Thënie të zgjedhura nga Imam Hasani (a.s)
dielli.net
26.07.2013

1. Dijeni se Zoti nuk ju ka krijuar së koti dhe nuk ka për t’ju lënë pa udhëzim. Ai e ka shkruar jetëgjatësinë tuaj dhe e ka shpërndarë jetën, që çdo zot i mendjes ta dijë pozitën e tij dhe të dijë se do ta gjejë vetëm ajo që është caktuar për të e se nuk ka për ta gjetur ajo, e cila është larguar prej tij (si pasojë e caktimi hyjnor). Ai ju këshilloi të jeni mirënjohës, duke ju mundësuar jetesë në këtë botë, e bëri detyrim përkujtimin e Tij dhe ju këshilloi të keni droje (takva) para Tij. Ai e bërë takva-në shkallë të fundit të kënaqësisë së Tij. Ajo është dera e pendimit, fillimi i çdo urtësie dhe lavdia e çdo veprimi. Të druajturit (muttakin) që e arrijnë shpëtimin, vetëm nëpërmjet takva-së e fitojnë këtë gjë.


2. Biri im! Mos u miqëso me një njeri pa kuptuar ky hyn e nga del! Kur të kesh hulumtuar në lidhje me gjendjen e tij e të jesh i kënaqur me miqësinë e tij, atëherë krijo me të një vëllazëri që ia fal gabimet tjetrit dhe që i rri pranë edhe në vështirësi!


3. Syri më i aftë është syri që e sheh të mirën, veshi më i mirë është veshi që i dëgjon këshillat e që përfiton prej tyre dhe zemra më e mirë është ajo që është e pastër nga dyshimet.


4. “Çfarë është paburrëria?”, e pyetën një ditë. Imami tha: Të jesh guximtar kundër mikut tënd e i druajtur përballë armikut.


5. Mos u ngut në dënimin e një fajtori! Jepi atij një rrugë ndërmjet fajit dhe dënimit (pra jepi mundësi të kërkojë falje)!


6. Nëpërmjet mendjes e arsyes fitohen të mirat e kësaj bote dhe të botës tjetër.


7. Nuk ka varfëri si padituria.


8. Mësojua të tjerëve diturinë tënde dhe mëso dituri prej tyre! Kështu ke për ta forcuar diturinë tënde dhe ke për të fituar dituri prej të tjerëve.


9. “Ç’është guximi?”, e pyetën një ditë Imamin. Ai tha: Është mbrojtja e fesë, lartësimi i shpirtit, të qenit i butë, të qenit i vendosur në kryerjen e veprimeve të mira dhe të respektuarit e të drejtës së të tjerëve.


10. O njerëz! Kushdo që është i sinqertë ndaj Zotit dhe që e pranon fjalën e Tij si udhëzim, i udhëzuar do të jetë. Zoti do t’i falë pjekuri atij dhe do ta udhëzojë drejt fatit më të mirë. Kushdo që strehohet pranë Zotit, i sigurt do të jetë dhe i mbrojtur, ndërsa ai që është armik i Zotit do të mbetet i pandihmë dhe gjithnjë në frikë. Ruajeni veten nga dënimi i Zotit duke e përkujtuar Atë, kijeni droje Zotin nëpërmjet takva-së dhe afrojuni Atij me bindje. Vërtet Ai është afër dhe e pranon lutjen.


11. Përsosuri e mendjes është marrëdhënia e mirë me njerëzit.


12. Vëllazëria është besnikëri në vështirësi e në lehtësim.


13. Mjerim është të heqësh dorë nga bekimi që të është falur.


14. Bujar është ai që jep pa i kërkuar.


15. Ndërmjet të vërtetës dhe gënjeshtrës ka katër gishta largësi: ajo që sheh me syrin tënd është e vertetë, ndërsa që me veshin dëgjon shumë gënjeshtra.


16. Mos u bëj si një fitimtar që përpiqet të arrijë gjithë ç’dëshiron dhe mos u bëj si një humbës, që është dorëzuar para fatit. Shtimi i begative është një sunnet, ndërsa mosqenia i pangopur një shenjë e moralit. Modestia nuk e pengon arritjen e begatisë, ndërsa pangopësia nuk e shton atë. Begatitë janë caktuar e shpërndarë dhe pangopësia është një mëkat.


17. Një popull që këshillohet mes veti ka për ta arritur përsosurinë.


18. Duke i përshkruar cilësitë e një miku të tij, Imami thotë: Në sytë e mi, ai ishte ndër më të lartësuarit e njerëzve dhe këtë pozitë e fitoi sepse nuk i jepte rëndësi kësaj bote. Ai kishte shpëtuar nga sundimi i paditurisë dhe e merrte një gjë vetëm kur ajo i sillte dobi. Ai nuk ankohej, nuk zemërohej dhe nuk mërzitej. Pjesën më të madhe të kohës e kalonte në heshtje, por kur fliste, i nënshtronte folësit. I dobët dhe i pafuqishëm ishte në dukje, por kur vinte koha e xhihadit, bëhej si një luan i mllefosur para armikut. Kur ishte pranë dijetarëve, më shumë kish qejf të dëgjonte se të fliste. Ndonëse nuk ngadhënjente në llafazanëri, askush nuk e mundte dot në heshtje. Kurrë nuk e thoshte atë që s’e bënte dot, por shpesh e bënte edhe atë që s’e thoshte. Kur para tij të shfaqeshin dy rrugë e të ishte i pavendosur se cila prej tyre është më afër urdhrit të Zotit, shihte se cila ishte më e përshtatshme për dëshirat e tija dhe pastaj e zgjidhte tjetrën. Kurrë nuk e fajësonte një njeri për një veprim që mund të arsyetohej. 


19. Xhenade bin Ebi Umejje përcjell: “Pak pas helmimit që do t’i shkaktonte vdekjen, shkova pranë Imamit dhe i thashë: Përse nuk kërkoni shërim për veten? Ai m’u përgjigj: E si mund ta shëroj vdekjen vallë? Pas kësaj, unë  thashë: Ne të Zotit jemi dhe tek Ai është kthimi ynë. Më pas, duke më vështruar, më tha: Për Zotin, i Dërguari (paqja qoftë mbi të e mbi familjen e tij) na ka lajmëruar se do të vijnë dymbëdhjetë Imamë nga soji i Aliut e i Fatimesë. Të gjithë nga ne do të bien dëshmorë nga shpata ose nga helmi...Pas kësaj, Imami qau. Unë i kërkova të më jepte ndonjë këshillë dhe ai tha:


Bëhu gati për rrugëtimin në botën tjetër dhe mblidhi gjërat e nevojshme për rrugën, para se të të vijë vdekja. Ti i shkon përmbrapa kësaj bote, ndërsa ty të shkon vdekja përmbrapa. Mos ia ngarko ditës së sotme merakun për të nesërmen! Dije se nga bekimet e kësaj bote, atë që është më tepër se nevojat e tua, e ke mbledhur për të tjerët. Dije se për pasurinë e lejuar ka një llogari, për pasurinë e ndaluar ka dënim e për pasurinë e dyshimtë qortim. Këtë botë shihe si një mish të dyshimtë. Merr prej tij veç aq sa të nevojitet (për të mbijetuar). Nëse është një “mish” hallall (i lejuar), atëherë je treguar modest, dhe nëse është një mish haram, atëherë s’ke dënim për të (ngase e ke “ngrënë” nga detyrimi). Puno për këtë botë sikur të kesh për të jetuar përjetësisht, ndërsa për amshimin vepro sikur të kesh për të vdekur çdo çast. Nëse dëshiron të jesh i lartësuar edhe pa një soj fisnik dhe i fuqishëm pa patur pushtet, shpëtoje veten nga poshtërsimi i mosbindjes para urdhrave të Zotit dhe arrije lartësimin që e fiton ai që u bindet urdhrave të Tij.“


20. Kush e do këtë botë, e humb në zemër frikën në lidhje me amshimin.


21. I mjerë është ai që tregohet mendjelehtë me pasurinë e tij, që nuk është i kujdesshëm për nderin e vet e që nuk përgjigjet kur dikush e fyen.


22. Mirësi është ajo vepër që bëhet pa u vonuar dhe pa u mburrur.


23. Ta durosh turpin në këtë botë është më lehtë se ta durosh zjarrin në botën tjetër.


24. Besimtari mbledh furnizim për amshimin, ndërsa mohuesi përhumbet në kënaqësitë e tija.


25. Ndjekje e epsheve do të thotë t’u bindesh njerëzve të ulët e të miqësohesh me zullumqarët.


26. Këshilla të ndryshme nga Imam Hasani (paqja qoftë mbi të):


Ai që do të bëjë adhurime, duhet të pastrohet.


Kur veprimet e pëlqyeshme t’i pengojnë të detyrueshmet, hiqni dorë prej tyre!


Bindja është streha e shpëtimit.


Kush e kujton largësinë e udhëtimit, bëhet gati për të.


Njeriu i mençur nuk e mashtron atë, prej të cilit dëshiron të marrë këshilla.


Ndërmjet juve dhe këshillës është perdeja e krenarisë.


Dituria ia largon arsyetimit atij që e fiton.


Kujt i është harxhuar koha, kërkon më shumë afat. Por ai  që ka afat, e shtyn veprimin.


27. Tri gjëra e shkatërrojnë njeriun: krenaria, dëshira e zjarrtë dhe xhelozia. Krenaria e shkatërron besimin dhe Iblisi u mallkua pikërisht për këtë gjë. Dëshira e zjarrtë është armik i shpirtit të njeriut dhe Ademi për këtë arsye u dëbua nga parajsa. Xhelozia është fillimi i të ligave dhe ajo ishte arsyeja përse Kabili e vra Abilin.


28. O robër të Zotit! Kinie droje Zotin, jini serioz e të vendosur në kërkimin e shpëtimit dhe përballë pleqërisë. Vraponi drejt veprave të mira para se zbresin copëzat e dënimit e të mbërrijë vdekja që i shkatërron kënaqësitë. Vërtet bota është një mbështetje e pasigurt. Begatitë e saja janë të prera, në të s’ka mbrotje nga mynxyrat dhe nuk ka shpëtim nga të ligat.


29. Mendoni, sepse të menduarit është si tharm për zemrat e atyre që shohin qartë.


30. S’ka mirësjellje kush nuk ka mend, s’ka guxim ai që s’ka butësi dhe s’ka turp ai që s’ka besim.


31. Pasuria më e mirë është të qenit i kënaqur ndërsa varfëria më e ligë është nënshtrimi (para të pasurit).


32. Shakatë ia pakësojnë dinjitetin njeriut, ndërsa heshtja e bën më hijemadh.


33. O robër të Zotit! Merrni mësim nga shembujt dhe bëni burime shembujsh bëmat e mbetura të popujve të shkuar! Qëndroni larg mëkateve për të qenë mirënjohës për gjithë këto bekime dhe përfitoni nga këshillat! Për këshillë, i mjafton njeriut se Zoti është ndihmës e strehë, se Kur’ani është dëshmi e dëshmitar, se parajsa është shpërblim dhe ferri dënim e vuajtje.


34. I afërm i vërtetë është njeriu, të cilin e ndjen të afërt nga dashuria, ndonëse i largët është nga fisi e nga gjaku. I huaj është ai që të largët e ndjen në dashuri, ndonëse  i afërt është në farefisni. Trupi s’ka gjë më të afërt se dorën. Por kur dora thyhet, ajo pritet e hidhet mënjanë.


35. Është poshtërsi të mos jesh mirënjohës ndaj të mirave.


36. Sillu me njerëzit ashtu si ke dëshirë të sillen ata me ty!


37. Ai që shkon në xhami, e arrin (së paku) njërin nga të mirat e mëposhtme: mëson ndonjë nga ajetet e qarta, gjen ndonjë shok të dobishëm, fiton dituri të reja, fiton një bekim që ka pritur, mëson ndonjë fjalë që ka për ta udhëzuar e që ka për ta shpëtuar nga shkatërrimi ose largohet nga mëkatet, për shkak të turpit ose për shkak të drojës nga Zotit.


38. Habitem me atë që mendon aq shumë për bukën e që kurrë nuk mendon për mendjen e për shpirtin. Ai e ruan barkun nga ushqimet e dëmshme, ndërkohë që e mbush gjoksin (dhe mendjen) me gjëra shkatërrimtare.


39. Kur një njeri i kërkoi këshilla, Imami Hasani (paqja qoftë mbi të) tha: Të këshilloj me kusht që të mos më lëvdosh për këshillat, sepse unë e njoh veten time më mirë se ti; mos më përgënjeshtrosh, sepse mendimi i një njeriu që përgënjeshtron nuk ka kurrfarë vlere; dhe të mos flasësh keq pas shpine për dikënd. Me t’i dëgjuar këto fjalë, njeriu i kërkoi leje që të largohej dhe Imami i lejoi.


40. Dijeni se atij që është i druajtur para Zotit, Ai ka për t’i dhënë një rrugëdalje nga të ligat. Atë Zoti do ta udhëzojë në rrugë të drejtë, do t’i mundësojë ta arrijë përsosurinë, do t’i falë fitore nëpërmjet dëshmive të Tija , do t’ia ndrisë fytyrën, do t’ia plotësojë dëshirat dhe do ta vendosë bashkë me profetët, të drejtët, dëshmorët dhe të mirët që Zoti i ka bekuar. Dhe ç’miq të mirë që janë të tillët! 


1: Tuhef’ul-Ukul, fq.459.
2: Tuhef’ul-Ukul, fq.465.
3: Tuhef’ul-Ukul, fq.469.
4: Tuhef’ul-Ukul, fq.465.
5: Bihar’ul-Envar, vëll.78, fq.113.
6: po aty vëll.78, fq.111
7: po aty vëll.78, fq.111
8: po aty vëll.78, fq.111
9: po aty vëll.78, fq.102
10: Tuhef’ul-Ukul, fq.449.
11: Bihar’ul-Envar, vëll.78, fq.111
12: Bihar’ul-Envar. vëll.78, fq.114
13: Bihar’ul-Envar. vëll.78, fq.115
14: Tuhef’ul-Ukul, fq.445.
15: Tuhef’ul-Ukul, fq.453.
16: Tuhef’ul-Ukul, fq.465.
17: Tuhef’ul-Ukul, fq.465.
18: Tuhef’ul-Ukul, fq.467.
19: Bihar’ul-Envar, vëll.44, fq.138-139.
20: Leali’l- Ahbar, vëll.1, fq.51.
21: Bihar’ul-Envar, vëll.78, fq.115
22: Bihar’ul-Envar, vëll.78, fq.113
23: Tuhef’ul-Ukul, fq.465.
24: Bihar’ul-Envar, vëll.78, fq.112
25: Bihar’ul-Envar, vëll.78, fq.115.
26: Tuhef’ul-Ukul, fq.469.
27: Bihar’ul-Envar, vëll.78, fq.111.
28: Tuhef’ul-Ukul, fq.471.
29: Tuhef’ul-Ukul, fq.499.
30: Keshf’ul-Gumme, vëll.2, fq.197.
31: Bihar’ul-Envar, vëll.78, fq.113.
32: Bihar’ul-Envar, vëll.78, fq.113.
33: Tuhef’ul-Ukul, fq.471.
34: Tuhef’ul-Ukul, fq.465.
35: Tuhef’ul-Ukul, fq.465.
36: Bihar’ul-Envar, vëll.78, fq.116.
37: Tuhef’ul-Ukul, fq.467.
38: Sefinet’ul-Bihar, vëll.2, fq.84.
39: Tuhef’ul-Ukul, fq.469.
40: Tuhef’ul-Ukul, fq.459.