ai është i Gjithëdijshëm, i Urtë...(Kur’an 24:58)

Pastaj, duke folur për fëmijët që e kanë arritur moshën e pjekurisë, Kur’ani thotë:

Kur fëmijët ta arrijnë moshën e pjekurisë, duhet të kërkojnë leje njësoj siç kërkonin leje ata para tyre. Kështu ua qartëson juve Zoti shenjat e Tija. Dhe Ai është i Gjithëdijshëm, i Urtë...(Kur’an 24:59)

Këto dy vargje na i japin rregullat në lidhje me privatësinë, qoftë brenda ose jashtë rrethit familjar.
1. Ka tre kohë gjatë ditës, të cilat konsiderohen kohë të privatësisë
2. Fëmijët e vegjël duhet të mësohen që gjatë këtyre kohëve të mos hyjnë në dhomën e gjumit të prindërve ose të njerëzve të tjerë të rritur, pa kërkuar leje më parë. Është e qartë se me fëmijë të vegjël nuk nënkuptohen foshnjat, por fëmijët që mund të kuptojnë se çfarë është e mirë dhe çfarë është e keqe. Unë do ta vendosja këtë në moshën pesë vjeçare dhe më sipër. Prindërit duhet t’ua mësojnë dalngadalë fëmijëve të tyre këtë gjë.
3. Në kohë të tjera, fëmijët janë të lirë të hyjnë në dhomën e gjumit të prindërve të tyre, pa kërkuar leje. Logjikisht, kjo nënkupton se prindërit duhet të jenë të veshur normalisht gjatë këtyre kohëve.
4. Në lidhje me fëmijët e pjekur dhe të rriturit, Kur’ani thotë qartë se nuk mund të hyjnë në dhomën e gjumit të prindërve të tyre ose të njerëzve të tjerë, përderisa nuk kërkojnë leje më parë.

Kapitulli i katërt
Kontraceptivët dhe aborti

Hyrje

Pyetja e kontrollimit të lindjeve ka krijuar shumë debate në botën perëndimore. Kjo pyetje ka të bëjë më këndvështrimet themelore mbi seksin. Në njërën anë, po të ndërlidhet seksi me mëkatin fillestar dhe të lejohet marrëdhënia seksuale vetëm për hir të shumimit, është e qartë se duhet të mbahet një pozitë që është krejtësisht kundër kontrollimit të lindjes sepse të lejosh kontrollim të lindjeve do të thotë ta lejosh marrëdhënien seksuale vetëm për kënaqësi. Në anën tjetër, nëse e pranojmë marrëdhënien seksuale si një veprim natyror i cili ka për qëllim shumimin e racës njerëzore por edhe kënaqjen e dëshirave seksuale, atëherë do të ishte e natyrshme të lejoheshin metodat e kontrollimit të lindjes. Më tej, çështja e kontrollimit të lindjeve është e gërshetuar edhe me diskutimin mbi abortin.
Në përgjithësi, ka tre mendime të ndryshme në lidhje me kontrollimin e lindjeve dhe abortin. Në njërin ekstrem, Kisha Katolike (shih “Udhëzime për respektimin e jetës njerëzore në origjinën e saj dhe e dinjitetit të vazhdimësisë: përgjigje për pyetje të ndryshme të kohës”, botuar në Vatikan, 1987) e ndalon kontrollimin e lindjes dhe abortin. (Vlen të përcillet këtu komenti i Allame Rizviut në lidhje me këtë qëndrim katolik. Ai thotë:

“Vatikani duket se është i panjohur me dallimin e thjeshtë ndërmjet ligjit dhe arsyes që fshihet pas një ligji. Kjo është arsyeja përse ai e ka ndaluar përdorimin e kontraceptivëve, duke u mbështetur në idenë se kjo bie ndesh me filozofinë e martesës. Por a ka vallë guxim Vatikani, ta çojë këtë argument deri në fundin e tij logjik? A është i gatshëm Vatikani ta ndalojë marrëdhënien me një grua shtatzënë ose ta ndalojë krejtësisht martesën e burrave dhe grave që janë steril(e)? Vatikani do të duhej t’i ndalonte edhe këto gjërat sepse njerëzit e tillë nuk mund të krijojnë pasardhës. Prijësit e Kishës Katolike, të cilët janë të gjithë njerëz të pamartuar, mbase nuk janë të vetëdijshëm për faktin se përmbushja e lejuar e nevojës seksuale është një arsye e vlefshme për t’u martuar.”; (shih fusnotën tek vëll.8 i Tefsirit El-Mizan, fq.104 tek botimi anglisht).

Në ekstremin tjetër, libertinët dhe feministet e konsiderojnë kontrollimin e lindjes dhe abortin si një të drejtë themelore të gruas. Ndërmjet këtyre dy ekstremeve, është Islami që e lejon kontrollimin e lindjes (kontraceptimin) por e ndalon abortin.

Sipas jurispudencës shiite, planifikimi i familjes si një masë private për ta ambientuar dhe rregulluar madhësinë e saj për shkaqe ekonomike ose shëndetësore, është një gjë e lejuar. Nuk ka asnjë varg kuranor ose hadith që është kundër kontrollimit të lindjes ose që thotë se është e detyrueshme të krijohen pasardhës në martesë. Kontrollimi i lindjes, pra mjetet kontraceptive, do të rradhiteshin nën kategorinë e gjërave të lejuara (xhaiz). Për më tepër, ka disa hadithe (në veçanti në lidhje me tërheqjen e hershme gjatë seksit = coitus interruptus), të cilat kategorikisht dëshmojnë se masat kontraceptive të kontrollimit të lindjeve janë të lejuara. Përcillet se Imam Aliu ka thënë:

“Njëra nga dy mënyrat e mirëqenies është që të kesh më pak njerëz që varen prej teje.” (Nehxhul Belaga, thënia nr.141)

Ndërsa prej Imam Xhaferit përcillet thënia në vijim:

“Ali ibn Husejni (paqja qoftë mbi të) nuk shihte asgjë të keqe në zbrazjen jashtë organit të femrës (coitus interruptus) dhe e recitonte vargun “dhe kur Zoti yt nga kryqet e të bijve të Ademit nxorri pasardhësit e tyre...” (Kur’an 7:172)

Pra secila farë, prej të cilës Zoti ka marrë zotim, ka për të lindur, edhe sikur të derdhet mbi një shkëmb. (Vesail, vëll.14, fq.105)
Imami thotë se krijimi është vetëm në duart e Zotit. Në kryejmë kontrollim të lindjes ose jo, fëmija do të krijohet nëse dëshiron Zoti. Si rezultat, pra, këto hadithe janë dëshmi se kontrollimi i lindjes (kontraceptimi) është i lejuar në Islam.

***
Megjithatë, çështja e kontraceptimit ndonjëherë politizohet nga regjimet imperialiste dhe raciste. Në raste të tilla, dijetarët e ligjit e kanë të drejtën që përkohësisht ta ndalojnë përdorimin e mjeteve kontraceptive, duke u mbështetur në arsye dytësore (hukm thanevi). Për shembull, nëse një qeverisje komuniste ruse planifikon të imponojë metoda të kontrollimit të lindjeve në provincat e saja muslimane, jo për shkaqe shëndetësore por ngase i druhet se numri i madh i lindjeve të muslimanëve mund ta ndryshojë pozitën e tyre si pakicë, atëherë eksperti i ligjit mund të japë dekret (fetva) se përdorimi i mjeteve kontraceptive në Rusinë Sovjetike (pa ndonjë arsye shëndetësore) është i ndaluar (haram). Ose për shembull, nëse qeveria izraelite përpiqet ta mbajë nën kontroll popullsinë palestineze nëpërmjet promovimit të mjeteve kontraceptive, myftiu ka të drejtë ta ndalojë përdorimin e mjeteve kontraceptive. Fetvatë e tilla janë vetëm të një natyre të përkohshme. Kur çështja të depolitizohet, ligji normal do të aplikohet sërish.

Kur fillon shtatzënia?

Islami e lejon parandalimin e shtatzënisë por nuk e lejon ndërprerjen e saj. Megjithatë, problemi na shfaqet në definimin e fillimit të shtatzënisë nga këndvështrimi ligjor islam. Para se t’u hedhim një vështrim metodave të ndryshme të parandalimit të shtatzënisë, duhet fillimisht ta definojmë fillimin e shtatzënisë. Vetëm atëherë do të mund të themi se cila metodë është e lejuar dhe cila jo. Në hulumtimin tim nuk kam arritur të gjej ndonjë diskutim në librat klasike të jurispudencës, në lidhje me definicionin e shtatzënisë. Madje as juristët e kohës sonë nuk e kanë diskutuar këtë. Kam për qëllim që, duke u mbështetur në Zotin, ta studioj pakëz këtë çështje, në dritë të shpjegimeve shkencore dhe më pas të gjej një definicion ligjor islam mbi shtatzëninë.
Por fillimisht janë të nevojshme disa fjalë në lidhje me definicionet ligjore islame, që të mund ta kuptojmë diskutimin ligjor në lidhje me shtatzëninë.

Kriteret e definicioneve ligjore islame

Ka tre lloje kriteresh për definimin e gjërave dhe koncepteve në jurispudencën islame: kriteret ligjore (sher’i), kriteret e përgjithshme të njerëzve (urfi) dhe kriteret shkencore (ilmi)
1. Nëse një gjë është e definuar qartësisht nga ligji (sheriati), atëherë kjo gjë njihet si definicioni ligjor (sher’i). Për shembull, definicioni i fjalës “salat” për namazin përbëhet nga veprime dhe recitime të caktuara.
2. “Urf” është një gjë e pranuar gjerësisht ose një traditë e përgjithshme e njerëzve. Definicioni “urfi” nënkupton një definicion që është i pranueshëm për masën e përgjithshme të njerëzve, pa ndonjë përpikmëri ligjore (sher’i) ose shkencore (ilmi).
3. Definicioni “ilmi” nënkupton definicionin që jepet nga shkenca. Për shembull, definicioni kimik për ujin e pastër është H2O, gjegjësisht një komponim i lëngshëm që përbëhet nga 2 atome hidrogjeni dhe 1 atom oksigjeni. (Termet “sher’i”, “urfi” dhe “ilmi” i kam përdorur të thjeshtësuara për lexuesin që nuk është specialist i lëmisë. Në terminologjinë ligjore islame, këto tre kritere njihen si “el-urfu’sh-sheri’”, “el-urfu’l-amm” dhe “el-urfu’l-khass”. Lexuesit e specializuar mund t’i drejtohen veprës “El-Mekasib” të Shejh Murteza Ensariut, fq.193 për më tepër hollësi në lidhje me definicionet dhe perceptimet e ligjit islam).

Në rastet kur ligji islam e definon një gjë, atëherë duhet domosdo të ndiqet definicioni i ligjit. Por nëse ligji është i heshtur për ndonjë çështje, atëherë a duhet ta ndjekim definicionin shkencor (ilmi) ose definicionin e pranueshëm përgjithësisht nga njerëzit (urfi)? Gjithkush që është i njohur me ligjin do të pajtohej me mua se në mungesë të definicionit ligjor, njeriu duhet ta ndjekë definicionin e pranuar përgjithësisht nga njerëzit dhe jo definicionin shkencor. Për shembull, nëse ligji thotë se uji i përdorur për abdest duhet të jetë i pastër (mutlak), a do të thotë kjo se duhet të jetë shkencërisht i pastër? Kuptohet që jo! Përndryshe si mund të gjenim ujë të pastër në këtë pjesë të botës, ku uji ka gjithnjë brenda vetes edhe disa substanca kimike për ta pastruar, për shembull florid. Ligji islam thotë se ky ujë është i pastër përderisa njerëzit e rëndomtë nuk mund të dallojnë (pa ndihmën e mjeteve laboratorike) ndonjë dallim në ngjyrë, në shije ose në erë.
Megjithatë, ka raste kur definicioni shkencor (ilmi) dominon mbi definicionet e tjera. Kjo ndodh në rastet kur njerëzit e rëndomtë nuk kanë mundësi për ta definuar çështjen. Pra, në rastet kur ligji dhe perceptimi i përgjithshëm i njerëzve janë të heshtur, nuk na mbetet zgjidhje tjetër veçse ta ndjekim definicionin shkencor (ilmi). Edhe definicioni i fillimit të shtatzënisë është një definicion i tillë, sepse ligji është i heshtur në këtë drejtim dhe çështja është përtej aftësisë së njerëzve të rëndomtë. Andaj, fillimisht do të shohim se si shkenca e përshkruan fillimin e shtatzënisë dhe pastaj do të përpiqemi të gjejmë dëshmi dytësore nga ligji islam, për të arritur në ndonjë përfundim.

Shtatzënia sipas ligjit islam

Procesi i fekondimit dhe i shtatzënisë sipas shkencës moderne, është si vijon: Pasi fara të zbrazet në vaginën e femrës, sperma hyn në mitër, lëviz përgjatë mitrës dhe kalon në njërën nga tubat e fallopit. Veza e gruas gjendet në tubën e fallopit. Sperma hyn në tubën e fallopit dhe e kërkon vezën. Kur arrin tek veza, zakonisht vetëm një spermë arrin të depërtojë brenda. Ky bashkim i spermës së mashkullit dhe i vezës së femrës quhet fekondim. Pas fekondimit, veza fillon të lëvizë drejt mitrës dhe pasi hyn në mitër, mbillet në murin e mitrës. Ky proces njihet si implantacioni i vezës së fekonduar në mitër.
Për ta përcaktuar shatzëninë sipas ligjit islam, duhet të gjejmë përgjigje për pyetjet në vijim. Parë nga aspekti ligjor, a fillon shtatzënia me hyrjen e spermës në mitër, me fekondimin e vezës nga sperma në tubën e fallopit ose me mbjelljen e vezës së fekonduar në murin e mitrës?
Mendimi im është se kombinimi i tre gjërave e përbën shtatzëninë sipas ligjit islam: sperma, veza dhe mitra. Nëse vetëm dy nga këto tre gjëra kombinohen në mungesë të të tretës, shtatzënia nuk është një shtatzëni sipas ligjit islam. Siç do të dëshmoj në vijim, shtatzënia sipas ligjit islam fillon kur veza e fekonduar mbillet në murin e mitrës.

***

Në kërkimin tim për një definicion ligjor islam, gjëja më e afërt që kam gjetur në lidhje me temën është diskutimi mbi dëmshpërblimin në raste aborti. Në jurispudencën shiite, dëmshpërblimi për abortin ndryshon në varësi prej periudhës së shtatzënisë. Megjithatë, ajo që është relevante për diskutimin tonë është dëmshpërblimi për katër muajt e parë të shtatzënisë. Gjatë kësaj kohe, fëmija në mitrën e nënës zhvillohet gradualisht në pesë faza me emra të ndryshëm:
- “nutfah”, kur është spermë
- “alaka” kur është një gjak i mpiksur
- “muzgah” kur është një lëmsh mishi
- “azm” kur formohen eshtrat
- “jaksu lahman” kur eshtrat mbathen me mish
(duke u mbështetur tek Kur’ani 23:12-14)

Shkalla e parë është shumë e rëndësishme në kërkimin tonë në lidhje me fillimin e shtatzënisë. Shumica e haditheve thonë se dëmshpërblimi më i vogël është për abortimin e nutfa-së (Vesail, vëll.19, fq.169, 237-240). Në hap të parë mund të duket se sipas këtyre haditheve, shtatzënia fillon në çastin kur sperma hyn në mitër. Kjo do të thoshte se parandalimi i hyrjes së spermës në mitër është i lejuar dhe se pasi të hyjë në të, aborti ndalohet. Por ky nuk është rasti. Kjo do të ishte e saktë sikur fjala “nutfah” të pranohej në kuptimin e drejpëdrejtë, gjegjësisht si “spermë”. Megjithatë, në jurispudencën islame dhe në hadithe, fjala “nutfah” përdoret edhe për spermën edhe për vezën e fekonduar. Fatmirësisht, ky kuptim i zgjeruar i fjalës “nutfah” është qartësuar në hadithe. Për shembull, në hadithin në vijim nga Imam Zejnu’l-Abidini (paqja qoftë mbi të):

Said ibn el-Musajjabi e pyeti Imam Ali Zejnu’l-Abidinin në lidhje me një njeri që e godet me këmbë një grua shtatzënë dhe si pasojë, ajo e humb atë që ka në mitrën e saj. Imami tha: “Nëse është nutfah, atëherë dëmshpërblimi është 20 dinarë.” Saidi e pyeti sërish: “Ç’do të thotë nutfah?” Imami u përgjigj: “Është një substancë që kur të futet brenda mitrës, vendoset në të për dyzet ditë.” (Vesail, vëll.19, fq.240)

Imami ka përdorur dy fjalë për ta përshkruar atë që e quan “nutfah”: e para është “vuzi’at fi’rahm” (= futet në mitër) dhe e dyta është “fastakarrat fihi” (=ndalet ose vendoset në të). Me sa duket, Imami thekson se fazat më të hershme të abortit nuk janë kur sperma hyn në mitër për herë të parë dhe lëviz përgjatë saj (për të arritur në tubën e fallopit) por kur ndalet (ose vendoset) në të. Është e qartë se “ndalja (vendosja) e spermës në mitër” dhe “mbjellja e vezës së fekonduar në mitër” janë një dhe e njejta gjë.
Besoj se nuk ka nevojë të thuhet se dallimi ndërmjet hyrjes së spermës në mitër, fekondimit të vezës në tubën e fallopit dhe mbjelljes së vezës së fekonduar në mitër, nuk ishin të qarta për dijetarët e ligjit dhe për shkencëtarët e para disa shekujve. Por fjala “istikrar” (= vendosje) tregon se dijetarët tanë të ligjit nuk ishin krejtësisht të pavetëdijshëm për faktin se sperma kalon disa faza të ndryshme para se të “vendoset” në mitër. Sikur të ishin krejtësisht të pavetëdijshëm, atëherë nuk do ta përdornin fjalën “istikrar” dhe do të thonin vetëm “hyrja e spermës në mitër”. Ky dallim qartësohet gjithë e më shumë në shkrimet e dijetarëve që vijnë pas shekullit të shtatë pas Hixhrit. Para shekullit të shtatë, shohim se më shumë përdoret shprehja “ilkau’n-nuftah” (= hyrja e spermës në mitër), ndërkohë që pas shekullit të shtatë, dijetarët filluan ta përdornin vazhdimisht shprehjen “istikrar’n-nutfah” (= vendosja e “spermës” në mitër).
Edhe eskpertët e sotëm të jurispudencës islame, fazën më të hershme të abortimit e përshkruajnë si “abortim të spermës pas vendosjes së saj në mitër” (= ba’d istikrari’n-nuftah fi’r-rahm). Pas botimit të parë të këtij libri, ishte një kënaqësi e imja që në fjalimet e të vonit Ajetullah el-Khui të shihja shprehje që plotësisht përputheshin me definicionet e mia të shtatzënisë. Ai thotë:

“Përdorimi i fjalës shtatzënë për një grua është i saktë vetëm pas vendosjes (istikrar) së spermës në mitrën e saj sepse thjesht hyrja e spermës në mitër nuk e sjell shtatzëninë.” (Shih “et-tankih fi sherhi’l-urvati’l-vuthka”-shënime mbi ligjëratat e el-Khui-ut mbi ligjin, vëll.7 fq.206)

Për më tepër, vetë Kur’ani përherë e ka përdorur fjalën “haml” për ta përshkruar shtatzëninë. (Kur’an 19:22; 31:14, 46:15). “Haml” do të thotë të bartësh dhe është e qartë se gruaja “e bart” fëmijën në mitrën e saj dhe jo në tubën e fallopit. Si pasojë, gjendja e përshkruar si “haml”, fillon me mbjelljen e vezës së fekonduar në mitër dhe jo para kësaj. Një miku im mjek më shpjegoi se është e mundur që veza të mbillet edhe në tubën e fallopit (shtatzëni tubale). Megjithatë, kjo informatë nuk ka ndikim mbi argumentin tonë sepse shtatzënia tubale nuk është një shtatzëni normale. Kur bëjmë fjalë për definicione, mundësitë abnormale nuk merren në konsideratë, për më tepër në rastet si shtatzënitë tubale. Tuba e fallopit nuk është mjaft e madhe për zhvillimin e fetusit dhe shtatzënitë e tilla duhet të abortohen kirurgjikisht për shkak të rrezikut të madh që i kanoset jetës së nënës.

Si përfundim mund të them se fillimi i shtatzënisë nga pikëpamja e ligjit islam është faza kur veza e fekonduar mbillet ose vendoset (istikrar) në murin e mitrës. Andaj, çdo metodë kontraceptive që e pengon mbjelljen në murin e mitrës është e lejuar, ndërkohë që është e ndaluar (haram) çdo metodë që e aborton fëmijën pas mbjelljes së vezës në murin mitral.
Një vit pasi erdha në këtë përfundim në vitin 1986, i shkrova Ajetullah el-Khui-ut për t’ia marrë mendimin në lidhje me këtë çështje. Pyetja ime ishte si vijon:
“Nga aspekti mjekësor, pasi sperma hyn në vaginë, ajo kalon përgjatë mitrës dhe hyn në tubën e fallopit. Në këtë tubë, sperma bashkohet me vezën dhe pastaj, veza e fekonduar hyn në mitër dhe mbillet në murin e mitrës. (Është e qartë se shprehja “vendosja e spermës në mitër” që përmendet në shkrimet e dijetarëve muslimanë, nënkupton këtë mbjellje të vezës së fekonduar në murin e mitrës.) Duke a patur parasysh këtë që thuhet më sipër, a lejohet të përdoren medikamentet ose mjetet që e parandalojnë mbjelljen e vezës së fekonduar në murin e mitrës?”
Përgjigja e Ajetullah Khui-ut ishte:

“Ajo që është e ndaluar është abortimi pasi “sperma” (nutfah) të jetë vendosur, ndërsa nuk ka gjë të keqe nëse pengohet para kësaj. Megjithatë, përcaktimi i premisave të mëdha dhe të vogla të këtyre dy çështjeve i mbetet vetë individit.” (nga një letërkëmbim personal me datë 24 Rabi uth-thani, 1407 pas Hixhrit (1987 e erës sonë)

Mendoj se përgjigja e Ajetullahut ka nevojë për disa shpjegime për ata që nuk janë të njohur me stilin e juristëve muslimanë. Në pjesën e parë të përgjigjes së tij, Khui pajtohet se ajo që është e ndaluar në lidhje me kontrollimin e shtatzanisë është veprimi i abortimit pasi “sperma” (nutfah) të jetë vendosur në mitër. Në pjesën e dytë të përgjigjes së tij, ai nuk e merr përsipër përcaktimin e asaj se kur ndodh “vendosja në mitër”, menjëherë pas hyrjes së spermës në mitër ose pasi të kthehet nga tuba e fallopit. (Duke u mbështetur në thënien e tij të përcjellur në këtë libër, edhe ai beson se “vendosja” ndodh pasi “sperma” të kthehet nga tuba e fallopit).
Duke u mbështetur në shpjegimin shkencor të dhënë më sipër dhe në përdorimin e fjalës “istikrar” në hadithet ku flitet për “nuftah” dhe në shkrimet e dijetarëve tanë në lidhje me fazat e hershme të abortit, unë e konsideroj mbjelljen e vezës së fekonduar në murin e mitrës si fillimin e shatzënisë në aspektin ligjor islam. Tani që e shpjeguam këtë, mund të diskutojmë sa janë të lejuara metodat e ndryshme kontraceptive. Çdo metodë që e pengon shtatzëninë para se veza e fertilizuar të mbillet në murin e mitrës, është e lejuar. Në anën tjetër, çdo metodë që e ndërpret shtatzëninë pas mbjelljes së vezës së fekonduar nuk është e lejuar dhe konsiderohet abort. Pikërisht duke u mbështetur në këto kritere duhet t’i shohim metodat e ndryshme të kontrollimit të lindjes, të cilat janë të disponueshme sot.
Është interesante se dy vite pasi arrita në përfundimin mbi definicionin ligjor islam, Dr. Clifford Grobstein, një embriologjist i famshëm amerikan, e botoi përfundimin e njejtë në hulumtimin e tij shkencor. Dr. Grobstein, qasjet objektive të të cilit i kanë përfituar një vend të rëndësishëm në komitetet etike të Shoqërisë Amerikane të Plleshmërisë dhe të Asociacionit Katolik të Shëndetit, e botoi librin “Shkenca dhe e Palindura” në vitin 1988. Ai shkruan:

“Në dekadat e fundit, kryesisht si rezultat i studimeve mbi zhvillimin embrional tek mijtë, është bërë e qartë se në fazat më të hershme të çdo gjenerate të re, gjitarët (duke përfshirë edhe njeriun) kalojnë një fazë para-embrionale, para se të jenë embrione në kuptimin shkencor....Në zhvillimin e gjitarëve, i cili ndodh kryesisht brenda trupit të nënës, është tashmë e qartë se ndryshimet e hershme të zigotit fillimisht krijojnë një tërësi shumëqelizore dhe së dyti, e përgatisin atë për depërtim në murin mitral të nënës ose implantacionin (mbjelljen). Hapi i dytë, siç kemi treguar, është fillimi i vërtetë i gjestacionit, gjegjësisht shtatzënia.” (Shkenca dhe e palindura, fq.58-59)

Metodat kontraceptive

Metodat kontraceptive të epokës sonë funksionojnë në mënyra të ndryshme. Tani do t’i analizojmë disa nga metodat më të përdorura dhe do të përcaktojmë në janë të lejuara sipas Islamit ose jo. Duhet të përmendim se hulumtimi ynë ka të bëjë vetëm me lejueshmërinë e këtyre metodave nga aspekti ligjor islam. Për mendimin mjekësor mbi besueshmërinë ose efektet anësore të këtyre metodave, lexuesi duhet të konsultohet me mjekun personal.

1. Kontraceptivët oralë

Hapet (pilulat) kundër shtatzanisë veprojnë duke e parandaluar ovulacionin (lëshimin e vezës nga vezoret). Këto pilula e ndryshojnë nivelin hormonal dhe e shtypin tajitjen e sinjalin hormonal nga gjëndrat, i cili sjell deri në lëshimin e vezës. Këto pilula merren rregullisht për rreth 20 ose më shumë ditë gjatë çdo cikli menstrual. Ngase të gjitha këto pilula e pengojnë ovulacionin, nuk ka kurrfarë problemi në përdorimin e tyre. Megjithatë, është e këshillueshme që paraprakisht të merret mendimi i mjekut në lidhje me efektet anësore të tyre.
Ka disa pilula që veprojnë pas marrëdhënies seksuale, për shembull ajo që njihet si “pilula e mëngjesit të ardhshëm” (morning-after pill ose ECP = emergency contraceptive pills) ose pilula RU486 e zhvilluar së voni. Ngase sipas definicionit tonë, shtatzënia fillon me mbjelljen e vezës së fekonduar në murin mitral, përdorimi i cilësdo pilulë që e pengon mbjelljen (implantacionin) është i lejuar. Andaj, pilulat e tilla mund të merren menjëherë pas marrëdhënies seksuale POR jo pasi të ndjehet ose të dihet se shtatzënia ka filluar.

2. Depo-Provera

Kjo metodë funksionon në mënyrë të njejtë si pilulat për parandalim të shtatzënisë, me dallimin e vetëm që substanca nuk gëlltitet në formë pilulash por injektohet njëherë në tre muaj. Edhe kjo metodë dhe metodat e ngjashme me të, janë të lejuara.

3. Mjetet intrauterine (Intrauterine Devices = IUD)

Mjetet intrauterine janë objekte plastike ose metalike, të formave të ndryshme, të cilat vendosen brenda mitrës. Ekspertët nuk janë akoma të sigurt për mënyrën e veprimit të këtyre mjeteve dhe janë të ndarë në dy grupe. Njëri grup thotë se këto mjete e pengojnë fekondimin, ndërsa të tjerët thonë se e pengojnë implantacionin e vezës së fekonduar në mitër. Ngase shtatzënia sipas ligjit islam fillon me implantacionin, nuk ka kurrfarë problemi në përdorimin e mjeteve intrauterine si një metode e parandalimit të shtatzënisë, pavarësisht dallimeve të shprehura më sipër në lidhje me mënyrën si veprojnë këto mjete.

4. Mjetet barrierë

Këtu përfshihen të gjithë mjetet që e pengojnë hyrjen e spermës në mitër. Kjo bëhet duke e mbuluar organin seksual mashkullor me prezervativ (kondom), duke vendosur një kapak mbi qafën e mitrës ose duke e vendosur të ashtuquajturën “shpuzë vaginale”, për të mos lejuar hyrjen e spermës në mitër. Edhe përdorimi i mjeteve kimike që mund ta vrasin spermën para se të arrijë tek veza, konsiderohen mjete barrierë dhe nuk ka kurrfarë problemi në përdorimin e tyre.

5. Abstenimi gjatë periudhës së pjellshme (fertile)

Ka tre procedura themelore për ta parashikuar ovulacionin, që të mund të qëndrohet larg marrëdhënies seksuale gjatë rreth gjashtë ditëve të periudhës më të pjellshme të ciklit mujor të femrës. Këto tre metoda janë si vijon:
- Metoda e ovulacionit: gruaja mëson si ta njohë kohën e pjellshme të saj, duke i kontrolluar dallimet në përbërjen e lëngut që tajitet nga mukoza e qafës (cerviksit) të mitrës. Ky lëng e sinjalizon periudhën më të pjellshme të gruas dhe duke u mbështetur në këtë metodë, gruaja mund të qëndrojë larg marrëdhënies seksuale në këtë periudhë.
- Metoda e ritmit: është një metodë e ngjashme me të parën, e cila për dallim, varet nga ndjekja e rregullt e cikleve mujore gjatë një viti të tërë për t’i përcaktuar ditët më të pjellshme
- Temperatura: Në këtë metodë, përveç që mban një shënim të rregullt të ciklit të saj, gruaja e mat temperaturën e vete çdo ditë, për ta kuptuar kohën e ovulacionit. Ajo mund ta identifikojë ovulacionin kurdoherë që rritet temperatura e saj bazale (e cila matet zakonisht menjëherë pas zgjimit dhe pa ndërmarrë ndonjë aktivitet fizik).

6. Tërheqja e hershme e mashkullit (Coitus Interruptus)

Coitus interruptus nënkupton tërheqjen e penisit pak para zbrazjes (ejakulacionit). Kjo ka qenë metoda më e përdorur para se të shpikeshin metodat moderne të parandalimit të shtatzënisë.
Muhammed bin Muslimi dhe Abdurrahman bin Ebi Abdillah Mejmuni e pyetën Imam Xhaferin në lidhje me tërheqjen e hershme. Imami tha:

“Vendimi i mbetet burrit, ai mund ta derdhë (farën e tij) ku të dëshirojë.” (Vesail, vëll.14, fq.105) Megjithatë, në një tjetër hadith, Muhammed bin Muslimi e përcjell nga Imami i pestë ose i gjashtë thënien në vijim: “Në rastin e një skllaveje, është e lejuar. Por në rastin e një gruaje të lirë, nuk më pëlqen ky veprim nëse një gjë e tillë nuk është shprehur gjatë martesës.” (Vesail, vëll.14, fq.106)
Duke u mbështetur në këtë hadith, shumica e dijetarëve të ligjit islam thonë se tërheqja e hershme e mashkullit (coitus interruptus) është një veprim i lejuar por “i papëlqyeshëm” (mekruh) derisa nuk është me miratimin e gruas. (Sherh Lum’a, vëll.2, fq.29; El-Urva, fq.628; Minhaxh, vëll.2, fq.267)

Të gjitha metodat e shprehura më sipër nuk përfshijnë ndonjë ndërhyrje kirurgjike dhe janë reverzibile (të kthyeshme), në kuptimin që një grua (ose një burrë) që e aplikon ndonjërën nga këto metoda, mund ta ndërpresë përdorimin e tyre kurdo që të vendosë të ketë fëmijë.

7. Sterilizimi

Ky është një proces, në të cilin kryhet ndërhyrje kirurgjike.
Sterilizimi në rastin e mashkullit, i njohur si vazektomi, nënkupton prerjen ose bllokimin e tubës (vas deferans) në organin seksual mashkullor, e cila e bart spermën nga testikujt drejt prostatës dhe pjesëve të tjera të organit seksual mashkullor.
Sterilizimi në rastin e femrës, i njohur si “ligacion tubal” ose “tubektomi”, nënkupton prerjen ose bllokimin e tubave të fallopit, të cilat e transportojnë vezën drejt mitrës.
Lejueshmëria e sterilizimit varet nga pyetja në është një proces i kthyeshëm (reverzibil) ose jo. Për momentin (flitet për vitin 1990) , mundësia e reverzibilitetit (rreth 40 %) nuk është e mjaftueshme për ta shpallur të lejuar këtë procedurë. Një sukses më i madh mund të arrihet nëpërmjet zhvillimit të metodave mikrokirurgjike. Dhe derisa të arrihet një reverzibilitet prej së paku 80 %, është vështirë të lejohet procesi i sterilizimit.

A lejohet që gruaja të përdorë mjete për parandalimin e shtatzënisë pa pajtimin e burrit të saj?

Gruaja ka të drejtë të plotë për t’i përdorur mjetet kontraceptive, edhe sikur të jetë pa miratimin e të shoqit. (Minhaxh, vëll.2, fq.276) Megjithatë, ajo nuk mund të përdorë një metodë që do t’ia pengonte të shoqit kënaqjen e të drejtave të tija martesore dhe seksuale. Për shembull, ajo nuk mund ta detyrojë të shoqin të përdorë prezervativ ose të praktikojë tërheqje të hershme (coitus interruptus). Ky rregull mbështetet në principin se e drejta martesore e burrit mbi gruan është që gruaja të jetë seksualisht e disponueshme për të shoqin dhe t’u përgjigjet me konstruktivitet nevojave të tija. Por kjo e drejtë nuk zgjatet edhe mbi lindjen fëmijë për të shoqin. Shtatzënia është një vendim personal i gruas dhe si pasojë, ajo mund të përdorë mjete kontraceptive, me kusht që këto të mos e pengojnë kënaqjen e të drejtave martesore dhe seksuale të të shoqit.
Ky është aspekti ligjor i çështjes. Por në nivelin praktik, këto vendime bën mirë të merren nëpërmjet konsultimit të dyanshëm ndërmjet burrit dhe gruas. Përndryshe, të tilla gjëra mund të krijojnë keqkuptime dhe mosbesim tek çifti. Aspekti ligjor duhet t’i mbrojë të drejtat themelore të grave. Por në jetën e vërtetë, gruaja dhe burri duhet ta mbështesin jetën e tyre mbi dashurinë, mëshirën dhe bashkëpunimin, siç thotë edhe Kur’ani:

Dhe Ai ka krijuar ndërmjet juve dashuri dhe mëshirë. (Kur’an 30:21)

Aborti

Qasja islame ndaj çështjes së parandalimit të shtatzënisë dhe ndaj abortit, është shumë e balancuar. Islami u lejon grave ta parandalojnë shtatzëninë por ua ndalon atyre ta ndërpresin atë kur të ketë filluar tashmë. Aborti pas implantacionit të vezës së fekonduar në murin e mitrës është absolutisht i ndaluar dhe konsiderohet një krim kundër ligjit të Zotit dhe kundër vetë fetusit.
Nga pikëpamja islame, jolegjitimiteti i abortit të një fetusi nuk varet nga pyetja në e ka fetusi statusin e një qenieje njerëzore ose jo. Ndonse Islami nuk e njeh fetusin si një qenie njerëzore, prapëseprapë ia jep fetusit mundësinë e jetës.
Në Perëndim, aborti është bërë një metodë e shpeshtë për disa arsye:
- për shkak të zgjedhjes ndërmjet fëmijës dhe karrierës
- për shkak të zgjedhjes ndërmjet fëmijës dhe një jete luksoze
- për shkak të faktit se fëmija është një fëmijë jolegjitim (jashtë martese)
- për shkak të gjinisë së padëshiruar të fëmijës
- për shkak të përdhunimit
Të gjithë këto arsyetime janë të papranueshme për Islamin. Dy arsyetimet e para e pasqyrojnë natyrën vetjake të kësaj shoqërie materialiste. Zoti thotë:

Mos i vrisni fëmijët nga frika e varfërisë sepse Ne kemi për t’ju furnizar edhe juve edhe ata...(Kur’an 6:151)

Mos i vrisni fëmijët nga frika e varfërisë sepse Ne kemi për t’ju furnizar edhe juve edhe ata. Vërtet vrasja e tyre është mëkat i madh...(Kur’an 17:31)

Arsyetimi i tretë është një rezultat i marrëdhënieve të palejuara seksuale, të cilat Islami nuk i lejon në rradhë të parë. Arsyetimi i katërt nuk është më pak i ligë dhe mizor se traditë para-islame e arabëve, të cilët i varrosnin të gjalla foshnjat e tyre femra.

Në rastin e pestë që ka të bëjë me përdhunimin, femra duhet që menjëherë pas ndodhisë të marrë një ECP (Emergency Contraceptive Pill = Pilula për parandalim urgjent të shtatzënisë), për ta penguar implantacionin e mundshëm të vezës së fekonduar. Por nëse shtatzënia ndodh edhe përkundër kësaj, Islami nuk e lejon abortin. Në këtë rast, Islami thotë se fëmija nuk mund të abortohet për fajin e babait të tij. Sa për reputacionin e gruas, Islami i qorton ashpër njerëzit që i shohin me nënçmim gratë që bien viktima të përdhunimit. Në vend të nënçmimit të tyre, muslimanët duhet të jenë të dhembshur ndaj zonjave të tilla dhe t’i përkrahin ato.

Nëpërmjet teknologjisë moderne (si skenimi nëpërmjet ultra-tingujve) është bërë e mundur që të identifikohet shumë kohë para lindjes në do të ketë fëmija ndonjë defekt fizik. Disa njerëz e arsyetojnë abortin e fetusëve që kanë hendikepe fizike. Por dijetarët e sotëm të ligjit nuk i lejojnë abortet e tilla dhe thonë se prindërit duhet të luten dhe të shpresojnë se fëmija do të jetë normal dhe i shëndetshëm. Ka shumë raste kur parashikimet e mjekëve kanë qenë të gabuara. Me fjalë të tjera, dijetarët tanë të ligjit thonë se mund të merren masa parandaluese para se të fillojë shtatzënia, por kur shtatzënia të ketë filluar, nuk mund të abortohet fetusi edhe sikur të ketë ndonjë hendikep.
Ligji islam e lejon abortin kur mjekët deklarojnë me një siguri të arsyeshme se vazhdimi i shtatzënisë e rrezikon jetën e gruas. Lejimi në këtë rast mbështetet në logjikën e më të voglës nga dy të ligat, që në terminologjinë islam njihet si principi “el-ehemm ve’l-muhimm” (më e rëndësishmja dhe më pak e rëndësishmja). Përcillet se Profeti ka thënë: “Kur dy gjëra të ndaluara e gjejnë njeriun, atëherë më e vogla sakrifikohet për më të madhen.” Në rastin konkret, personi gjendet përballë me dy zgjidhje: ose do të abortohet fëmija i palindur ose do të lejohet që të vdesë gruaja. Kuptohet se në këtë rast, jeta e gruas është më e rëndësishme. Si pasojë, aborti lejohet për t’ia shpëtuar jetën një njeriu që tashmë jeton.

Kapitulli i pestë
Teknikat e reja për shumimin njerëzor

Lindja e foshnjës së parë “in-vitro” (në epruvetë) në vitin 1978 u bë një senzacion anembanë botës. E gjithë bota, në përjashtim të Vatikanit, e mirëpriti këtë zhvillim të ri në shëndetësi. Në fund të fundit, njeriu është krijesa më parimore e Zotit. Zoti e ka krijuar universin për njeriun dhe njeriun për veten e Tij. Gjatë pesë dekadave të fundit, njeriu ka bërë hapa të jashtëzakonshëm në shkencë dhe në teknologji. Njëra nga lëmitë që më së shumti na ka magjepsur të gjithëve, është lëmia e teknikave të reja të shumimit.
Është interesante se edhe në këtë çështje, qëndrimi i Islamit është ai i qëndrimit të mesëm ndërmjet dy qëndrimeve ekstreme. Në njërën anë, Kisha Katolike e ka dënuar kategorikisht fekondimin in-vitro, fekondimin artificial dhe idenë e amësisë bartëse. Në anën tjetër, libertanët i kanë lejuar të gjitha këto gjëra, pavarësisht se ç’ndodh ndërmjet çifteve të martuara dhe njerëzve të tjerë. Siç do të shohim në vijim, Islami i lejon këto metoda të reja të shumimit, për sa kohë që këto kryhen ndërmjet çifteve të martuara. Në këtë kapitull, do t’i hulumtojmë teknikat e reja të krijuara për t’u ndihmuar çifteve të kenë fëmijë dhe do të shohim në pajtohet Islami me këto ose jo.

1. Fekondimi artificial nga bashkëshorti

Kjo teknikë përdoret në rastet kur mashkulli mund të prodhojë farë, por fara nuk është e përshtatshme për fekondim. Kjo mund të jetë për shkak të numrit të vogël të spermave aktive ose për shkak të paaftësisë të tyre për të lëvizur drejt vezës me një shpejtësi të mjaftueshme. Kjo teknikë mund të përdoret edhe në rastet kur mashkulli përjeton ejakulacion (zbrazje) të hershëm.
Në këtë fekondim artificial, sperma merret nga burri nëpërmjet masturbimit të tij dhe më pas koncentrohet dhe “zhvillohet” në laborator. Kjo farë pastaj injektohet në qafën e mitrës së gruas në ditët e saja më të pjellshme. Në varësi prej rregullave të institutit, injektimi mund të kryhet nga mjeku, nga ndonjë motër medicinale ose nga vetë çifti. Nga aspekti ligjor islam, nuk ka kurrfarë problemi në fekondimin artificial nga bashkëshorti, sepse kjo gjë bëhet ndërmjet një çifti të martuar ligjërisht.
E dimë se masturbimi është i ndaluar. Atëherë si do të merret fara prej burrit? Ndonse masturbimi është i ndaluar (haram) sipas jurispudencës shiite, kemi thënë gjithashtu se nuk është i ndaluar kur kryhet nga bashkëshortja e personit. Andaj, në rastin e fekondimit artificial, bashkëshortja mund ta kryejë masturbimin për ta marrë farën e të shoqit. Është interesante mënyra se si Kisha Katolike e lejon fekondimin artificial në rastet kur përdoret sperma e bashkëshortit.”Kisha e lejon fekondimin artificial vetëm nëse përdoret fara që zbrazet si pasojë e marrëdhënies seksuale me gruan dhe jo si pasojë e masturbimit. Por kjo gjë kërkon zakonisht që të kryhet marrëdhënie seksuale në zyrën e mjekut, gjë që nuk është shumë romantike.” (The Vancouver Sun, 11 Mars 1987, fq.A7)

2. Fekondimi artifical nga një donator

Kjo teknikë është shumë e ngjashme me teknikën e mësipërme por përdoret në rastet kur fara e burrit është e papërshtatshme edhe përnga cilësia edhe përnga sasia. Në shoqërinë perëndimore, disa gra të pamartuara, të cilat duan të kenë fëmijë pa u martuar, shpesh e përdorin këtë metodë për të mbetur shtatzënë. Në Angli, ndërmjet dy dhe katër mijë lindje në vit janë si pasojë e fekondimit artificial nga një donator.
Nga aspekti islam, fekondimi artificial nga një donator është rreptësisht i ndaluar, për faktin se sperma vjen nga një donator dhe jo nga i shoqi i gruas.
Ngase nuk ka ndonjë marrëdhënie seksuale ndërmjet donatorit dhe gruas dhe si pasojë, nuk mund të konsiderohet kurvëri (zina), disa mund të habiten se si mund të jetë e ndaluar kjo gjë. Kur’ani thotë qartë:

"Thuaju besimtarëve ta ulin vështrimin dhe t’i ruajnë pjesët e turpshme të trupit të tyre!" (Kur’an 24:30)

Urdhri hyjnor në lidhje me ruajtjen e pjesëve të turpshme nuk është një urdhër i cilësuar. Urdhri nuk thotë se pjesët e turpshme duhet të ruhen vetëm nga marrëdhënia ilegale seksuale, por thotë se duhet të ruhen nga gjithçka tjetër përveç bashkëshortit/bashkëshortes. Më tej, Kur’ani i përshkruar besimtarë si personat:

...të cilët i ruajnë pjesët e tyre të turpshme përveç nga bashkëshortet e tyre... Kushdo që kërkon më shumë se kjo, i kalon kufijtë...(Kur’an 23:5)

Si pasojë, edhe injektimi i spermës së një burri tjetër nënkupton një kalim të kufijve dhe një shkelje të urdhrit të Zotit. (Për këtë përgjigje i ndjehem borxhli Shejh Muhammed Xhevad el-Mughnijjes, në veprën e tij të mrekullueshme “El-Fikh ala’l-medhahibi-khamse”, fq.374)

Ç’është statusi i një fëmije që lind si pasojë e fekondimit artificial nga një donator i huaj?

Nëse ndodh që një fëmijë të lindë si pasojë e kësaj teknike, ai do të konsiderohet një fëmijë jolegjitim sepse nuk ka ardhur në botë si pasojë e një marrëdhënieje seksuale të lejuar. Marrëdhënia ndërmjet fëmijës dhe nënës është e qartë. Por kur bëhet fjalë për marrëdhënien ndërmjet fëmijës dhe babait, shumica e dijetarëve të tanishëm thonë se ai do të konsiderohet fëmijë i donatorit, do të jetë trashëgimtar i tij dhe do të konsiderohet “mahrem” për gruan dhe për fëmijët e tij. (“El-Fikh”, fq.375-376; “Minhaxh”, vëll.2, fq.395; “Tahrir”, vëll.2, fq.621-622)
Ky vendim i dijetarëve të ligjit mbështetet në hadithin, i cili përbën një shembull të ngjashëm me rastin e një fëmije që lind si pasojë e fekondimit artificial nga sperma e një donatori. Ky hadith është përcjellur nëpërmjet burimeve të ndryshme nga Imam Hasani, Imam Muhammed Bakiri dhe Imam Xhaferi (paqja qoftë mbi ta). Përcillet se një ditë, Imamëve iu parashtrua pyetja në vijim: nëse një grua kryen marrëdhënie seksuale me burrin e saj dhe menjëherë pas kësaj marrëdhënieje, gruaja shkon tek robëresha e saj dhe kryen marrëdhënie lesbike me të, me ç’rast sperma nga vagina e saj kalon në vaginën e robëreshës dhe e lë atë shtatzënë. Ç’ndodh në këtë rast? Imamët, pasi e shpjegojnë dënimin që duhet t’u jepet të dyja grave, thonë se fëmija i lindur nga robëresha, i takon pronarit të spermës dhe duhet t’i jepet atij. (Vesail, vëll.18, fq.426-428) Ky është një shembull tjetër se si dijetarët tanë bashkëkohore arrijnë të zgjidhin probleme moderne, duke i përdorur të njejtat burime të vjetra të Islamit.

3. Fekondimi në epruvetë (in-vitro)

Dy metodat e para ishin zakonisht për rastet kur sperma e mashkullit është e mangët përnga sasia ose cilësia. Por metoda in-vitro përdoret zakonisht për gratë, tek të cilat tuba e fallopit është e bllokuar dhe nuk mund të riparohet nëpërmjet intervenimeve kirurgjike. Kjo metodë është e vlefshme edhe për ata që nuk arrijnë të kenë fëmijë, ndonse tubën e fallopit e kanë të shëndetshme dhe i përdorin të gjitha mënyrat e tjera të mundshme.
Në fekondimin in-vitro, një ose më shumë vezë merren nga nëna nëpërmjet një shiringe dhe vendosen në një epruvetë. Më pas, sperma e bashkëshortit përdoret për ta fekonduar vezën. Pas fekondimit, veza lihet për t’u zhvilluar brenda epruvetës deri kur e arrin fazën tetëqelizore. Pas kësaj, veza mbillet në mitrën e nënës.
Kjo metodë përdoret edhe në rastet kur fara e mashkullit përmban një numër të vogël qelizash spermatike, të cilat nuk mjaftojnë për ta fekonduar vezën në tubën e fallopit. Në këtë rast, metoda in-vitro e përdor spermën e këtij personi për ta fekonduar vezën në epruvetë. Parë nga aspekti ligjor islam, fekondimi në epruvetë (in-vitro) është i lejuar për sa kohë që kryhet ndërmjet një çifti të martuar.

4. Mundësi të tjera të shumimit, të diskutuara nga dijetarët

Është interesante të dihet se dijetarët tanë të ligjit, shpesh ecin para teknologjisë shkencore në vendosjen e çështjeve fetare dhe etike në lidhje me shumimin njerëzor. Kur flitet për fekondimin artificial, ata gjithashtu i diskutojnë edhe mundësitë në vijim:
- Është e lejuar të shpiket një lloj veze artificiale, e cila do të fekondohet me spermën e burrit, për t’u bartur më pas në një lloj mitre artificiale. Në këtë rast, fëmija do të ishte plotësisht i lidhur me babain dhe do të ishte një fëmijë pa një nënë biologjike.
- Është e lejuar të shpiket një lloj sperme artificiale dhe nëpërmjet saj të fekondohet veza e një gruaje, për t’u vendosur më pas në mitrën e saj. Në këtë rast, fëmija do të jetë një fëmijë pa një baba biologjik.
- Është e lejuar që të shpiket një lloj veze artificiale, e cila do të fekondohej nga një spermë artificiale dhe pas fekondimit, do të vendosej për t’u rritur në një mitër artificiale. Në këtë rast, fëmija nuk do të ishte i lidhur me askënd.
- Nëse një djalë dhe një vajzë binjake lindin si pasojë e dy metodave të para, ata do të jenë vëlla e motër dhe për shembull, nuk mund të martohen me njëri-tjetrin. Por në rastin e tretë, nuk ekziston një marrëdhënie e tillë, sepse nuk ekziston prindi. (Dy shembujt e parë janë përmendur nga Ajetullah El-Khui dhe nga Ajetullah Khomeini, ndërkohë që shembulli i tretë, vetëm nga Ajetullah Khomeini. Shih veprën “Minhaxh”, vëll.2, fq.395 dhe veprën “Tahrir”, vëll.2, fq.622-623)

5. Amësi bartëse (Surrogate motherhood)

Çështja e amësisë bartëse është një efekt anësor i fekondimit artificial. Kjo temë ka krijuar diskutime të mëdha në qarqet legale dhe etike anembanë botës, në veçanti pas rastit të foshnjës “M” në vitin 1987.
Nënë bartesë është një grua e cila lejon që veza e fekonduar e një çifti tjetër të vendoset në mitrën e saj. Më pas, ajo e bart fëmijën në barkun e vet në emër të çiftit. Kjo mund të bëhet falas ose për ndonjë pagesë, siç ishte rasti në foshnjën M. Kjo procedurë mund të ndiqet në rastet kur gruas i shkakton probleme bartja e foshnjes në bark. Nga këndvështrimi ligjor islam, procesi i nënës bartëse, siç është përshkruar më sipër, nuk është i lejuar sepse përfshin hyrjen e spermës së një mashkulli të huaj (jo-mahrem) në mitrën e gruas. Kjo bie ndesh me vargjet e Kur’anit që thonë se gruaja besimtare duhet t’i ruajë pjesët e saja intime nga të tjerët përveç bashkëshortit të saj.

***

Megjithatë, ekzistojnë procedura të caktuara në sistemin islam, të cilat do të lejonin një lloj të amësisë bartëse. Për shembull, nëse një grua ka probleme me bartjen e plotë të fëmijës së burrit të saj, burri mund të martohet me një grua tjetër (duke bërë një martesë të përkohshme) dhe veza e gruas së parë, e fekonduar nga sperma e burrit, mund të injektohet në mitrën e gruas së dytë, me miratimin e saj.
Por cilës nga të dyja gratë do t’i takonte fëmija në këtë rast? A i takon nënës gjenetike (gruas së parë) ose nënës biologjike (gruas së dytë)? Sipas Ajetullah Khomeinit, kjo varet nga mosha e fetusit. Nëse mbjellja në mitrën e gruas së dytë bëhet pas muajit të katërt të shtatzënisë, atëherë fëmija i takon gruas së parë dhe gruaja e dytë është vetëm një mjet. Por nëse veza e fekonduar mbillet në mitrën e gruas së dytë para muajit të katërt të shtatzënisë, atëherë është vështirë të thuhet se fëmija i takon gruas së parë. (“Tahrir”, vëll.2, fq.623)
Megjithatë, ka edhe një mënyrë tjetër si mund të shihet kjo çështje. Kam përmendur tashmë se në ligjin islam ekzistojnë definicionet ligjore (sher’i) dhe definicionet sipas perceptimit të përgjithshëm të njerëzve (urfi). Në rastin konkret, njerëzit e rëndomtë do të kishin një perceptim për marrëdhënien nënë-fëmijë. Sipas perceptimit të përgjithshëm të njeriut të rëndomtë, gruaja që e lind fëmijën është nëna. Pra, po të mbështetemi në perceptimin “urfi”, do të thoja se fëmija i takon nënës biologjike (që e lind), gjegjësisht gruas së dytë, pavarësisht moshës së fetusit në kohën e implantacionit në mitrën e saj. Fëmija do të jetë “mahrem” me fëmijët e tjerë të saj dhe do të mund të trashëgojë prej kësaj gruaje.
Sa për marrëdhënien ndërmjet fëmijës dhe gruas së parë, do të thoja se ndonse ajo nuk është nënë biologjike (në kuptimin që nuk e lind fëmijën), statusi i saj si një nënë gjenetike, e vendos atë përmbi pozitën e një nëne të qumështit (rizai). Duke u mbështetur në këtë marrëdhënie, fëmija do të jetë mahrem me të gjithë fëmijët e gruas së parë, edhe sikur të jenë nga një baba tjetër, ndarë nga babai i fëmijës. Megjithatë, fëmija nuk mund të trashëgojë prej saj sepse trashëgimia është një marrëdhënie që nga aspekti i nënës, varet nga mitra.

Disa pyetje etike

Ajo që do të lexoni në vijim janë çështje, të cilat do të diskutohen për herë të parë nga aspekti ligjor islam. Këto janë rezultatet e interpretimeve të mia fillestare. Shpresoj se kjo do të frymëzojë një diskutim të dobishëm në mesin e dijetarëve të ligjit.

1. Shkatërrimi i vezëve të fekonduara që tepërojnë

Në të shumtën e rasteve të fekondimit artificial, tre vezë hiqen nga trupi i gruas dhe që të trija fekondohen nga sperma e burrit. Por vetëm njëra nga këto vezë përdoret për t’u mbjellur në murin mitral të gruas. Nëse veza e parë dështon, atëherë bëhen edhe dy përpjekje me dy vezët e tjera. Pyetja që krijon shumë diskutime është në lidhje me vezët e fekonduara që mbeten prapa. Ç’duhet bërë me to? A duhet të përdoren? Ose vallë duhen shkatërruar?
Sipas ligjit islam, nuk duhet të ketë ndonjë problem në shkatërrimin e vezëve të fekonduara që mbeten shtesë pas procesit. Kjo gjë nuk konsiderohet një abort sepse fillimisht, abort është ndërprerja e shtatzënisë pasi veza e fekonduar të mbillet në mitër. Dhe së dyti, abort konsiderohet ajo që kryhet në trupin e femrës dhe jo një proces që kryhet në epruvetë.

2. Embrionet e ngrira

Një efekt tjetër anësor i kësaj teknologjie është e ashtuquajtura bankë e spermave dhe e vezëve të fekonduara që ruhen në gjendje të ngrirë. Këtu ka katër pyetje që duhet të diskutohen:
Fillimisht, a i lejohet mashkullit ta ruajë të ngrirë spermën e tij? Po kështu, a i lejohet një çifti të martuar që ta bëjë të njejtën me vezën e tyre të fekonduar për ta përdorur në të ardhmen? Personalisht nuk mund të gjej asnjë mbështetje ligjore islame për ta ndaluar një veprim të tillë. Kjo gjë nuk dallon aspak nga rastet kur personi e ruan të ngrirë ose e jep gjakun e tij si donacion, për t’u ruajtur e përdorur në rast nevoje.
Si e dyta, a lejohet që të shitet sperma ose veza e fekonduar? Një njeri nuk mund ta shesë spermën e tij për t’u injektuar në mitrën e një gruaje tjetër, por mund ta shesë për t’u përdorur nga institutet shkencore për hulumtime mjekësore. Po kështu, një çift nuk mund ta shesë vezën e tyre të fekonduar për t’u vendosur në mitrën e një gruaje tjetër.
Si e treta, a është e lejuar që gruaja ta përdorë spermën e ngrirë të të shoqit që ka vdekur ose ta përdorë vezën e saj të fekonduar nga sperma e të shoqit, e cila është ruajtur e ngrirë? Siç mund të kuptohet, në gjithë këtë nuk ka asgjë të ndaluar. Veza e fekonduar (nga sperma e burrit të saj) është pronë e gruas dhe ajo mund ta përdorë atë. Kuptohet, fëmija do të jetë legjitim. Megjithatë, kjo do të ishte e lejuar vetëm nëse gruaja nuk martohet me një burrë tjetër pas vdekjes së të shoqit. Ngase Islami nuk lejon që gruaja të ketë më shumë se një burrë, burri i dytë e zë vendin e të parit në vargun kuranor që thotë se besimtarët duhet t’i ruajnë pjesët e tyre intime, përveç prej bashkëshortes/bashkëshortit të tyre. (Kur’an 23:5)
Si e katërta, a mundet gruaja ta përdorë vezën e fekonduar, pasi të jetë ndarë nga i shoqi? Kjo është e lejuar vetëm derisa gruaja nuk është martuar sërish. Sapo të martohet me një njeri tjetër, ajo nuk mund ta përdorë më vezën e fekonduar nga sperma e burrit të saj. Themeli ligjor i këtij gjykimi është i njejti si në rastin paraprak.

Shtojca I:
Burimet e ligjit islam (Sheriatit)

Në sitemin islam, çështja e moralit seksual rradhitet nën kategorinë e ligjit islam (sheriatit). Andaj, mendoj se është me vend që të shpjegohen burimet e ligjit islam nga këndvështrimi ynë. Burimet kryesore të ligjeve islame janë dy: Kur’ani dhe Tradita (sunneti). Me sunnetin, nënkuptojmë thëniet, veprat dhe miratimet e heshtura të Profetit dhe të Ehl-i Bejtit të tij.
Kur’ani i përshkruan rregullat themelore të ligjit islam, ndërkohë që sunneti (tradita) i elaboron këto rregulla themelore. Kur’ani e përshkruan Profetin si vijon:

Është Ai që të paditurve u dërgoi një profet nga mesi i tyre, që t’ua lexonte shpalljet e Tija, t’i pastronte dhe t’ua mësonte Librin dhe urtësinë...(Kur’an 62:2)

Dhe ta kemi shpallur Përkujtuesin (Kur’anin), që t’u shpjegosh njerëzve se çfarë u është shpallur e të mund të mendojnë...(Kur’an 16:44)

Këto dy vargje tregojnë qartësisht se Profeti Muhammedi (paqja qoftë mbi të) nuk ishte thjesht një “lajmëtar”, detyrë e të cilit ishte sjellja e Librit të Zotit tek njerëzit. Ai ishte një mësues dhe një komentues i Kur’anit. Edhe veprimet e tija janë një burim udhëzimi për njerëzit.

Tek i Dërguari i Zotit ka një shembull të mirë për ata që shpresojnë për mëshirën e Zotit e për ditën e fundit dhe e përmendin shpesh Atë...(Kur’an 33:21)

Bindja ndaj Profetit, madje, është konsideruar si bindje ndaj vetë Zotit.
Thuaj: nëse e doni Zotin, atëherë më ndiqni mua dhe Zoti ka për t’ju dashur dhe ka për t’jua falur mëkatet...(Kur’an 3:31)

Për ta treguar rëndësinë e bindjes ndaj Profetit, Kur’ani thotë më tej:
Kushdo që i bindet të Dërguarit, i bindet edhe Zotit...(Kur’an 4:80)

Muslimanët që jetonin në epokën e Profetit, patën një qasje të lehtë në sunnetin e tij. Por ç’të bëjmë ne që jetojmë qindra vjet pasi ai ka vdekur. Për fat të mirë, muslimanët e ditëve të hershme e kuptuan rëndësinë e traditës (sunnetit) së Profetit dhe filluan t’i shënonin thëniet e tija në librat e haditheve. Madje edhe veprimet e Profetit, të dëshmuara nga shokët e tij, u ruajtën me shkrim. Por ky proces nuk ishte krejtësisht pa gabime dhe pa ndryshime të qëllimshme. Shumë thënie u shpikën dhe iu mveshën Profetit gjatë epokave të hershme të historisë së Islamit. Andaj, është absolutisht e nevojshme që të gjenden burime autentike për traditën (sunnetin) e Profetit.
Kur të shihen muslimanët e kohës së Profetit, do të kuptojmë se në mesin e tyre nuk kishte asnjë më të ditur, më të informuar, më të besueshëm dhe më të afërt me Profetin, se Ehl-i Bejti, familja e Profetit. Në fund të fundit, edhe vetë Kur’ani dëshmon për pastërtinë e tyre shpirtërore të nivelit më të lartë, kur thotë:

Vërtet Zoti dëshiron të heq çdo njollë nga ju, o Ehl-i Bejt...(Kur’an 33:33)

Kur ky varg të kombinohet me një varg tjetër të Kur’anit, i cili thotë:

Ky është një Kur’an i ruajtur...atë s’e prej kush përveç të pastërve. (Kur’an 56:79)

Kjo tregon se Ehl-i Bejti ishte i aftë për ta kuptuar Kur’anin më mirë se kushdo tjetër në mesin e ndjekësve të Profetit Muhammed (paqja qoftë mbi të). Zoti thotë:

Thuaj (o Muhammed): Unë nuk kërkoj prej juve shpërblim tjetër përveç dashurisë për të afërmit e mi...(Kur’an 42:23)

Mund të shihet, pra, se është pikërisht Zoti që i urdhëron të Dërguarit t’u kërkojë njerëzve ta duan familjen e tij. Po të mos ishin të sinqertë, të besueshëm dhe të denjë për t’u ndjekur, përse të urdhëronte Zoti një gjë të tillë?
Këto vargje mjaftojnë për të dëshmuar se komentuesit më të mirë të Kur’anit dhe burimet më autentike të traditës (sunnetit) së Profetit ishin Imamët e Ehl-i Bejtit. Vetë Profeti ka thënë: “Po lë në mesin tuaj dy gjëra të çmueshme. Po të kapeni për to, kurrë nuk do të devijoni pas meje. Njëra prej tyre është më e madhe se tjetra dhe është Libri i Zotit, i cili është një litar i zgjatur nga qiejt drejt tokës. Dhe (gjëja e dytë është) Ehl-i Bejti im. Këto dy gjëra nuk ndahen nga njëra-tjetra, derisa të më takojnë mua në (liqenin) Keuther (në parajsë). Andaj, kini kujdes si silleni me ta!”
Kjo vepër nuk është vendi i duhur për ta diskutuar autenticitetin e këtij hadithi, por mjafton të përcillet mendimi i Ibn Haxhar el-Mekkiut, një polemicist i famshëm anti-shiit. Pasi e shënon këtë hadith nga shokë të ndryshëm të Profetit, të cilët e kishin dëgjuar nga vetë Profeti në kohë dhe në vende të ndryshme, ai thotë:

“Nuk ka kurrfarë kundërthënieje në faktin se kjo thënie përcillet në shumë raste, sepse nuk kishte gjë që do ta pengonte Profetin nga përsëritja në ato vende të ndryshme, e rëndësisë së Librit të Shenjtë dhe të Familjes së tij të pastër.” (“Es-savaik el-muhrika”, kapitulli 11, pjesa 1; Shih gjithashtu “Imamati” nga S.Akhtar Rizvi; “Rruga e drejtë” nga Sharafuddin el-Musavi dhe “Origjina dhe zhvillimi i Islamit shiit” nga Sejjid M.H.Xhefri)

Nga këto vargje dhe hadithe mund të arrijmë në përfundimin e mësipërm se Ehl-i Bejti i Profetit është burimi më i mirë dhe më autentik për sunnetin e tij. Kjo është arsyeja përse i preferojmë ata në vend të burimeve të tjera. Kurdoherë që përcjellim një hadith nga Imamët e Ehl-i Bejtit, kjo nuk është një thënie e tyre por një hadith i Profetit, diturinë e të cilit e kanë ruajtur si trashëgimtarët e vërtetë të të Dërguarit të fundit të Zotit.
Imam Xhafer el-Sadiku (paqja qoftë mbi të) thotë:

“Hadithi im është hadithi i babait tim, hadithi i babait tim është hadithi i gjyshit tim, hadithi i gjyshit tim është hadithi i Husejnit, hadithi i Husejnit është hadithi i Hasanit, hadithi i Hasanit është hadithi i Prijësit të Besimtarëve Aliut dhe hadithi i Aliut është hadithi i të Dërguarit të Zotit. Dhe hadithi i të Dërguarit të Zotit është fjala e Zotit të Madh e të Gjithëfuqishiëm.” (Usul el-Kafi, libri 2, kapitulli 17, hadithi 14; nga burimet sunnite, shih “El-Tabakat el-kubra”, vëll.1, fq.28; “Hiljatu’l-Evlija, vëll.3, fq.193, 197)

Ixhtihad dhe teklid:

Pas Imamit të dymbëdhjetë Muhammed el-Mehdiut (paqja qoftë mbi të), i cili është në gjendje fshehjeje (arab. ghajbet), përgjegjësia e udhëzimit të shiitëve në çështjet ligjore islame, u mbeti dijetarëve të ligjit (muxhtehidëve). Dijetarët e ligjit i nxjerrin ligjet islame nga dy burimet e përmendura më sipër. Kjo mund të tingëllojë shumë e thjeshtë por nuk është ashtu. Ky proces nuk është thjesht hapja e Kur’anit, gjetja e një hadithi dhe dhënia e një dekreti ligjor (fetva). Para se të bëhet kjo, fillimisht ka një metodologji të caktuar për procesin e interpretimit të burimeve të ligjit (ixhtihad). Kjo metodologji mësohet në lëndën e principeve të jurispudencës (usul el-fikh).
Në metodologjinë e tyre, muxhtehidët vendosin si duhet studiuar Kur’ani dhe hadithet. A duhet të pranohet vetëm kuptimi i drejtpërdrejtë? A duhet të kuptohet se cili varg u shpall i pari për një gjë të caktuar dhe cili varg u shpall më pas? A thua vargu i dytë i shpallur e zhvleftëson atë të parin ose vetëm e kufizon atë? A është çdo hadith i besueshëm dhe autentik? Nëse jo, cilat janë mënyrat për ta verifikuar autenticitetin e një hadithi të caktuar? Nëse ndeshemi me dy hadithe që janë të dy të saktë por kundërthënës përnga kuptimi, si duhet vepruar? Të gjithë këto probleme duhet të zgjidhen nëpërmjet metodës së ixhtihadit dhe vetëm pas kësaj analize, një muxhtehid mund saktësisht dhe me përgjegjësi të nxjerrë ligje nga Kur’ani dhe nga Tradita (sunneti).
Është e qartë se jo të gjithë e kanë aftësinë dhe kohën e mjaftueshme për t’u specializuar mbi ligjin islam dhe si pasojë, për njerëzit e tillë është e domosdoshme të ndiqet një muxhtehid në çështjet e ligjit. Kjo ndjekje quhet “teklid”.

Shtojca II
Pastrimi ritual (ghusl)

Për informata të hollësishme në lidhje me ghusl-in, shtyp këtu.

 

FUND