PËRMBAJTJA
Përse Imam Husejni (a.s) nuk u kryengrit në epokën e Muavijes
Ardhja e kohës së duhur për kryengritje
Kushtet e sakrifikimit të jetës
Lëvizja e mbështetur në një shpresë të arsyeshme dhe të pranueshme
Xhihadi ndërmjet dashurisë dhe mendjes 

 

Përse Imam Husejni (a.s) nuk u kryengrit në epokën e Muavijes 

Muavije ibn Sufjani, pasi luftoi kundër Ehl-i Bejtit të të Dërguarit të Zotit (s.a.a), e mori kalifatin e muslimanëve si një plaçkë luftë. Në fillim ai e prezantoi veten si mëkëmbës të të Dërguarit të Zotit (s.a.a) dhe pastaj, me kohë, e ktheu kalifatin në një mbretëri të vërtetë.

Por kushtet e kryengritjes akoma nuk ishin pjekur në çastin kur kalifati hyjnor, i shpallur me vargun “sot përsosa fenë tuaj dhe e përmbusha mirësinë Time ndaj jush” u shndërrua në një mbretëri. Ai e vrau Imam Aliun (a.s), që ishte vetë feja e gjallë e shtylla e fesë dhe, me këtë, i krijoi kushtet për ta prezantuar veten e tij si prijës të fesë mohuese që kishte krijuar vetë, ndonëse e dinte se feja që pëlqente Zoti ishte sundimi i Aliut (a.s). Një fe e zhveshur nga velajeti dhe imamati i Ehl-i Bejtit nuk mund të jetë feja e pëlqyer nga Zoti.

Në këtë periudhë, Imam Husejni (a.s), njësoj si i Dërguari (s.a.a) në trembëdhjetë vitet e para të misionit të tij në Mekke, nuk e kishte parë me vend që të kryengritej. Kjo gjendje mund të krahasohet edhe me epokën e Imam Aliut (a.s), i cili ishte veçuar nga shoqëria, duke parë se kushtet e kryengritjes nuk ishin pjekur akoma. Duke nisur nga vdekja e Imam Hasanit (a.s) e deri në ndodhinë e Qerbelasë, Imam Husejni (a.s) ishte përpjekur t’i përndriste njerëzit dhe kishte pritur që me vdekjen e Muavijes të krijohej mjedisi i duhur për mendimin e ri islam. Plani i tij ishte që ta niste kryengritjen e tij pas kësaj pike, me qëllim ringjalljen e mendimit hyjnor dhe kur’anor.

Prijësi i Dëshmorëve pa me sytë e vet se si për njëzet vite me radhë, feja hyjnore u burgos në duart e umajjadëve, dhe gjithë kohës e priti mundësinë ideale për t’u kryengritur. Por Muavije ibn Ebu Sufjani ishte një politikan dinak dhe mashtrues. Sikur Imam Husejni (a.s) të kishte nisur një kryengritje kundër tij, ai do ta kishte organizuar vrasjen e Imamit dhe pastaj do të dilte në publik e do të mbante zi për të, veç sa për ta mashtruar popullin. Kështu, ai do të bënte ç’mos që lëvizja dhe rënia dëshmor e Imam Husejnit (a.s) të mos kishin kurrfarë ndikimi tek populli. Qëllimi i Imam Husejnit (a.s), ndërkaq, ishte që të niste një lëvizje, ndikimi i të cilës nuk do të kufizohej në kohë e në hapësirë e që do të jehonte anembanë botës. Me qëllim që sakrifica e tij të mos shkonte dëm, ai nuk organizoi një kryengritje në epokën e sundimit të Muavijes.

Muavijeja ishte një mashtrues aq i sofistikuar, sa në letrat që ia shkruante Imam Aliut (a.s) fliste thuajse me tonin e një babai të dhembshur, fetar e e të devotshëm,  që e këshillon birin e tij të llastuar. Ai thotë: Nga Muavije ibn Ebu Sufjani, Mëkëmbësi i të Dërguarit të Zotit... Ali ibn Ebu Talibit: O Ali! Dije se Zoti, dita e gjykimit, pyetjet e varrit, parajsa e ferri janë të gjitha të vërteta. Kije drojë zjarrin e ferrit, hiq dorë nga zullumi dhe mos u nda nga virtytshmëria! Pastaj, letrat e tilla i shpërndante nëpër Damask dhe bënte propagandë kundër Aliut (a.s), duke ua larë kështu trurin të gjithë banorëve të Damaskut.

Në epokën e Muavijes, njerëzit nuk e njihnin Imam Husejnin (a.s) si një mendimtar, urtar, dijetar të ligjit e shkoqitës të Kur’anit. Njerëzit ishin fundosur në një errësirë të tillë paditurie, sa as nuk denjonin t’i drejtoheshin për pyetjet fetare dhe kur’anore këtij personaliteti të shquar, të rritur e të edukuar me shpalljen hyjnore pranë vetë të Dërguarit të Zotit (s.a.a).

Në veprën “Et-Teuhid”, Shejh Saduku shkruan: Nafi Ezraku, në prani të Imam Husejnit (a.s), e pyeti Ibn Abbasin për një temë të caktuar, ndërsa përgjigjen e mori nga Imam Husejni (a.s). Nafiu, me një ton krejt arrogant, iu kthye Imamit dhe i tha: “Unë e pyeta Ibn Abbasin. Përse pëgjigjesh ti?” Ndërkohë, Ibn Abbasi u detyrua të sqaronte: “S’ka gjë të keqe, sepse edhe Husejn ibn Aliu është fakih.”[1]

 Siç shihet, në këtë epokë, një njeri si Prijësi i Dëshmorëve (a.s), që ishte vetë Kur’ani folës, mëkëmbësi i vërtetë i të Dërguarit (s.a.a) dhe njeriu që, me lejen e Zotit, ishte i ditur për të gjithë realitetet e universit, nuk njihej sikur të mos prezantohej nga Ibn Abbasi.

Dhe kur Muavijeja e emëroi të birin Jezidin për kalif dhe i ftoi të gjithë njerëzit t’i shprehnin atij betim besnikërie, banorët e Kufes i shkruan një letër Imam Husejnit (a.s), duke i kërkuar të kryengritej, por Imami nuk e pranoi këtë gjë. Paskëtaj, një grup nga banorët e Kufes erdhi në Hixhaz dhe e ftoi Muhammed ibn Hanefijjen (njërin nga djemtë e tjerë të Imam Aliut a.s) të kryengritej. Ai nuk e pranoi thirrjen e tyre dhe për këtë ftesë e lajmëroi edhe Imam Husejnit (a.s). Lidhur me këtë, Imami tha: Nuk ka dyshim se këta njerëz duan të përfitojnë duke na instrumentalizuar, duan të shkaktojnë trazira dhe të përfitojnë vetë duke e derdhur gjakun tonë e të njerëzve të tjerë. Pra qëllimi i të tillëve është që ta derdhin gjakun tonë e vetë të përfitojnë prej kësaj.

 

Ardhja e kohës së duhur për kryengritje 

Pas vdekjes së Muavijes, Jezidi u ul në fronin mbretëror. Ai ishte një i ri i papërvojë, qejfli dhe i dhënë pas pijes. Ai e kishte trashëguar nga i ati karakterin injorant dhe zullumqar të umajjadëve, por nuk kishte marrë asnjë hise nga dinakëria politike e tij. Pasi nisi t’i shkelte në mënyrë të hapur urdhrat e Islamit e të përhapte gjithëlloj trazirash e degjenerimesh në publik, njerëzit nisin pak a shumë ta kuptonin karakterin jofetar dhe mashtrues të umajjadëve. Kështu kishte lindur edhe mundësia më ideale për t’u kryengritur në emër të fesë.

Prijësi i Dëshmorëve kishte vendosur që t’i informonte banorët e atëhershëm të një pjese të madhe të Lindjes së Mesme lidhur me kryengritjen që do ta niste. Me këtë qëllim, ai shkoi në Qytetin Amë të Hixhazit, pra në Mekken e Shenjtë. Gjatë rrugës, ai shumë herë foli me njerëzit dhe dërgoi lajmëtarë në të gjitha anët e Hixhazit.

Në fjalimet që mbajti dhe në letrat që dërgoi, Prijësi i Dëshmorëve (a.s) tha:

Arsyeja e kryengritjes sime është thënia vijuese e gjyshit tim, të Dërguarit të Zotit (s.a.a): “Një njeri që sheh një sundues që e quan të lejuar atë që ka ndaluar Zoti, që e thyen besëlidhjen e tij, që vepron kundër traditës së të Dërguarit e që përhap mëkate e padrejtësi mes robërve, dhe nuk e kundërshton me veprat e me fjalët e tija, Zoti ka për ta futur në ferrin e njejtë me këtë sundues zullumqar.”

 

Ja përse Imam Husejni (a.s), në kohën kur gjatë haxh’xhit, të gjithë pelegrinët niseshin drejt Arafatit, e ndërpreu haxh’xhin e vet dhe u nis drejt Irakut.

Fillimisht, për dyqind mijë dinarë, umajjadët “porositën” nga Kadi Shurejhi, një dijetar oborrtar i tyre, një fetva që e bënte të detyrueshme vrasjen e Husejn ibn Aliut (a.s). Kadiu e shpalli fetvanë e tij me përmbajtjen vijuese: “Dijeni se Husejn ibn Ali ibn Ebu Talibi e ka kundërshtuar Prijësin e Besimtarëve (nënkuptohet Jezidi) dhe për këtë arsye, gjaku i tij është i lejuar.” Më pas, e emëruan Umar bin Sa’din, djalin e një tjetër “dijetari oborrtar”, si komandant të trupave të tyre. Ky njeri i falte të pesë namazet ditore me xhemaat në shkretëtirën e Qerbelasë.

Fetvaja e një dijetari oborrtar nga njëra ana dhe udhëheqësia ushtarake e një njeriu të njohur si fetar, në anën tjetër, mjaftuan për t’i kënaqur njerëzit e pavëmendshëm të kohës dhe për t’i bërë të luftonin kundër Imam Husejnit (a.s), me arsyetimin se kështu do ta kënaqnin Zotin dhe do të hynin në parajsë. Disa nga këta njerëz nuk kishin kurrfarë kërkese tjetër nga qeveria e kohës veçse pak ushqim për bagëtitë e tyre dhe e dinin mirë se përtej kësaj, nuk do të kishin kurrfarë përfitimi.

Por Imam Husejni (a.s), me fjalimet e mbajtura dhe me letrat e dërguara banorëve të Irakut, ua plotësoi atyre dëshminë dhe pastaj vdiq. Pas rënies dëshmor, kokën e tij të bekuar ia këputën nga trupi dhe e dërguan në Damask. Koka e prerë e tij, mes vështrimeve të habitura ta banorëve të Damaskut, nisi të lexonte Kur’an, ndërsa familja e tij u zu rob dhe u soll bashkë me të. Gjatë kësaj periudhe të robërisë, familja e Imam Husejnit (a.s) e gjeti mundësinë për t’i folur hapur popullit lidhur me zullumet dhe të ligat e umajjadëve. Nëpërmjet luftës dhe rënies dëshmor të Imam Husejnit (a.s) e të ndjekësve të tij, banorët e Kufes e të Hixhazit, ndërsa nëpërmjet veprimtarisë së ngjeshur të familjes së tij edhe banorët e Damaskut u njohën me temat aktuale dhe me lëvizjet e devijuara të umajjadëve.

  

Kushtet e sakrifikimit të jetës 

 Në  rendin islam, lufta është e lejuar vetëm aq sa është e domosdoshme dhe e nevojshme, si dhe për t’i dhënë jetë shoqërisë. Qeverisja islame nuk mund të jetë shtypëse dhe nuk mund ta pranojë shtypjen. “Mos bëni padrejtësi dhe mos lejoni t’ju bëhet padrejtësia!”[2] Duke u mbështetur në themelet e mësimit islam, një musliman asnjëherë nuk guxon të jetë përkrahës i luftës,  të jetë agresiv ose të jetë pala që e nis një luftë. Megjithatë, muslimanët e kanë për detyrë t’i kundërvihen shtypjes së armikut dhe nuk duhet të heqin dorë nga kjo rrugë deri kur zullumqarët e shtypësit të ndalen. Lidhur me luftën kundër shtypjes dhe padrejtësisë, Imam Aliu (a.s) ka thënë: Kthejeni gurin andej nga është hedhur! Të ligën nuk mund të shkatërroni veçse në të njejtën mënyrë.[3]

Në njërën nga betejat e Prijësit të Besimtarëtve Aliut (a.s), një armik e ftoi në luftë Imam Hasanin (a.s). Atë çast, Imam Aliu (a.s) i tha:  Kurrë mos e fto dikënd në luftë! Por nëse të ftojnë, atëherë përgjigju, sepse ai që fton në luftë është zullumqar dhe rebelues, ndërsa zullumqari e rebeluesi janë të shkatërruar.[4]

Kuptimi i kësaj thënieje është i qartë: Biri im! Ti kurrë mos e nis luftën! Por nëse të sulmojnë, përgjigju me seriozitet dhe lufto trimërisht! Dhe dije se ke për të dalë fitimtar, sepse ai që e nis luftën është zullumqar, ndërsa zullumqari është i dënuar të dështojë.

Në disa vargje të tij, Kur’ani thekson se në mesin e të dërguarve të Zotit, kishte të tillë që u detyruan të luftonin e madje ranë dëshmorë, në mënyrë që t’i krijonin kushtet për lulëzimin e natyrës hyjnore të njeriut dhe për ta penguar shtypjen nga jashtë. Disa nga këta vargje janë:

Dhe i vrisnin profetët pa të drejtë. (Kur’an, 2:61)

Dhe do t’i shkruajmë gjërat që thanë e si i vranë profetët pa të drejtë... (Kur’an, 3:181)

Sa profetë ka pasur, bashkë me të cilët luftuan shumë e shumë miq të Zotit. (Kur’an, 3:146)

Aq sa mundeni, përgatisni forca e kuaj lufte kundër tyre! Me këtë keni për t’i trembur armiqtë e Zotit, armiqtë tuaj dhe të tjerë armiq, që ju nuk e dini por Zoti i di... Por nëse ata pranojnë të bëjnë paqe, prano edhe ti... (Kur’an, 8:60-61)

 

Sipas urdhrit të përmbajtur në këta vargje, muslimanët e kanë për detyrim që, duke i bërë përgatitjet e nevojshme shkencore, kulturore dhe ushtarake, t’i frikësojnë armiqtë e Zotit, të fesë e të besimit, armiqtë e shtetit, uzurpuesit e burimeve natyrore dhe të pasurive shtetërore, si dhe armiqtë e fshehur, qofshin të jashtëm a të brendshëm. Falë kësaj frike, ata kurrë nuk do të guxojnë ta sulmojnë besimin, pavarësinë, lirinë dhe burimet e përbashkëta të muslimanëve.

Pushtetet materialiste, me një sadizëm e barbari të pashoqe, kanë bërë luftëra dhe masakra të mëdha.  Lufta që bënë serbët kundër muslimanëve boshnjakë dhe Iraku kundër popullit iranian janë vetëm disa shembuj të kësaj barbarie dhe egërsie. Ndërkohë, Irani islam luftoi aq sa duhej për ta mbrojtur jetën, pronën, nderin, dinjitetin dhe besimin e vet kundër pushtetit ba’athist. I ndjeri Imam Khomeini (k.s) nuk lejoi që as edhe një pëllëmbë e tokës së Irakut t’i bashkëngjitej Iranit.

Muslimanët mund të luftojnë vetëm aq sa është e nevojshme. Prijësi i Besimtarëve Aliu (a.s) thotë: Mos u sill ndaj tyre si një kafshë e egër që e sheh nënshtrimin e tyre si një plaçkë për veten.[5]   

Po kështu, për sa kohë që nuk ekzistojnë kushtet që e bëjnë të domosdoshme një gjë të tillë, muslimanët nuk kanë të drejtë ta rrezikojnë jetën e tyre. Pra aty ku mund të ketë ndikim urtia, këshilla e mirë dhe përpjekja e butë, nuk është e lejuar të sakrifikohet jeta dhe gjaku. Ky është mësimi i Kur’anit:

Fto në rrugën e Zotit tënd me urti e me fjalë të bukura dhe përpiqu kundër tyre në mënyrën më të bukur! (Kur’an, 16:125)

 

Vetëm pasi të shihet se asnjëra nga mënyrat e sipërpërmendura nuk ka ndikim, muslimanëve u lejohet të luftojnë duke i sakrifikuar jetët e tyre dhe gjakun.

Programi i prijësve hyjnor është i ndryshueshëm në varësi prej rrethanave në të cilat gjenden. Ata e praktikojnë planin hyjnor, nëpërmjet vullnetit plot urti të Zotit. Këta prijës, kur shohin se mjedisi është i përshtatshëm dhe njerëzit të përgatitur, përpiqen ta udhëzojnë popullin me thirrje dhe urti, ndërsa luftojnë vetëm kur asnjë mjet tjetër të mos ketë pasur ndikim.

Për shembull, prijës si Imam Muhammed Bakiri (a.s) dhe Imam Xhaferi (a.s) kanë pasur veprimtari vetëm diturore dhe kulturore. Këta dy imamë të mëdhenj, nëpërmjet krijimit të qendrave arsimore, i kanë dhënë përparësi arsimimit të dijetarëve dhe thirrësve fetarë. Ndërkaq, prijës së Imam Aliu (a.s), Imam Hasani (a.s) dhe Imam Husejni (a.s) e kanë parë me vend që, në rrethana shumë kaotike, të hyjnë edhe në luftë.

Kur Imam Husejni (a.s) u pyet përse edhe ai vetë, si vëllai i tij Imam Hasani (a.s), nuk e kishte zgjedhur rrugën e pajtimit me umajjadët, ai u përgjigj: Në kushtet e tanishme, nuk ka rrugë tjetër veç luftës. Sikur vëllai im Hasani (a.s) të kishte jetuar në këta kushte, ai do ta kishte zgjedhur luftën dhe jo pajtimin. Dhe sikur unë të isha në kohën e tij, edhe unë detyrimisht do ta zgjidhja paqen.

Në periudhën e imamatit të Imam Husejnit (a.s), umajjadët kishin krijuar një atmosferë krejtësisht shtypëse dhe devijuese në shoqëri. Në një mjedis të tillë, për t’i shkatërruar pengesat para diturisë së vërtetë, nuk do të mjaftonte të flitej, të jepeshin këshilla, të bëheshin dialogje dhe të punohej nëpërmjet arsimimit. Përkundrazi, në kushte të tilla, vetëm sakrikimi i jetës dhe madje i jetës së njeriut më të çmueshëm të kohës do të kishte ndikim dhe do të lindte fryte. Përgjatë historisë, shumë njerëz e kanë sakrifikuar gjakun e tyre për ta ujitur fidanin e fesë. Por në shumë raste, gjaku i tyre nuk mjaftoi për të patur ndikim. Për ta shpëtuar Islamin nga robëria umajjade dhe për t’ia hequr nga fytyra atë pluhur harrese, duhej gjaku i njerëzve të devotshëm dhe sakrifikues si Imam Husejni (a.s) dhe ndjekësit e tij.

Prijësi i Dëshmorëve kurrë nuk kishte patur për qëllim të derdhte gjak e të vriste njerëz. Qëllimi i tij ishte edukimi dhe përndritja e njerëzve. Kjo është arsyeja përse shumë herë foli para ushtarëve të Umar bin Sa’dit, me qëllim që t’ua plotësonte atyre dëshminë. Disa herë madje, pa i veshur rrobat e luftës dhe vetëm me një Kur’an në dorë, ai doli para armikut të tij dhe foli. Atyre u tha: A nuk më njihni? Unë jam Husejni, djali i Ali ibn Ebu Talibit. Unë jam djali i vetëm mbi këtë tokë, i vajzës së të Dërguarit të Zotit (s.a.a). Përse doni të më vrisni? Ç’është faji im? A thua nxora një risi në fe dhe për këtë do të më vrisni? Ose mos vallë kam kryer ndonjë krim politik? A thua kam nxitur trazira ose kam vrarë dikënd? Ibn Zijadi, që tani u bie borive të luftës, ishte nën mëshirën e shpatës së përfaqësuesit tim Muslim ibn Akilit në shtëpinë e Hani bin Urves. Sikur të kishim dashur të vrisnim njerëz, të nxisnim trazira e t’i frikësonim njerëzit, Muslimi do ta kishte vrarë në çast.

Pastaj Imami pyeti: Mos vallë keni ndonjë borxh për të marrë prej meje?  (Muslim ibn Akili ishte dërguar në Kufe bashkë me një sasi të majme të hollash që do të përdoreshin për pagesa fetare. Por ai nuk i përdori këto të holla dhe të gjithë harxhimet e veta i përballoi duke marrë borxh nga disa banorë të Kufes. Para se të binte dëshmor, la amanet që parzmorja dhe shpata e tij të shiteshin për t’i paguar këta borxhe.)

Imami vijoi me fjalën e tij: Mbasi nuk ju kemi kurrfarë borxhi, mbasi nuk kemi derdhur asnjë pikë gjaku, mbasi nuk kemi nxitur trazira, mbasi nuk kemi nxjerrë risi në fe, ju nuk keni asnjë arsye për të luftuar kundër neve e për të na vrarë. Atëherë për ç’arsye e shihni të lejuar ta derdhni gjakun tonë dhe përpiqeni për të na vrarë?[6]

Duhet theksuar se Prijësi i Dëshmorëve (a.s), në disa fjalime të tijat, i ka radhitur armiqtë e tij në mesin e idhujtarëve dhe njerëzve të dalë nga feja. Ai thotë: Janë katër grupe, me të cilët Zoti është zemëruar shumë:

- Çifutët që thonin se Uzejri ishte djali i Zotit (Kur’an, 9:30)

- Të krishterët që besonin në trininë e shenjtë (Kur’an, 5:72)

- Mexhusinjtë që e adhuronin diellin e hënën dhe

- Grupi që ka vendosur për të më vrarë mua.[7]

 

Kështu, Imam Husejni (a.s) e radhiti Umar bin Sa’din dhe ushtrinë e tij në mesin e çifutëve, të krishterëve dhe mexhusinjve, duke thënë se ata e meritonin dënimin më të ligë. Kjo është kështu sepse ata dëshironin ta shuanin dritën e imamatit dhe ta shkatërronin rrënjën e fesë. Velajeti i miqve të dëlirë të Zotit është kështjella e fuqishme e fesë (aludohet në hadithin: Velajeti i Aliut është kështjella ime). Ky velajet është nën hijen e teuhid-it, ndërsa mohimi i tij dhe përpjekja për ta shkatërruar atë është njësoj si mohimi dhe shkatërrimi i mësimit të teuhid-it. Prej këtu buron ngjashmëria me mësimin çifut, të krishter dhe mexhusi. 

 

Lëvizja e mbështetur në një shpresë të arsyeshme dhe të pranueshme 

Kryengritja e Prijësit të Dëshmorëve (paqja qoftë mbi të) u zhvillua me një shpresë të arsyeshme dhe të pranueshme. Kjo shpresë është diçka krejt e ndryshme nga thjesht mundësia që një gjë të realizohet. Një lëvizje e arsyeshme është guximtare dhe e pranueshme, ndërsa një lëvizje e mbështetur në dëshira e ëndërrime është një lëvizje mendjelehtë dhe pa frikë. Guximi është një përsosuri, ndërsa të mos paturit kurrfarë frike është mangësi. Dëshira për të gjetur margaritarë, e një njeriu që zhytet në një det për të cilin nuk ka kurrfarë njohurie, mbështetet në hamendje dhe jo në arsye, sepse ai nuk di në ka fare margaritarë në këtë det. Mundësia e arsyeshme për një lëvizje duhet të mbështetet në një shpresë të besueshme. Pra fillimisht duhet të dihet esenca e ekzistencës së një gjëje dhe pastaj të jetë e mundshme gjetja e saj. Nëse një zhytës e di se deti ku ndodhet ka margaritarë, zhytja e tij është një veprim i arsyeshëm. Si pasojë, pra, duhet të theksohet se ka dallim ndërmjet shpresës së arsyeshme dhe hamendjeve ose ëndërrimeve të paarsyeshme, njësoj siç ka dallim ndërmjet guximit dhe të mos paturit frikë.

Ajo që Prijësi i Dëshmorëve (a.s) dëshiron të thotë, është si vijon: Ai që kryengritet në rrugën e Zotit, ka për t’u dhuntisur nga ndihma dhe udhëzimi i Tij. Kjo sepse Zoti ka premtuar se ka për ta mbrojtur përherë dritën e fesë. Nuk ka ndryshim në premtimin e Zotit!  Sipas kësaj, esenca e ekzistencës së fesë është e palëkundur, mbrojtja e fesë nga ana e Zotit është e sigurt dhe ekziston shpresa që zjarri i pishtarit të fesë të ruhet nëpërmjet meje. Unë kryengritem me shpresë për ndihmën e Zotit dhe besoj se do t’ia dal mbanë.

Sikur njeriu të kryengritet me qëllimin e sinqertë për ta ndihmuar fenë e Zotit, ai do të dhuntiset domosdo me udhëzimin dhe përkrahjen hyjnore. Zoti ka premtuar se do ta mbrojë dritën e fesë së Tij dhe se do ta shuajë zjarrin e atyre që ndezin zjarre lufte.

Kurdo që të kenë ndezur një zjarr lufte, Zoti e ka shuar atë. (Kur’an, 5:64)

 

Kurdoherë që armiqtë e Zotit ta ndezin zjarrin e luftës e të përçarjes kundër Kur’anit dhe Islamit, Zoti ka për ta shuar atë me duart e robërve të Tij të sinqertë dhe ka për ta mbrojtur dritën e fesë.

Ata duan ta shuajnë dritën e Zotit me gojët e tyre, por Zoti ka për ta plotësuar dritën e Tij, edhe sikur të mos duan mohuesit. (Kur’an, 61:8)

 

Mohuesit (arab. kuffar), me frymën e tyre të shëmtuar e të errët e me fjalët e tyre injorante përpiqen për ta shuar dritën e Zotit. Por edhe sikur të mos duan ata, Zoti ka për ta ngritur në lartësitë më të mëdha e ka për ta bërë shkëlqimtare dritën e Tij.

Sipas kësaj, nuk mund të ketë kundërthënie në premtimin hyjnor dhe feja është e mbrojtur. Nëse në kohë rreziku, ne nuk e ndihmojmë fenë e Zotit, Zoti ka për ta arritur këtë gjë nëpërmjet dikujt tjetër.

Sikur ju të ktheni shpinë, ne kemi për të sjellë një grup tjetër që nuk do të jetë si puna juaj. (Kur’an, 47:38)

 

Edhe Prijësi i Dëshmorëve u kryengrit me shpresë për ndihmën e Zotit dhe me shpresë për të arritur një fitore. Qëllimi i tij ishte që drita e fesë të ruhej me dorën e tij.

Këtu vlen të theksohet se edhe në disa lutje të muajit të Ramazanit, Zoti na fton pikërisht drejt kësaj shprese. Në njërën nga këto lutje thuhet: Zoti im! Më bëj nga njerëzit, nëpërmjet të cilëve e ndihmon fenë Tënde dhe mos më zëvendëso me të tjerët![8]

Pra, Zoti im, ti përherë ke për ta mbrojtur fenë Tënde dhe kurrë nuk do të heqësh dorë nga kjo gjë. Në vend që ta bësh me të tjerët, bëje këtë gjë nëpërmjet dorës sime, pra me dorën time ujite pemën e fesë! Nëse këtë e bën dikush tjetër, unë do të jem mysafir në tryezën e tyre, ata do të jenë dhënësit e unë marrës. Vlen të theksohet këtu se, sipas disa burimeve fetare, Zoti nuk e do dorën që merr e që lyp. Dora më e bukur është ajo që jep e që dhuron.

  

Xhihadi ndërmjet dashurisë dhe mendjes

 

Ka tre lloje të xhihadit:

1. Xhihadi që bëhet në fushëbetejë kundër armikut e që njihet si “xhihadi i vogël”.

2. Lufta e brendshme që njeriu e bën kundër vetes së tij në çështjet e moralit. Ky është xhihadi “i mesëm”. Është përpjekja ndërmjet takva-së dhe imoralitetit, ndërmjet drejtësisë dhe zullumit, ndërmjet të vërtetës dhe të pavërtetës, ndërmjet të mirës dhe të ligës. Shumica e njerëzve mendojnë se ky është xhihadi i madh, sepse ky është kufiri më i largët për shumicën, përtej të cilit nuk kalojnë dot. Por për njerëzit e udhës shpirtërore, rruga nuk mbaron me të qenit i virtytshëm dhe i denjë për parajsën.

3. Xhihadi që nuk është ndërmjet mendjes dhe dëshirave ose ndërmjet mendjes dhe dënimit hyjnor, por ai që bëhet ndërmjet mendjes dhe dashurisë. Pikërisht ky është xhihadi i madh.

Në këtë xhihad, mendja thotë: “unë e kuptoj të vërtetën”, ndërsa dashuria përgjigjet: “Nuk mjafton ta kuptosh të vërtetën, ajo duhet të shihet.” Mendja thotë: “Parajsa dhe ferri ekzistojnë, janë një e vërtetë.” Dashuria thotë: “Nuk mjafton të dihen këto të dyja, njeriu duhet që tani t’i shohë ato me syrin e tij.” Ai që e dëshmon vërtetësinë e ferrit nëpërmjet argumenteve mund të jetë një njeri i urtë, por nuk është arif (njohës, gnostik). Kur’ani Fisnik thotë se ferri mund të shihet që tani dhe se syri që mund ta shohë atë gjendet në zemrën e njeriut:

Dhe jo! Sikur ta dinit, vërtet do ta shihnit ferrin. Vërtet do ta shihni atë me syrin tuaj. (Kur’an, 102:5-7)

 

Ta shohësh zjarrin qartë, kjo është mjeshtri

Jo të thuash se tymi është për zjarrin dëshmi.[9]

 

Ngushtimi në varr dhe dënimi i kohës së berzah-ut nuk nis pas vdekjes, ai ekziston që në këtë botë. Por njeriu është aq i përqëndruar në botën e jashtme, aq i fundosur në obligimet e tija të përditshme të kësaj bote, sa nuk arrin ta vërejë dënimin e vet. Kur’ani, kur flet për ata që e uzurpojnë të drejtën e një jetimi, thotë se ata vetëm sa i mbushin barqet e tyre me zjarr të ferrit.

Ata që e hanë pronën e një jetimi, vetëm sa e mbushin barkun me zjarr të ferrit. (Kur’an, 4:10)

 

Lidhur me prijësit e mohuesve, Kur’ani thotë:

Ne i bëmë ata prijës që ftojnë drejt zjarrit. (Kur’an, 28:41)

 

Disa shkoqitës të Kur’anit e kanë komentuar këtë varg duke thënë: “Prijësit e mohuesve i ftojnë njerëzit drejt mëkatit dhe mëkati është shkaku që njerëzit hyjnë në zjarrin e ferrit.” Megjithatë, vargu është tejet i qartë dhe nuk kërkon një shkoqitje të tillë. Realiteti i mëkatit është zjarri, dhe njeriu i cili njolloset nga mëkati, ndonëse mund të mos e ndiejë këtë për shkak të rinisë ose të dehjes me pushtetin që ka, në të vërtetë është duke u djegur.

 

Sipas kësaj, pra, “xhihadi i madh” është një luftë krejt tjetër. Në këtë fushëbetejë ekziston vetëm e vërteta, e drejta, e mira, e bukura, dëlirësia dhe virtytshmëria. Por në këtë fushëbetejë, njeriu duhet të zgjedhë ndërmjet asaj që është e dëlirë dhe asaj që është edhe më e dëlirë se e para. “Xhihadi i madh” është fushëbeteja ku lufton e arsyeshmja kundër të dëshmuarës, ku lufton urtia kundër njohjes, ardhja në ekzistencë kundër qenies dhe, në thelb, fushëbeteja ku mendja lufton kundër esencës. Kjo luftë nuk është një luftë e mendjes dhe e arsyes, por një luftë që kërkon dëshirë për sakrifikim prej dashurie, si guximi i Ibrahimit (a.s), i cili nuk kishte drojë nga asgjë, qoftë ajo edhe zjarri madhështor i Nemrudit. Në raste të tilla, mendja thotë se njeriu duhet të jetë i kujdesshëm, ndërsa dashuria urdhëron kryengritjen dhe përpjekjen. Përpjekja e Prijësit të Dëshmorëve (a.s) është shembulli më i lartë dhe më i përsosur  i xhihadit të madh.

Edhe përpjekja e Imam Khomeinit (k.s.) të ndjerë, që është një nxënës i shkollë së Imam Husejnit (a.s), është një degë nga pema parajsore e revolucionit husejnian. Të urtit e kohës së revolucionit i patën thënë Imam Khomeinit (k.s.) se në kushte të tilla, lëvizja e tij nuk do të kishte sukses. Por Khomeini (k.s.) vendosi duke u mbështetur në dashurinë dhe ngadhënjeu në xhihadin e madh. Edhe ndjekësit e tij të sinqertë, që (në luftën kundër pushtuesve irakianë) vetëm me bomba dore e hodhën veten para tankeve të armikut, u bënë dëshmorë të dashurisë (jo të arsyes). Edhe rënia dëshmor e Husejn Fehmides[10], që digjej me dashuri hyjnore dhe mall, është një sakrificë e ndryshme nga sakrifica e të tjerëve. Kjo sepse këta njerëz e kanë dëshmuar një të vërtetë, të cilën të tjerët ose nuk kanë arritur ta kuptojnë ose e kanë kuptuar vetëm nëpërmjet arsyes dhe jo me dëshmim nëpërmjet qenies (origj. shuhud huzuri). Por njeriu që e sheh të kërkuarin e tij, e merr kokën e tij në duar dhe i buzëqesh vdekjes.

Këtu duhet theksuar edhe një gjë tjetër. Të gjithë profetët dhe imamët janë zgjedhur për ta bërë mendjen njerëzore të lulëzojë dhe për ta bërë atë të arrijë në një pikë ku do të dhuntiset nga drita e dashurisë. Kështu, njerëzit kanë për t’u bindur profetëve dhe të sinqertëve në fushën e xhihadit të madh. Në jo tjetër, edhe sikur mendja të mos mund ta arrijë këtë pozitë të lartësuar, së paku nuk ka për të ngecur në kurthin e xhihadit të mesëm, nuk ka për t’u fundosur në dyshimet që e pengojnë pjekurinë kulturore të individit dhe ka për t’i prirë udhëzimit të tij.

Për fund, më lejoni të shtoj edhe një gjë. Njësoj siç ndahet në tre kategori xhihadi, edhe hixhreti mund të ndahet në tre:

1. Hixhreti i vogël: si shembulli i shpërnguljes së muslimanëve nga Mekkeja në Medine.

2. Hixhreti i mesëm: shpërngulja e njeriut nga poshtërsitë morale drejt vlerave morale

3. Hixhreti i madh: shpërngulja nga bota e të krijuarës drejt botës së Qenies, shpërnuglja nga e arsyeshmja drejt të dëshmuarës (me syrin e zemrës), shpërngulja nga ilmu’l-jakini (dituria e bindjes) drejt ajnu’l-jakinit (syrit të bindjes) dhe shpërngulja nga ajnu’l-jakini drejt hakku’l-jakinit (të vërtetës së bindjes). Përpjekja ndërmjet ajnu’l-jakinit dhe hakku’l-jakinit është e vlefshme edhe në fushën e xhihadit të madh dhe është pika kulmore e tij. 

VAZHDON