HYRJE (E BOTUESIT)

Ekziston një thënie e Pejgamberit Muhammed: në fillim të çdo epoke, Zoti do të sjellë në mes njerëzve një reformator që pas vdekjes së këtij religjioni do ta rikthejë religjionin e Tij. Bashkë me këtë traditë pason edhe thënia e Zotit me të cilën e manifeston Udhëheqësinë e Tij me njerëzinë deri sa kjo të mbërrijë çastin e fundit. Edhe pse disa i janë përgjigjur një premtimi kaq të arsyeshëm, më të pakët janë ata, të cilët ia besojnë njerëzisë formulën praktike për ta drejtuar atë përkah idealet e saj më të lartë. Kur vijnë njerëz të tillë, nga jetërat e tyre nuk mungojnë këto momente të çmueshme që prekin në shpirtin tonë më të thellë, që te ne shkaktojnë një etje të pashpjegueshme për t'i analizuar të parët tanë dhe për t'i shikuar ata që vijnë. Kur ata ikin, mbetet një trashëgimi me një vlerë enorme, e cila me kalimin e kohës nuk humb asnjëherë, por bëhet bile edhe më e çmuar, ashtu siç e provon njerëzia atë në kërkimin e pandërprerë të kuptimit të jetës.

Njeri i tillë ishte Dr. Sheri'ati, që ishte një gjeni kreativ. Ky posedonte një aftësi enorme oratorie dhe fuyie letrare, e cila lëvizjes Islame i solli një jetë dhe harmoni të re. Çdokush që është i inspiruar ta njohë këtë "Muxhahid" të madh, duhet ta studiojë historinë e jetës së tij të paqetë dhe numrin e madh të veprave dhe ligjëratave që i la botës pas.

Dr. Sheri'ati u lind më vitin 1933 në fshatin Mazinan, në periferi të qytetit Meshhed, Iran. Familja e tij merrej me bujqësi, në shtëpinë e tij ndjehej një atmosferë fetare. Shkollën fillore dhe të mesme i mbaroi në Meshhed. Akedemikisht, ai përparoi shumë shpejt, kaloi çdo dituri skolastike, duke i tejkaluar programet e atëhershme mësimore për një kohë rekorde. Shtylla më e fortë për arsimimin e tij të mëtejshëm qe fuqia e madhe, të cilën ai e fitoi këtu.

Pas diplomimit në shkollën e mesme, duke pasur një dashuri tepër të madhe ndaj profesionit të arsimtarit, u regjistrua në Akademinë për arsimtarë në Meshhed, ku, pas dy vjetësh studimi, e mori certifikatën (diplomën) e një instruktor-mësimdhënësi. Kështu, ai formoi një bazë, e cila i mbeti besnike gjatë gjithë jetës. Ai njëkohësisht qe student dhe arsimtar.

Pasi kishte aftësi të jashtëzakonshme njerëzore dhe një mundësi të hatashme perceptimi apo aftësi për të parë klimën e korruptuar sociale dhe politike, që ishte "ngjyrë" e shoqërisë Iraniane, u bë menjëherë e qartë se Dr. Sheri'ati do të merrte rolin e udhëheqësit shpirtëror në luftën për të drejtat njerëzore. Gjatë periudhës së shkurtër të ardhjes së Dr. Musadikut në fuqi, Sheri'ati i ri, bashkë me babain e tij, Muhammed Teki Sheri'atin, ( arsimtar i diplomuar dhe i njohur), së pari në mënyrë aktive iu përvesh luftës politike kundër sundimit të huaj. Mirëpo shpejt, pas suksesit jo-famoz të grushtshtetit të fuqishëm të SHBA-ve më 1953, që e përmbysi shtetin e Musadikut dhe e restauroi Fronin e Palloit, së shpejti u bë bashkëpunëtor i nëntokës së famshme të Lëvizjes Nacionale të Rezistencës. Këtë lëvizje po atë vit e pat krijuar Ajatullah Talegani dhe prof. Mehdi Bazergani. Së shpejti Sheri'ati do të bëhet aktivisti më i dalluar i kësaj lëvizjeje, që kishte për qëllim të formojë një mbrojtje të suksesshme kundër depërtimit të Imperializmit Perëndimor në Iran.

Më 1957, ai dhe babai i tij bashkë me 14 anëtarë të tjerë të LNR-së u arrestuan, u morën në hetime, dhe u torturuan mizorisht nga SAVAK-u (organizata CIA-Cioniste e Poticisë Sekrete Iraniane).

I frikësuar nga antagonizmi gjithnjë e më i madh i opozitës kundër LRN-së, e cila po bëhej gjithnjë e më e popullarizuar, Sheri'ati i ndihmoi babait të vet në formimin e Qendrës për Propagandimin e Rregullave të Fesë Islame në Meshhed. ~endra u bë një bazë e rëndësishme ideologjike për muslimanët intelektualë dhe aktivë. Në këtë vend, Kur'ani, si besim kryesor i mësimeve, studimit dhe propagandimit të fesë Islame në një mënyrë logjike, shkencore dhe progresive, sqarohej deri në detajet e tij më të imta. Sheri'ati u bë një ndër mësuesit dhe anëtarët udhëheqës të Qendrës, duke organizuar dhe duke mbajtur një numër të madh mbledhjesh dhe komentimesh të Kur'anit, dhe diskutimeve tjera ideologjike Islame. Ligjëratat e tij ishin aq të vlefshme sa që Qendra menjëherë inkuadroi një numër të madh studentësh dhe intelektualësh. Po ashtu, gjatë kësaj periudhe filloi të lulëzojë karriera e tij si shkrimtar, sidomos me botimin e veprës "Shkolla Medinase", një punim i popullarizuar, që kishte të bëjë me filozofinë e ideologjive.

Më 1960, menjëherë pas diplomimit, ai e fitoi tituilin e profesorit të letërsisë persiane nga Universiteti i Meshhed-it. Ngritja e tij në një shkallë të arsimimit më të lartë e çoi në Paris, Francë, ku i dhanë edhe bursë për Universitetin e Sorbonës. Qëndrimi i tij pesëvjeçar në Paris ishte ndoshta periudha më kritike në zgjerimin e vizionit të tij social dhe filozofik. Ishte kjo një periudhë që karakterizohej me mendime të thella dhe aktivitet të shpejtuar pune. Gjatë qëndrimit të tij si student në Sorbonë, përfitoi shumë nga puna e mendimtarëve të mëdhenj siç janë: Alber Kamy, Zhan Pol Sartër, Gurviç, si edhe nga ekspertët Islamikë si Luis Masinjoni. Studimi i tij i veprave dhe ideve të filozofëve dhe shkrimtarëve të ndryshëm, si dhe shoqërimi i tij i afërt me ta gjatë qëndrimit të tij në Evropë, e inspiroi me ide të freskëta të shprehjes kreative e të kuptimit të tij më të gjerë.

Dedikimi i tij ndaj shkollave të ndryshme perëndimore të mendimit social dhe filozofik, së bashku me mençurinë e shëndoshë të fesë Islame, që e fitoi nga njerëz të pastër e të ndershëm, i mundësoi të zbulojë një dimension të ri në lëvizjen Islame, sa i përket gjendjes aktuale të shoqërive të ndryshme k;ashkëkohore ishte një vizion botëror, më i kërkuar në atë kahë. Ky shikim (vizion) i ri botëror i fesë Islame iu përkushtua nevojës për një koncepcion ideafagjik të shëndoshë, dhe një perceptim të qartë të dinamikës së botës së vërtetë; që paraqet një parakusht për të konstruktuar çfarëdolloj vendi, që i ka rrënjët në TEWHID (Njëshmëria e Zotit).

Me entuziazëm të njëjtë dhe përkushtim të fortë për shërbimin ndaj fesë Islame, që janë edhe karakteristika të ditëve të tij të hershme studentore në Iran, Dr. Sheri'ati bashkë me Dr. Ibrahim Jezdi-në (Ebrahim Yezdi) dhe me Mustafa Hamranin (Mustafa Chamran) më 1960 formuan një organizatë të quajtur Lëvizje Çlirimtare Iraniane Jashtë Shtetit. Kjo lëvizje ishte organizatë motër e lëvizjes Çlirimtare të Iranit, e formuar të njëjtirn vit nga Ajatullah Talegani (Ayatollah Talaghani), Prof. Mehdi Bazergani dhe Prof. Jedullah Sehebi. Aktivitetet e LÇI më vonë luajtën një rol vital për suksesin e përhapjes së një ideologjie të pastër politike e Islame në mesin e dhjetëmijë studentëve Iranianë që studionin jashtë Iranit. Në gusht të vitit 1962, Sheri'ati dhe kolegët e tij jashtë atdheut, organizuan një Front të Dytë Nacional. Nën mbrojtjen e këtij Fronti, dhe me ndihmën e bashkëmendimtarëve të tij, ai e botoi njërën ndër gazetat më të lexuara në gjuhën persiane në Evropë të quajtur "Irani i lirë". Ajo, që e bëri këtë gazetë kaq efektive, qe përmbajtja e artikujve të saj, që i harmonizoi perspektivat dhe planet e intelektualëve, që jetonin jashtë Iranit, me realitetet e luftëtarëve për popullin lranian.

Qëndrimi i Dr. Sheri'atit në Francë ndodhi gjatë kohës së Revolucionit Algjerian. Atje, ai e ndoqi lëvizjen shumë hallësisht; dhe shikoi që lufta antiimperialiste të mund të krahasohet me atë në Iran. Posaçërisht i impresionuar nga analizat sociale, politike dhe psikologjike të ndërmarra nga kjo luftë, Sheri'ati punoi mjaftë me Muxhahedinët Algjerian dhe i dha disa kontribute të vlefshme zhvillimit të tyre. Ai po ashtu shkruante artikuj edhe për "El - Muxhahid" -in, organ zyrtar i Frontit Çlirimtar të Algjerisë.

Intensiteti i luftës revolucionare në Algjeri, dha disa efekte shokante, të cilat u ndien në mbarë Francën, dhe e bënë Sheri'atin dhe Muxhahedinët Algjerian shenjestër të maltretimeve të pandërprera të policisë franceze. Në një rast, bastisi policia dhe pengoi një mbledhje në të cilën ishte prezent Sheri'ati me shokët, Muxhahedinët Algjerian. Policia bëri një sulm aq dinak e të pamëshirshëm, sa që plagët, që i mori Sheri'ati, e detyruan që të hospitalizohej për tri javë.

Dr. Sheri'ati, gjatë qëndrimit të tij në Paris, fitoi përvojë të rëndësishme e të madhe në ndërrimet e mendimeve me Dr. Franc Fanonin - orator Algjerian. Sheri'ati ishte aq i impresionuar nga ky psikiatër i ri dhe nga analizat zbuluese të karakterit racist të imperializmit Francez, si edhe nga sakrificat e tij të pandërprera me qëllim që të kontribuojë në formimin e dinamikës së luftës Algjeriane, sa që u inspirua të përkthejë në persishte disa nga veprat e; Fanonit, duke marrë parasysh këtu edhe arritjen më të lartë të tij estetike në fushën e letërsisë të quajtur :"Të mallkuarit e Tokës" ("The Wretched of the Erth"). Duke i falënderuar rekomandimit të përzemërt të Sheri`atit për Fanonin - si njeri të besueshëm të popullit Iranian - shumica e veprave të tij janë studiuar dhe përkthyer nga shumë studentë dhe intelektualë të diskriminuar.

Në kohën kur po i mbaronte studimet në Paris, më 1964, ku mbrojti doktaraturën në fushën e sociologjisë dhe historisë së religjionit, Sheri`ati u kthye në Iran vetëm për ta kuptuar se do ta kalonte jetën si shenjestër marrëzie nga regjimi i paskrupullt, i cili jo vetëm që e kuptonte fuqinë e tij të madhe, si intelektuale ashtu edhe revoiucionare , por edhe potencialin për të formuluar atë që do të paraqiste një vetëdije të re sociale në gjiun e rinisë së popullit të tij. Pothuajse përnjëherë pas arritjes në kufirin IranoTurk, Sheri'ati u arrestua nga policia Iraniane me urdhërin e Shahut, për shkak të aktiviteteve të tij politike në Francë. Gjashtë muajt e ardhshëm u detyrua t'i kalojë trimërisht, në një mundim e persekutim të egër.

Pas lirimit të tij nga burgu, ai shkoi në Teheran ku mori mbi vete një detyrë tejet të rëndë të "zgjimit të masave" me pasurinë e madhe të diturisë Islame, të cilën e kishte fituar gjatë viteve të kaluara. Një "zgjim" i tillë i solli pasoja tejet të këqia regjimit të Pahlaviut dhe interesit shtazor të udhëheqësve të tij imperialistë. Prandaj çdo tentim i Ali Sheri'atit të kërkojë punësim në saje të aftësive të këtij eksperti, refuzohej nga shteti, edhe pse kishte vende të lira që i përgjigjeshin detyrave të mësimdhënësit për të cilat ai ishte i kualifikuar dtie i aftë. Me një rast, bile ofroi të pranojë rrogën e një arsimtari të thjeshtë, per edhe ky gjest kaq xhentill u refuzua.

Pasi që u konfrontua me këtë "mat pozicion'", u kthye në Meshhed ku, më në fund, arriti të fitojë vend pune si profesor i një shkolle të mesme. Pozita e tij në këtë shkollë aspak nuk ia kënaqte shpirtin, e as nuk e frustronte dëshirën e tij që t'i plotësojë qëllimet e veta. Gjatë mbrëmjeve, merrte pjesë në ligjëratat e Universitetit të Meshhedit, e me këtë, ai fitoi respekt e admirim nga ana e studentëve të Universitetit. Pas një presioni të zbatuar nga studentët, të cilët protestuan dhe nënshkruan peticion për pranimin e tij nga ana e administratës së shkollës, drejtori i shkollës u detyrua ta pranojë atë vetëm si anëtar të fakultetit. Megjithatë, Universiteti nuk qe i kënaqur nga ky pranim krahëhapur që Sheri'ati e fitoi nga studentët. Së shpejti, kjo moskënaqësi u rrit në një armiqësi të hapur, e cila rezultoi me një pensionim të detyrueshëm nga ky institucion.

Pasi e braktisi Universitetin e Meshhedit, përsëri u kthye në Teheran, ku e formoi Qendrën famoze fetare të Husein Ershadit (Hussein Ershad). Me anë të ligjëratave të lira, u bë më efektiv në praktikimin e mënyrës së udhërrëfimit dhe drejtimit adekuat me gjeneratat e Iranit. Aktivitetet në Husein Ershad fituan një valë të re të të menduarit. posaçërisht për rininë e Iranit, dhe për shoqërinë Iraniane në tërësi. Në këtë kohë, aq shumë e kërkonin Sheri'atin, sa që librat, që i përmblidhnin ligjëratat dhe shkrimet e tij. botoheshin me një tirazh jo më të vogël se 100.000 kopje. Në një shtet ku asnjë botim i mëparshëm nuk përjetonte më tepër se 5.000 kopje, ky tirazh kaq i madh paraqiste rëndësinë dhe popullarizimin e paarritshëm të porosisë së Sheri'atit.

Regjimi i Shahut vijimisht përcillte rritjen e pandërprerë të kërkimit të veprave të Sheri'atit e, duke u frikësuar nga erozioni i diktaturës së frikshme dhe eminente fashiste ndaj masave, e mbylli Husein Ershadin, ku pas një tentimi të pasuksesshëm ta arrestojnë djalin e tij e zuri Sheri'atin. Kur Sheri'ati i ri mori vesh se çka i ka ndodhur babait të vet, ai ia ofroi veten SAVAK-ut që ta burgosin atë në vend të babait të tij. Pas refuzimit të kësaj lutjeje, SAVAK-u i dënoi që të dy me burg, ku ata u bënë objekt torturash, mundimesh dhe hetimesh të ndryshme. Pas kësaj, Sheri'ati (babai) u lirua, kurse Ali Sheri'ati (djali) mbeti në burg 18 muaj.
Rezultatet e njëpasnjëshme të aktiviteteve revolucionare të Sheri'atit në Iran, tash më u bënë një komponentë integrale e "rrotës" e cila pandërprerë do t'i çonte drejt realizimit qëllimet e lëvizjes Islame. Zjarri më, ishte ndezur. I gjithë populli së shpejti do të bëhej një "ferr" i shpirtit të ringjallur Islam dhe i vetëdijes revolucionare, që krejtësisht do ta shkatërronte regjirnin Pahlavian. Lajmi i burgosjes së tij shkaktoi që të vijnë një mori letrash proteste dhe moskënaqësie nga njerëz e miq, në vend e gjetiu. Qarqet intelektuale e kuptuan mjaft mirë shtypjen dhe marrjen e lirisë së tij, në Evropë dhe Algjeri, lutjet dhe letrat e ekscituan shtetin Algjerian, dhe në një mënyrë të rregullt e ndërtuan një lëvizje të organizuar në Algjeri; qëllimi i të cilës ishte që të bëhet presion diplomatik mbi Iranin në mënyrë që ta lirojnë Sheri'atin më 1975.

Mirëpo, liria e Sheri'atit nuk rezultoi në një paqe me diktatorët e etshëm, që donin të iknin nga një dënim ndërkombëtar. Shahu e dënoi me kusht, duke i dhënë një paraburgim shtëpiak me një kontroll tejet të fortë të policisë gjatë dy viteve të ardhme. Me qenë se ishte i paaftë që të mbajë ligjërata ose publikisht të botojë libra, ai u detyrua ta braktis vatanin e vet më 1977. Ikja e tij e çuditshme dhe e suksesshme, që e çoi atë në Londër të Anglisë, nuk zgjati shumë. Pasi jetoi vetëm tri javë në liri, u torturua dhe u vra në mënyrë misteriozë më 19 qershor të vitit 1977.

Natyra djallëzore e regjimit të Shahut, bashkë me një oreks të pangopur të të zotërve të tij cionistë dhe imperialistë, përgatiti një kimi të çuditshme; natyra vdekjeprurëse e së cilës nuk çonte askund tjetër, përveç në zhdukje dhe nënçmim të fesë Islame në çdo sektor të shoqërisë Iraniane. Armiqtë ishin aq të habitur e të fascinuar nga e vërteta, d.m.th., nga influenca dhe dashuria e popullit Iranian ndaj Sheri'atit, sa që, përveç asaj që e ndaluan botimin e veprave të tij, ata bënë disa shkrime të suksesshme për jetën e tij, me qëllim që në mënyrë ironike të ndërmarrin një fushatë pajtimi ndërmjet tij dhe regjimit të Shahut. Që të jetë ironia edhe më e madhe , ata filluan të botojnë dhe të shpërndajnë material proqeveritar ose reaksionar me emrin e tij. Pakica e tyre bile e lëvdëruan si "shampion" i të drejtave njerëzore dhe si hero nacional. Mirëpo, pasi populli ishte mjaft vigjilent, dhe qëllimi i tyre më nuk mund të përputhej me lojërat dinake të këtyre shërbëtorëve të imperializmit, ata ishin në gjendje t'i parashtrojnë publikisht këto shema djallëzore të Shahut dhe të ithtarëve të tij.

Megjithatë, përpjekja më e suksesshme për t'u rezistuar atyre masave, që i ndërmerrte Shahu me qëllim që të nxiste vdekjen e Sher's'atit, u lind, kur regjimi, pas shfrytëzimit të të gjitha kanaleve të një influence ndërkombëtare, pësoi disfatë lidhur me dëshirën e Shahut për ta pasur trupin e Sheri'atit në Iran për një varrim të planifikuar nga ana e shtetit. Suksesi i përpjekjeve për frustrimin e planeve të regjimit (lidhur me rikthimin e trupit të Sheri'atit në Iran), është rezultat i një lufte trimërore dhe një sakrifice të jashtëzakonshme të njerëzve të tillë, siç janë Jezdiu dhe Hamrani, në koordinimin dhe në bashkëpunim me Lëvizjen Çlirimtare të Iranit në Botën e Jashtme dhe Lidhjen Studentore të Musiimanëve (P.S.G.). Kjo përpjekje e realizuar me sukses, rezultoi në sigurimin e transferimit të trupit nga Londra në Damask, Siri, ku Imam Musa Sadri i udhëhoqi lutjet e varrimit. Numri i njerëzve që u mblodhën për këtë rast dhe intensiteti emocional që u tregua, e bënë atë të paharrueshëm. Muslimanë nga gjithë bota, jeta e të cilëve ishte e ndritur nga karakteri i Sheri'atit, nga pikëpamjet dhe nga gjenialiteti i tij, erdhën t'ia bëjnë nderimet e fundit këtij prijësi të së vërtetës.

Reagimi ndërkombëtar lidhur me vdekjen e Sheri'atit dhe përpjekjet triumfale në rezistencën ndaj planeve cinike të Shahut, që priste të përfitojë nga vdekja e tij, për shumë shkaqe të arsyeshme mund të analizohet si një fitore e madhe për revolucionin Islam. Së pari, ata bënë inicimin e parë praktik për infiltrimin dhe shpërndarjen e ideve të tij lidhur me ndikimin e lëvizjes Islame si jashtë shtetit, ashtu edhe në Iran. Së dyti, ata treguan se përmes një mobilizimi kolektiv dhe të angazhuar të masave në fronte të ndryshme, drejt një qëllimi të përbashkët; "shtylla" e tiranisë mund të rrëzohet. Kjo u dokumentua me faktin se një regjim që njëherë qe kryelartë e pastaj frikacak, e që lëvdërohej se është i pathyeshëm nga rezistenca e jashtme apo nga ajo e brendshme politike, tani u tregua si një armë tejet e dobët e Imperiailzmit Amerikan. Së treti, dukej se ata e përshëndesnin cakun e fundit të misionit të Sheri'atit për shpëtimin e nderit dhe prestigjit të një religjioni që me shekuj vuante nga stagnimi dhe jopërgjegjësia teologjike; për arsye të një udhëheqjeje regresive, e cila ishte e paaftë ta mbrojë vetveten kundër infiltrimit të polemikës ideologjike të materializmit dialektik.

Aliu ishte një udhëtar i përhershëm, një flori i mendimeve unike, mjeshtëria e të cilit për elokuencë ishte një kontribut madhështor i detyrës së tij të përhershme në Rrugën e Mesme. Si pasojë, Sheri'ati luftoi dhe u vu në shenjestrën e armikut nga të dyja anët e mesit. Në njërën anë idetë e tij i sulmonin intelektualët e tjetërsuar në pikëpamje kulturore, të cilët qorrazi i lavdëronin vlerat dhe idealet perëndimore, duke mos dëgjuar argumentet më të forta të së vërtetës. Në anën tjetër, ai i kundërshtoi vendosmërisht fundamentalistët ekstremë religjiozë, që reagonin ndaj çdo mendimi progresiv, dhe të cilët, me ose pa vetëdije, e përdornin religjionin si mjet për t'i përfituar masat. Që të dyja anët u ndien tc kanosura nga aktiviteti i tij revolucionar, ndaj e rezistuan atë në çdo drejtim, sa herë që u jepej rnundësia.

Sheri'ati do të mbahet mend përgjithmonë për nga thellësia e shërbimit të tij njerëzor dhe për nga freskia e ideve të tij. Kujtesa e kontributit të tij ndaj fesë, shumica e të cilit është ruajtur në formë të ligjëratave, të librave dhe të artikujve, mendonte se është një model briliant për ata, të cilët duan të punojnë për formulimin e një shoqërie të vërtetë Islame. Shumë njerëz ende nuk e kanë zbuluar fuqinë e inielektit të tij, e shumë të tjerë ende nuk janë koshient për emrin e tij eminent. Si do që të bëjë rasti, kur do të shkruhet kapitufli i fundit i historisë, bota do ta ketë për shenjë mirënjohjeje ndaj asaj që ia ka borxh Dr. Sheri'atit; shërbimi i të cilit, duke e ruajtur rininë e një populii, e përkujton çdonjërin për porosinë e Zotit për një ardhmëri triumfuese.

Organizata e Letërsisë së Lirë Islame ("Free Islamic Literature", inc.) shpreson se do të përkthehen, e do të njohtohet publiku sa më shumë me veprat e Sheri'atit. Shpresojmë se njerëzit e dëshpruar e të shtypur të kësaj bote do të fitojnë një vizion, një mirëkuptim dhe një mençuri prej veprave dhe ideve të këtij veterani të lëvizjes Islame; dhe do ta vazhdojnë luftën e tyre kundër të gjitha formave të tiranisë dhe të shtypjes, deri në fitoren e fundit.


HYRJE (E PËRKTHYESIT)


Në emër të Allahut, Mëshiruesit, Mëshirëbërësit!

Si lexues, paramendoni se jeni rrethuar nga njësi të policisë (1) sekrete të Shahut dhe çkado që të thoni ose të bëni, ato do të kthehen kundër jush ngase regjimi ka frikë prej jush. Nuk mund t'u besoni shumë njerëzve rreth jush, pasi siç ndodh mjaft shpesh, shokët tuaj më të ngushtë mund të bëhen spiunë (2). Ndodheni në një atmosferë pasigurie, frike, ankthi dhe dyshimi, në të cilën fjala "besim" del si një përrallë e bukur, që realitetin e saj e sheh vetëm nëpër leksikone.

Është tjetër gjë të lexosh, të kërkosh dhe të teoretizosh për një primitivizëm absolut, e tjetër gjë është ta përjetosh atë (3) . Dr. Sheri'ati, si edhe milionë qytetarë të tjerë të Iranit, jetonte në një sistem motot e përditshme të të cilit dhe jeta e të cilit e përmbante edhe dhunimin, vrasjen, të ndezurit e njerëzve për së gjalli, dëmtimin e ekstremiteteve, të pjekurit e njerëzve në furra, urinimin në gojë, hedhjen për së gjalli nga helikopterët (4), lënien e njeriut në mëshirën e një gjarpëri helmues, përdorimin e një helmeti helmues (5), mbylljen e njerëzve në qeli që janë më të vogla se vetë trupi i njeriut, dhe akte të tjera më brutale që janë ushtruar ndonjë herë në historinë njerëzore. Ky sistem mbrojtës kishte një qëllim të vetëm: ta mbajë Shahun në fron me qëllim të mbrojtjes së interesave të Perëndimit. Më vonë, çdo vlerë njerëzore u bë mjet që sakrifikohej vetëm për këtë qëllim.

Pasi që Dr. Sheri'ati e dinte se i ka ditët e numëruara, ai përpiqej sa mundej në kohën që kishte mbetur, pa marrë parasysh kushtet e tij shëndetësore, largësinë, orën e ditës apo natës. Edhe pse ishte nën hetimet e syrit të sëmurë të Shahut, filloi të luftojë kundër regjimit paranoik dhe satanik të Shahut, si edhe kundër ithtarëve të tij perëndimorë.

Në periudha të ndryshme të historisë, kur regjime të tilia si të Shahut, Hitlerit, Stalinit dhe të Faraonëve - përgatitnin, faktikisht, mënyra absolute të barbarizmit - për ata që donin ta shkatërronin atë, ekzistonte vetëm një mënyrë: të arrihet thellë në rezervuarin e amshueshëm të quajtur besim, i cili u është ngulitur në kokë dhe besuar individëve të rrallë - "yjeve", të cilët shkëlqejnë vetëm për një moment me qëllim që t'i udhëheqin masat e humbura dhe të korruptuara në rrugën e drejtë. Kështu, besimi, si "ilaç" për të cilin Isai (Jezusi) thotë se mund t'i "lëvizë malet", çdoherë ka qenë "kundër-ilaçi" adekuat për t'i kundërshtuar helmit të imperiaiizmit dhe padrejtësisë së Shahut. Vetëm posedimi i fesë mund ta kthejë dhembjen, armiqësinë, urinë dhe torturën, në burime kuptimplota dhe qëllime - përndryshe, frikësimi, koprracia dhe ambiciet botërore; si që ka ndodhur në rastet kur me mijëra individë kanë qenë të zënë nën kurthin e SAVAK-ut, i ka tradhëtuar njerëzit dhe familjet e tyre!

Dr. Sheri'ati qe njëri nga ata individë qëllimet e të cilit ishin të qarta: ta fitojnë vetëdijen masat e gjera, të cilat qysh me vite ishin bërë viktima të injorancës, të frustrimit, të mosbesimit dhe të eksploatimit nga imperializmi perëndimor. Ai ishte i bindur se detyra e një mendimtari të lirë ishte ta "ngulisë vetëdijen tek masat" s jo t'i udhëheqë; për çka ai mendonte se ishte nën kompetencën e elementeve revolucionare. Porosia e Dr. Sheri'atit shkoi shumë më larg se kufijtë e mureve të Iranit, - ajo i ishte drejtuar botës, posaçërisht masave të shtypura të botës së tretë. Gjatë gjithë jetës së tij të shkurtër, ai i formuloi qëllimet e tij, të cilat i shprehu në një mori librash dhe ligjëratash.

Për Dr. Sheri'aiin njeriu është më tepër se krijesa e Frojdit dhe e Skinerit; që ka dy sy, dy veshë, një gojë dhe një anatomi seksuale të kufizuar; edhe në paradigmën e kompleksit Edipian dhe Elektrian, si edhe në përgjigjet stimulative të Skinerit. Njeriu është i deleguari i Zotit në tokë (6), aftësitë dhe talentet e të cilit, jo vetëm që nuk janë të kufizuara; por edhe i tejkalojnë definicionet e papjekura të socioiogëve, psikoiogëve, biologëve humanistëve, ekzistencialistëve, marksistëve, kapitalistëve, "abnormalëve isusianë" dhe mësuesve fetarë indianë. Këto shkenca dhe bindje e kanë degraduar statusin e njeriut dhe shemën e kosmosit, dhe si pasojë, ai është katandisur mu si një kafshë e thjeshtë e kapur në kurthin e konsumimit, ngrënies, prishjes dhe kënaqësisë.
Dr. Sheri'ati besonte se feja është mjeti i vetëm për ta shpëtuar njeriun nga rënia në humnerën e mëkateve, konsumimit dhe injorancës. Për fiat të keq, historikisht, religjioni ka qenë i ndjekur nga Imperialistët Perëndimorë dhe Lindorë si mjet për ruajtjen e eksploatimit të tyre politik dhe ekonomik të popujve të pazhvilluar. Ai besonte, edhe pse jo dogmatikisht, se rregullat e shkëlqyera Islame të krahasuara me filozofitë e tjera ekzistuese - sekulare dhe religjioze - janë të afta ta ngulisin vetëdijen, vizionin botëror dhe gjallërinë e pashtypshme. Kur njeriu armatoset me një vetëdije Islame dhe me një vizion botëror, një popull ose një individ mund të luftojë në mënyrë të drejtë kundër dukurive siç janë: injoranca, varfëria dhe korrupsioni që po paralajmërojnë një destruktim të Botës së Tretë.

Dr. Sheri'ati është nga individët e rrallë të historisë Islame të Iranit, të cilët i zbuluan dhe i restauruan (rinovuan) rregullat e "fosilizuara" të fesë Islame, duke i liruar nga budallallëqet e tyre teoretizuese dhe nga shtyllat profesionale të irealitetit; rezultat i gjithë kësaj ishte formulimi i një feje Islame të ndershme, dinamike dhe revolucionare. Rregullat që i zbuloi Dr. Sheri'ati kanë të bëjnë me një porosi qendrore e potenciale për gjysmën e njerëzisë, e cila qe e reduktuar në ca robër të thjeshtë: "Kini besim në Zotin, grabitni armët e luftoni!". Vetëm virtyti i një porosie të këtillë të fuqishme udhëtoi prej zemre në zemër, e nëntokë në Iran; ai për të cilin masat e gjera u ngritën dhe e luftuan Shahun djallëzor dhe të korruptuar që rrinte në fronin e tij të praruar me dijamantë.

Dr. Sheri'ati jetoi sipas rregullave të pavdekshme Islame, të cilat i zbuloi vetë, dhe i zbatoi plotësisht në praktikë. Ai jetoi një jetë të hidhur që mbaroi me vrasjen e tij në Londër nga ana e Shahut dhe bashkëpunëtorëve të tij. Ai la një pjesë nga vetvetja dhe një këshillë për ata, që u shqelmuan nga ana e imperializmit dhe     eksploatimit: Zoti, vetëdija dhe sakrifica, duke marrë parasysh këtu edhe vdekjen, janë të vetmet rrugë për ta shpëtuar njeriun nga mëkatet dhe eksploatimet e ndryshme.

Për arsye të kushteve jonjerëzore të cilat Dr. Sheri'ati i përjetoi - ankthi, shëndetligësia dhe kanosja e pandërprerë drejt familjes dhe vet personalitetit të tij - ai asnjëherë s'pati kehë as t'i shohë e as t'i botajë shumicën e veprave të tij, e posaçërisht ligjëratat e tija. Si pasojë, kohë pas kohe, gjetja e bibliografisë do të ishte një detyrë tejet e rëndë por edhe joshëse; megjithatë po bëhet çdo përpjekje të regjistrohen të gjithë emrat e individëve në veprat e tij. Kështu, ju lutemi të na lajmëroni nëse hasni në ndonjë emër apo terminologji të dyshimtë. Ju falënderojmë që më parë, nëse ju lexuesit na informoni ca më tepër lidhur me saktësinë e emrave, datave, etj.

Më në fund, më lejoni të shpreh falënderimin tim për ndihmën që mora nga shoku im i shtrenjtë Dr. Gearge Wanaski, durimi, idetë dhe sugjerimet e vlefshme të të cilit e bënë të mundur botimin e këtyre ligjëratave. Po ashtu do të kisha dashur t'i shpreh mirënjohje Mr. Mehdi Abedi-ut për ndihmën e tij të vlefshme lidhur me përkthimin.

HYRJE


Veprat e Sheri'atit kanë luajtur një rol të rëndësishëm për formulimin dhe për njoftimin përkatës me rreguliat e vërteta të ideologjisë dhe të kulturës Islame. Si shkencëtar, i cili e studioi historinë e religjioneve dhe si njeri, që kishte pikëpamje praktike lidhur me aspektet e ndryshme të vizionit botëror të fesë Isiame, ai pati sukses në paraqitjen e realitetit të fesë Isiame. Studimet e Sheri'atit si sociolog, dhe posaçërisht analizat e tij të problemeve të Botës së Tretë, e udhëhoqën atë drejt kuptimit të problemeve sociale që ekzistojnë në këto shtete.
Si pasojë e kësaj, Sheri'ati, si shkencëtar Islam dhe sociolog, pati sukses në analizimin e problemeve sociale nëpërmjet bazës së ideologjisë dhe kulturës Islame. Jo vetëm që Sheri'ati shkroi disa libra lidhur me sociologjinë Islame, por, ai shkroi edhe punime që bënin pjesë në fushën e shkencave të tjera, duke marrur parasysh këtu historinë Islame dhe analizat kritike të veprave të ndryshme filozofike.

Sa i përket ideologjisë marksiste, Sheri'ati ishte mjaft kritik. Në shumicën e librave të tij foli për joefikasitetin e diktaturës komuniste dhe kapitaliste, dhe për pamundësinë e aplikimit të tyre në botën reale.

"Njeriu dhe feja Islami" përmban shtatë ligjërata, të cilat Sheri'ati i pat dhënë në Universitete të ndryshme të Iranit. Në këto Ligjërata ai e analizon filozofinë e krijimit të njeriut, vizionin botëror të fesë lslame, përkufizimet e botës materiale dhe përgjegjësinë e njeriut në shemën e universit (kozmosit).

Në Ligjërateën e parë, "Njeriu dhe feja islami", ai analizon krijimin sipas doktrinës së fesë Islame dhe e trajton njeriun si një të delegua të Zotit; siç është përshkruar në Kur'anin Famëlartë. Sheri'ati e përshkruan njeriun si një njeri me përgjegjësi, i cili qëndron në mes të dy poleve: të Satanës (shejtanit) dhe të Zotit; duke poseduar një dëshirë dhe vullnet të lirë - njeriu është i lirë të zgjedhë cilindo nga këto dy drejtime.

Në Ligjëratën e dytë, Sheri`ati diskuton për pikëpamjet e ndryshme botërore të religjioneve dhe të filozofive të shumta. Ai i krahason këto me materializmin dhe me religjionin. Sipas Sheri'atit, materializmi dhe pikëpamjet tjera Perëndimore botërore e përshkruajnë natyrën si një krijim të zbrazët që s'ka qëllim e as rregulla. Ai beson se pikëpamjet botërore religjioze mund të jenë ose faktorë pozitivë për forcimin e karakferit të vërtetë të qenieve nzjerëzore ose faktorë negativë që mund ta dobësojnë vullnetin e lirë të njeriut me të cilin ai është i armatosur.

Sheri'ati e kategorizon njeriun historik në dy grupe: në njërën anë janë shtypësit, të cilët sjellin dekadencë, krim, eksploatim, racizëm dhe injorancë shoqërisë njerëzore, dhe në anën tjetër, ata të shtypurit, të cilët synojnë kualitete progresive, duke dëshiruar që t'i japin fund krimit dhe ekspioatimit. Si përfaqësues të grupit të parë ai e merr - Kabilin -, kurse si përfaqësues të të dytit - Abilin. Grupi i parë, si edhe Kabili, ka fuqi, pasuri dhe dëshirë të shtypë; kurse i dyti, si Abili, çdoherë ka qenë viktimë e forcave shtypëse kundër të cilave shpeshherë protestonte.

Ligjërata e tretë ka të bëjë me ekstraktet dhe pjesët e burimeve kulturore. Këtu Dr. Sheri'ati na njofton me pasurinë e burimeve kulturore që duhet të identifikohen dhe të veçohen; ashtu siç duhet bërë me çdo burim natyror, me qëllim që të përdoret nga kjo gjerreratë. Si edhe pasuria e madhe e mendimit filozofik, shkencor dhe shpirtëror janë të rrënjosura thellë në fasadën, e cila iu vu me forcë Lindjes dhe Perëndimit, gjatë shekujve të kolonializmit. Problemet sociale të Lindjes dhe të Perëndimit ndryshojnë thelbësisht; njëra vuan nga uria, kurse tjetra nga teprimi. Derisa intelektualët, shkencëtarët dhe filozofët e këtyre dy poleve duthet t'u adaptohen dukurive të ndryshme, atëherë Lindja duhet të protestojë për të drejtën e vet e të kërkojë solucione në historinë e saj.

Në punimin e katërt, "Njeriu modern dhe burgjet e tij", Sheri'ati thotë se ekzistojnë katër pengesa, të cilat njeriu duhet t'i tejkalojë. Njeriu mund të bëhet qenie e vërtetë njerëzore pasi të lirohet nga "rrjeta" e këtyre pengesave.

Sheri'ati beson se ekzistojnë tre parametra, të citët e dallojnë njeriun nga gjallesat e tjera. I pari thotë se njeriu ka një vetëdije mbi Zotin dhe ka një aftësi intelektuale. I dyti thotë se ai mund të vendosë e të zgjedhë. Dallimi i tretë na mëson se ai është në gjendje të përdorë mjete dhe të bëhet kreativ. Të gjithë parametrat e tjerë që e formojnë njeriun rrjedhin nga këto.

Sheri'ati sqaron se njeriu me këto tri aftësi, është ende i mbyllur në këto katër burgje; e këto janë :"Natyra", "historia", "shoqëria" dhe "vetëdija". Njeriu, duke i kuptuar ligjet e natyrës, mund të lirohet nga pengesat e saja. Pengesat historike mund të tejkalohen, nëse fitohet një kuptim adekuat shkencor për atë. Kufijtë që shoqëria ia parashtron njeriut, mund të tejkalohen vetëm nëse ai është në gjendje t'i kuptojë forcat, të cilat shoqëria i përdor, ta kontrollojë atë, dhe ta mbrojë lirinë nga kjo kontrollë. Megjithatë, pengesa e katërt, ajo e vetëdijes, është më e vështira për t'u analizuar dhe për t'u tejkaluar. Derisa njeriu mund të lirohet nga shprehia e të qënit vetjak, ai çdoherë do të mbetet i kapur në kurthin që vetë ia ndërton vetvetes.

Ligjërata e pestë e kësaj serie ka të bëjë me çështjen që Sheri'ati e parashtron lidhur me intelektualin, të cilin e kategorizon në tre tipa. Të parët janë ata që duan ta imitojnë Perëndimin, të cilët ai i përshkruan si "të robëruar". Të dytët janë ata që i kundërvihen çfarëdolloji dukurie perëndimore, pa marrë parasysh a është e mirë apo e keqe; këta janë në kundërthënie me grupin e parë. Sheri'ati mendon se aktivitetet e të dyja grupeve e fitojnë vetëm shkakun e fuqive të tyre eksploatuese, siç na dëshmojnë shekujt XVIII dhe XIX. Tipi i tretë i intelektualëve është ai, të cilin Sheri'ati e quan "mendimtarë të lirë" të vërtetë, që u besojnë vlerave dhe kulturës së shoqërisë së vet, dhe që besojnë se përparimet teknologjike perëndimore dhe arritjet shkencore duhet po ashtu të vlerësohen. Sheri'ati, më tutje, vazhdon të përshkruajë sociologjinë e Renesansës dhe të shekullit të sotëm si dy piramida, dhe analizon çështjet që i kanë parashtruar intelektualët gjatë këtyre dy periudhave.

Në ligjëratën e ardhme të quajtur "Ideologjia", Sheri'ati shpjegon kuptimin e ideologjisë ashtu si edhe atë të filozofisë dhe ndalet posaçërisht në çështjet që kanë të bëjnë me këta dy lëmenj. Ai po ashtu diskuton edhe për religjionin, duke thënë se ata që e praktikojnë këtë janë njerëz të rëndomtë të shoqërisë.

Në Ligjëratën e fundit, Sheri'ati parashiron çështjen: Nëse besojmë se jemi intelektualë të vërtetë dhe mendimtarë të lirë, çfarë marrëdhëniesh duhet të kemi me shoqërinë dhe cilën rrugë duhet ta ndjekim? Ai thotë se përgjegjësia e mendimtarit të lirë qëndron në faktin se ai duhet t'i informojë njerëzit me qëllim që t'u mundësojë ta mbrojnë vetveten nga shtypja dhe eksploatimi.

Në këto shtatë ligjërata të shkurtra, Sheri'ati sjell një perspektivë të shkëlqyer në studimin e ideoiogjisë Islame, në pikëpamjen botërore të saj, në pengesat e njeriut dhe në kompetencën e mendimtarit të lirë për konstruktimin e një shoqërie të re.