PJESA E DYTË

{Nuk është e drejtë për Pejgamberin e as për besimtarët të kërkojnë falje për idhujtarët, edhe nëse janë të afërt të tyre, pasi që ta kenë të qartë se me të vërtetë ata (idhujtarët) janë banues të Xhehenemit} (9:113)

Ky ajet i përket Sures el-Beraa (Teube), për të cilën vlen të mbahen parasysh disa fakte të rëndësishme:    - me përjashtim të dy ajeteve të fundit (128, 129), kjo sure është krejtësisht medinase.   - ajo u shpall gjatë vitit të nëntë të hixhrit. Sureja flet për ngjarjet e luftës së Tebukut, që u zhvillua në muajin Rexheb të vitit 9 H. Profeti (s) e kishte nisur Hz. Ebu Bekrin për ta shpallur pjesën e parë të kësaj sureje gjatë ditëve të haxhxhit të atij viti, duke e bërë Emir ul-Haxhxh. Pastaj, ai dërgoi Imam Aliun që ta merrte atë pjesë nga Ebu Bekri e ta shpallte vetë, sepse Allahu e kishte urdhëruar Profetin (s) që askush nuk mund ta shpallë atë përveç tij ose dikuj nga familja e tij.

Lidhur me këtë, shumë muhadithë dhe historianë sunni kanë raportuar se:

I Dërguari i Allahut (s) e dërgoi Ebu Bekrin tek mekasit me Suren el-Bera’eh dhe pastaj vazhdoi. Atëherë Profeti (s) i çoi fjalë të kthehej megjithë Suren dhe i tha: “Askush nuk ua dërgon atyre përveç dikuj nga Ehl-i Bejti im.” dhe e nisi Aliun me këtë mision.

(et-Tirmidhi, Sunen, vëll. II, f. 183; vëll. V, ff. 275, 283; Ahmed ibn Hanbel, Musned, vëll. I, ff. 2, 151, 510; vëll. III, f. 212, 283; Fada’il es-Sahaba, vëll. II, f. 562, hadithi 946; el-Hakim, el-Mustedrek ala us-Sahihejn, vëll. III, f. 51; en-Nisa’i, Khasais, f. 20; el-Firuzabadi, Fada’il ul-khamsah fi Sahih us-Sitteh, vëll. II, f. 343; Shibli Nu’mani, Siret un-Nebi, vëll. II, f. 239)

Autori i njohur bashkëkohor Shibli Nu’mani shkruan në jetëshkrimin e tij të Profetit (s) (vëll. II, ff. 239-240):

Tashmë, në vitin e nëntë hixhri, Qabja u shenjtërua për herë të parë si Shtëpia qendrore e adhurimit për ndjekësit e Ibrahimit... Pas kthimit nga Tebuku, Profeti (s) nisi një karvan prej treqind muslimanësh nga Medina për të kryer Haxhxhin në Mekë.

Duke iu rikthyer ajetit 9:113, duhet të konkludojmë me forcë se ai nuk ka se si t’i referohet Ebu Talibit, sepse ai vdiq në Mekë gjatë vitit të dhjetë të shpalljes, pra të paktën 2 vjet para hixhretit, që do të thotë njëmbëdhjetë vjet para se të shpallej kjo Sure.

Le t’i drejtohemi edhe një herë një nga jetëshkrimeve më të njohura të Profetit (s) të shkruara në kohët moderne. Shibli Numani shkruan në vëllimin e parë, faqet 219-220 të veprës së tij Siretu’n-Nebi:



Vdekja e Hatixhes dhe Ebu Talibit

Pas kthimit nga lugina (e bojkotit të Kurejshëve), Profeti (s) zor se kaloi ca ditë në paqe, kur Ebu Talibi dhe Hatixhja vdiqën që të dy. Ai i bëri vizitën e fundit Ebu Talibit, kur ky po jepte shpirt. Ebu Xhehli dhe Abdullah ibn Umejja ishin atje. Profeti (s) i kërkoi Ebu Talibit të shqiptonte kelimen, që të mund të dëshmonte për besimin e tij tek Allahu. Ebu Xhehli dhe Ibn Umejja expostulated vvith Ebu Talib dhe e pyetën nëse do ta braktiste fenë e Abdul-Muttalibit. Në fund Ebu Talibi tha se ai po vdiste me besim në fenë e Abdul-Muttalibit. Pastaj iu kthye Pejgamberit (s) dhe i tha se do ta kishte shqiptuar kelimen por druhej se kurejshët do ta akuzonin se po i frikësohej vdekjes. Profeti (s) i tha se do t’i lutej Allahut për të gjersa Ai t’ia ndalonte (Bukhariu në Kitab el-Xhena’iz; fjalia e fundit është marrë nga Muslimi). Ky është versioni i Bukhariut dhe Muslimit. Ibn Is’haku thotë: TEKSA EBU TALIBI PO VDISTE, BUZET E TIJ ISHIN NË LËVIZJE. ABBASI, QË ASOKOHE ISHTE JOBESIMTAR, VURI VESHIN NË BUZËT E TIJ DHE I THA PROFETIT (S) SE AI PO RECITONTE KELIMEN QË PROFETI (S) I KISHTE KËRKUAR. (Sire Ibn Hisham, botimi i Kajros, f. 146; theksimi me germa të mëdha është i Shibli Numanit)

Shibli Numani vazhdon më tej duke thënë:

Mirëpo nga pikëpamja e shkencës së hadithit, transmetimi i Bukhariut nuk mund të merret si i besueshëm, sepse transmetuesi i fundit është Musejjebi, i cili e pranoi Islamin pas pushtimit të Mekës dhe nuk ishte vetë i pranishëm në kohën e vdekjes së Ebu Talibit. Pikërisht për këtë arsye, el-Aini ka vlerësuar në komentin e tij se ky hadith është mursel (el-Aini, Kitab el-Xhenaiz, vëll. IV, f. 200)

Shibli Numani vazhdon në faqen 221:

Ebu Talibi bëri sakrifica të mëdha për Pejgamberin (s) që askush nuk i mohon dot. Ai madje do t’i flijonte fëmijët e vet për atë. Për hir të Profetit (s) e vuri veten përballë urrejtjes së bahkësisë mekkase dhe për hir të tij kaloi vite me rradhë në izolim, duke vuajtur urinë si një ekzil, pa ushqim dhe ujë. A do të kalojë kjo dashuri, këto sakrifica dhe kjo devotshmëri pashpërblyer?

- kërkimi i faljes së Zotit për një person të vdekur, zakonisht ndodh gjatë lutjeve të varrimit. Formulimi i ajetit {Nuk është e drejtë për Pejgamberin e as për besimtarët të kërkojnë falje për idhujtarët} tregon se Profeti (s) ishte me besimtarë të tjerë (në namaz xhemaati) kur kërkoi falje për idhujtarët.

- ç’është e vërteta, namazi i xhenazes nuk u vendos përpara Hixhretit. Xhenazja e parë e falur nga Pejgamberi (s) ishte për el-Bera ibn Marurin.

Ka shumë mundësi që ky ajet të jetë shpallur pasi që Profeti (s) i kishte falur xhenazen njërit prej hipokritëve që e kishin zakon të shfaqnin Islamin e të fshihnin idhujtarinë. Mundet që ai u shpall kur Profeti (s) i fali xhenazen Abdullah ibn Ubej ibn Salulit, që vdiq në vitin 9 hixhri dhe i cili njihej për hipokrizinë e tij, urrejtjen ndaj të Dërguarit e Allahut dhe kundërvënien ndaj fesë islame. Për këtë njeri dhe ndjekësit e tij ishte shpallur Sureja el-Munafikun. Sikur historianët dhe muhadithët t’i kishin kushtuar vëmendje këtij fakti dhe ta kishin shqyrtuar çështjen më thellësisht e logjikisht, ndoshta nuk do ta kishin kryer këtë gabim të rëndë historik.

Më poshtë vijon një tjetër hadith nga Sahih-u i Bukhariut që përmend ngjarjen në mënyrë të ngjashme me ç’u citua më lart.

El-Musajjebi transmeton: Kur Ebu Talibi ishte në shtratin e vdekjes, i Dërguari i Allahut (s) shkoi tek ai dhe gjeti Ebi Umeje ibn el-Mughiren. I Dërguari i Allahut (s) tha: ‘O xhaxha, thuaj la ilahe ilallah, me të cilën do të mund të të mbroj përpara Allahu.’ Atëherë, Ebu Xhehli dhe Abdullah ibn Ebi Umeje i thanë Ebu Talibit: ‘A po e braktis fenë e Abdul-Muttalibit?’ I Dërguari i Allahut (s) vazhdoi ta ftonte atë që ta shqiptonte fjalinë, ndërsa të tjerët vazhdonin të përsërisnin fjalët e tyre, gjersa Ebu Talibi tha ‘unë jam në fenë e Ebu Talibit’ dhe refuzoi të thonte se nuk ka të adhuruar përveç Allahut. Atëherë, i Dërguari i Allahut (s) tha: ‘Për Allah, do të vazhdoj ta kërkoj faljen e Allahut për ty, përderisa të mos ndalohem (nga Allahu) për këtë. Ndaj, Allahu shpalli {Nuk është e drejtë për Pejgamberin e as për besimtarët të kërkojnë falje për idhujtarët} (9:113). Dhe pastaj Allahu shpalli për Ebu Talibin: {Vërtet, ti (o Muhammed) nuk udhëzon atë që do ti, por Allahu udhëzon kë dëshiron } (28:56). (Sahih el-Bukhari, Kitab et-Tefsir, vëll. VI, ff. 278-9, hadithi 295)

Për lexuesin do të jetë diçka e papritur që të mësojë se hadithet e cituara më lart tregojnë që këto dy ajete u zbritën njëri pas tjetrit. Mirëpo kjo i bie ndesh një tjetër hadithi të cituar nga Bukhariu në Sahih-un e tij, i cili vërteton se Sureja Bera’eh ishte ndër të fundit sure të shpallura:

El-Bera transmeton: Sureja e fundit që u shpall ishte el-Bera’eh

(Sahih el-Bukhari, Kitabu’t-Tefsir, vëll. VI, f. 101, hadithi nr 129, versioni arabisht-anglisht)

Ky transmetim mbështetet edhe nga burime të tjera autoritative sunnite, që pohojnë se Sureja Bera’eh ishte ndër kaptinat e fundit që u shpallën dhe se ajo është sure medinase. Shembuuj të kësaj janë Zemakhsheriu në Tefsir ul-Keshshaf, vëll. II, f. 49, Kurtubiu në Tefsir, vëll. VIII, f. 273, Sujutiu në el-Itkan, vëll. I, f. 18, Sheukaniu në Tefsir, vëll. III, f. 316 etj.

Problemi pra, qëndron në mospërputhjen e madhe kohore mes këtyre ajeteve, sepse vargu 28:56 është shpallur në Mekë, të paktën dhjetë vjet përpara Sures et-Teubeh, ndërkohë që sureja et-Teubeh është shpallur në Medine. Shihet qartë se, në përpjekjet e tyre të verbëra për të diskredituar Ebu Talibin, fallsifikuesit e haditheve kanë shpërfillur renditjen e shpalljes dhe hendekun kohor që ekziston midis zbritjes së këtyre dy ajeteve.

Mund të konkludojmë pra, se kjo shpifje u bë me qëllimin e thjeshtë të promovimit të umejjadëve përmbi hashimitët.

Vlen të theksohet gjithashtu, se një ndër komentuesit më të respektuar të Kur’anit në mesin e sunnive, Fakhr ed-Din Raziu e ka përmendur ajetin 28:56 në lidhje me Ebu Talibin jo sipas mendimit të tij, por sipas opinionit të disa dijetarëve të tjerë. Çuditërisht, vetë Raziu pranon se ky ajet nuk mund të lidhet me bindjet e Ebu Talibit. (Tefsiru’l-Kebir, vëll. XXV, f. 3)

- idhujtarët

{Nuk është e drejtë për Pejgamberin e as për besimtarët të kërkojnë falje për idhujtarët, edhe nëse janë të afërt të tyre, pasi që ta kenë të qartë se me të vërtetë ata (idhujtarët) janë banues të Xhehenemit} (9:113)

Pasi pamë se ky ajet, në të cilin Pejgamberi dhe besimtarët këshillohen që të mos luten për idhujtarët, nuk mund të jetë shpallur për Ebu Talibin, do të ishte me dobi të hidhej një vështrim mbi ajetet që u kërkojnë Profetit dhe besimtarëve që të mos kenë as marrëdhënie me idhujtarët e jo më të luten për ta nga dashuria dhe respekti!

{Nuk gjen popull që e beson Allahun dhe ditën e gjykimit e t’i dojë ata që kundërshtojnë Allahun dhe të dërguarin e Tij, edhe sikur të jenë prindërit e tyre, ose fëmijët e tyre, ose vëllezërit e tyre, ose farefisi i tyre. Ata janë që në zemrat e tyre (Ai) ka skalitur besimin dhe e ka forcuar me shpirt nga ana e Tij: dhe ata do t’i shpjerë në xhennete, nëpër të cilët rrjedhin lumenj; aty janë, përgjithmonë. Allahu ua ka pëlqyer punën dhe ata janë të kënaqur me shpërblimin e Tij. Të tillët janë pala e Allahut (hizbu’Llah) e s’ka dyshim se pala e Allahut janë të suksesshmit} (58:22)

Ky ajet u shpall me rastin luftës së Bedrit, e cila u zhvillua në vitin 2 hixhri. Megjithatë, disa komentatorë transmetojnë se ai u shpall gjatë luftës së Uhudit, në vitin 3 hixhri. Sidoqoftë, ky ajet i këshillon muslimanët të mos i miqësojnë idhujtarët dhe të mos kenë dashuri ndaj tyre. Sureja në të cilin ai ndodhet u shpall shumë kohë përpara Sures Bera’eh që kemi në shqyrtim. Të shihet p.sh. Ibn Kethir, Tefsir, vëll. IV, f. 329; Sheukani, Tefsir, vëll. V, f. 189; Alusi, Tefsir, vëll. XXVIII, f. 37 etj.

Sureja en-Nisa’, ajetet 139, 144

{Janë ata që, përkundër besimtarëve, miqësojnë jobesimtarët. Vallë, a mos kërkojnë fuqi tek ta? S’ka dyshim, e tërë fuqia i takon Allahut.} (4:139)

{O ju që besuat, mos zini miq jobesimtarët e t’i lini anash besimtarët! A doni t’i sillni Allahut argument të qartë kundër vetes?} (4:144)

Kjo është një sure mekase dhe ajetet e mësipërme i këshillojnë besimtarët të mos i marrin jobesimtarët si ndihmës ose mbrojtës. Si mundet atëherë Pejgamberi (s) të ketë kërkuar ndihmë nga një kafir nëse pretendohet se Ebu Talibi ka qenë i tillë? Sigurisht, edhe ky ajet është shpallur shumë kohë përpara sures së nëntë që kemi në shqyrtim, lidhur me Ebu Talibin. Të shihet Kurtubiu, Tefsir, vëll. V, f. 1.

Sureja Al-i Imran, ajeti 28

{Besimtarët të mos i miqësojnë jobesimtarët dhe t’i lënë anash besimtarët; e kush vepron ashtu nuk ka asgjë nga feja e Allahut, përveç se duhet të ruheni prej të keqes së tyre me kujdes. Allahu jua tërheq vërejtjen prej (dënimit të) Tij, se vetëm tek Allahu është e ardhmja.} (3:28)

Sipas Sires së Ibn Hishamit, vëll. II, f. 207, tetëdhjetë ajetet e para të kësaj sureje u shpallën në fillim të hixhrës. Kurse Kurtubiu (Tefsir, vëll. IV, f. 58) dhe Khaziniu (Tefsir, vëll. I, f. 235) tregojnë se ky ajet u shpall gjatë luftës së Ahzabëve (viti 5 Hixhra). Sipas el-Itkan (vëll. I, f. 17) Sureja Al-i Imran dhe ajo el-Bera’eh u shpallën me një diferencë prek katër suresh mes tyre.

Sureja el-Bera’eh (Teube), ajetet 23, 80:

{O ju që besuat, mos u ofroni miqësi (dashuri) prindërve tuaj, as vëllezërve tuaj, nëse ata vlerësojnë mosbesimin ndaj besimit. E kush prej jush miqësohet me ta, ata janë mizorët} (9:23)

{Kërko falje për ta ose mos kërko; edhe nëse kërkon falje shtatëdhjetë herë, Allahu nuk do t’ua falë, sepse ata mohuan Allahun dhe të dërguarin e Tij; dhe Allahu nuk i vë në rrugë të drejtë shkelësit} (9:80)

Këto dy ajete u shpallën përpara ajetit 9:113, që citohet kundër Ebu Talibit. Duke patur parasysh këtë fakt, si dhe të tjerat që u shtruan më lart, lindin disa pyetje të rëndësishme:

- A është e mundur që Profeti (s) të ketë kërkuar falje për Ebu Talibin (r.a.), sidomos kur këto dy ajete e deklarojnë këtë gjë si të kotë, nëse supozojmë se ai vdiq si jobesimtar? Nëse përgjigjja është po, a nuk i bie ajo ndesh Ku’ranit Famëlartë dhe Vullnetit të Allahut?

- E vërteta është se ajeti 9:113 ishte thjesht një urdhër për profetët në përgjithësi, dhe jo qortim për atë që Profeti Muhammed (s) nuk e bëri. Kjo do të bëhet e qartë nëse shihet ajeti vijues, pra 114, që tregon se ky është urdhri i Allahut për profetin Ibrahim, i cili u lut për Azerin, përpara se të mësonte se ai është armik i Allahut:

{...por kur iu bë e qartë se ai ishte armik i Allahut, u largua prej tij; s’ka dyshim, Ibrahimi ishte shumë i ndieshëm dhe i butë.} (9:114)

Për ta vlerësuar edhe më mirë çështjen, mbetet të shikohet qëndrimi i Ebu Talibit ndaj nipit të vet, Profetit Muhammed (s), ndihmesa e tij ndaj Islamit dhe deklarimi i besimit nga ai në shumë raste, të raportuara nga dijetarë sunni dhe shi‘i.

Nga historia islame, dihet mirë se kurejshët i bënë një ultimatum Ebu Talibit, që ta ndalonte të nipin nga demaskimi i baballarëve të tyre, tallja e idhujve të tyre dhe përqeshja e mendjeve të tyre; përndryshe ata do ta luftonin atë dhe Profetin (s) gjersa njëra nga palët të shuhej krejtësisht. Ebu Talibi nuk kishte asnjë dyshim se po ta pranonte këtë sfidë, ai do të vdiste dhe fisi i tij do të shuhej e shkatërrohej. E megjithatë, ai nuk e nxiti të nipin që ta ndërpriste fushatën. Ai vetëm e informoi Profetin (s) për ultimatumin e kurejshëve dhe i tha me butësi:

Më shpëto mua dhe veten, o nipi im, e mos më ngarko me çfarë s’e mbaj dot.

Kur Pejgamberi (s) e kundërshtoi ultimatumin, duke i thënë xhaxhait të vet se edhe po t’i vendosnin në njërën dorë diellin e në tjetrën hënën, ai nuk do të ndalej gjersa Zoti t’i jepte sukses, Ebu Talibi e ndryshoi qëndrimin e tij dhe vendosi t’i shkonte çështjes deri në fund me të nipin. Kjo shihet qartë nga pohimi që ai i bëri Pejgamberit:

Kthehu, nipi im, dhe vazhdo e thuaj ç’të duash. Nuk do të të braktis për asnjë çast.

(Ibn Hisham, Sire, vëll. I, f. 266, Ibn Sa’d, Tabakat, vëll. I, f. 186; Taberi, Ta’rikh, vëll. II, f. 218; Ibn Kethir, Ta’rikh, vëll. II, f. 258; Ebu’l-Fida, el-Mukhteser, vëll. I, f. 117; Halebi, Sire, vëll. I, f. 306; Ibn Ebi’l Hadid, Sherh, vëll. III. F. 306; Divan-i Ebu Talib, f. 24 etj)

Ebu Talibi Talibi e mbajti plotësisht betimin, deri në fund. Kur një mekas hodhi plehra mbi Profetin teksa ai ishte në sexhde, Ebu Talibi valëviti shpatën. Ai e mbajti të nipin për dore gjersa mbërriti tek Qabja, ku ishin ulur një grup armiqësh të Pejgamberit (s). Kur disa prej tyre u përpoqën të ngriheshin për Ebu Talibin, ai u tha:

Për Atë në të Cilin beson Muhammedi, nëse cilido prej jush ngrihet, unë do ta godas me shpatë.

Kur një përseon dëshiron të betohet, ai bën be për diçka që ka rëndësi dhe shenjtëri maksimale për të, e jo për diçka së cilës nuk i beson. Pohimi i mësipërm i Ebu Talibit (shih më poshtë për referencat) vërteton për çdo njeri që thellohet se ai besonte në Zotin Një dhe të Vetëm të Muhammedit (s).

Atëherë, Ebu Talibi e pyeti Profetin (s) se kush e kishte kryer atë veprim të turpshëm, dhe kur Profeti (s) i tregoi, Hamzai, nën urdhrat e Ebu Talibit shkundi pluhurin mbi personat që treguan armiqësi ndaj Profetit (s). Me këtë rast, Ebu Talibi tha:

Unë besoj se feja e Muhammedit është më e mira e të gjitha feve të botës.

(Khatib el-Baghdadi, Khazanat ul-Ihbab, vëll. I, f. 261; Ibn Kethir, Ta’rikh, vëll III, f. 42; Ebu’l-Fida, el-Mukhteser, vëll. I, f. 120; Ibn Haxher el-Askalani, Fet’h ul-Bari, vëll. VII, f. 153; el-Isabeh, vëll. IV, f. 116; Halebi, Sire, vëll. I, f. 305; Ibn Ebi’l-Hadid, Sherh, vëll. III, f. 306 etj)

Këto fjalë mund të konsiderohen si pohim i qartë i islamit të tij.

Kurejshët e kuptuan se, megjithë orvatjet e tyre penguese, përhapja e Islamit kishte vazhduar. Ata vendosën t’i jepnin fund Pejgamberit (s) dhe familjes së tij duke e izoluar dhe rrethuar, gjersa të shuhej. Për këtë qëllim ata nënshkruan një marrëveshje midis fiseve të ndryshme, e cila pohonte se askush nuk duhej të lidhte krushqi me hashimitët ose të bënte tregëti me ta; askush nuk duhej të shoqërohej me ta ose t’u lejonte fitime a furnizime. Kjo do të vazhdonte gjersa fisi i Profetit (s) ta dorëzonte atë për ekzekutim. Pakti u var në derën e Qabes. I detyruar nga kjo gjendje tejet e vështirë, Ebu Talibi u shpërngul me familjen në një luginë jashtë Mekës, të quajtur Shi’b Ebi Talib. Tanimë hashimitë ishin ndarë krejtësisht nga banorët e tjerë të qytetit.

Fortesa e hashimive patrullohej shpesh nga kurejshët, të cilët donin të siguroheshin për zbatimin e rreptë të ndalesave e bojkotit dhe të pengonin çdo mundësi furnizimi. Kështu, hashimitë iu nënshtruan urisë dhe etjes së tmerrshme të shkretëtirës për 3 vjet. Duke qenë nën vëzhgim të paprerë nga kurejshët, Ebu Talibi u druhej sulmeve të papritura natën dhe për këtë arsye bënte roje për sigurinë e Muhammedit (s) dhe shpesh ndërronte dhomë me të si masë parandaluese ndaj ndonjë akti të papritur dhune.

Nga fundi i vitit të tretë të bojkotit, Profeti (s) i tha xhaxhait të vet, Ebu Talibit, se Allahu e kishte treguar mospëlqimin e Tij ndaj paktit të kurejshëve dhe kishte nisur krimba për të ngrënë çdo pjesë të dokumentit të varur në derën e Qabes, përveç emrit të Tij. Duke i besuar të nipit si marrës i shpalljeve nga qielli, Ebu Talibi shkoi pa hezitim te Kurejshët dhe u tha atë që i kishte treguar Muhammedi (s):

Muhammedi na ka treguar dhe unë po ju kërkoj ta verifikoni vetë. Sepse në qoftë e vërtetë, ju kërkoj ta rimendoni, në vend që ta trazoni Muhammedin apo të na testoni durimin. Na besoni se do të parapëlqenim të jepnim jetën më mirë sesa t’jua dorëzonim Muhammedin. E nëse Muhammedi gabon në fjalën e tij, ne do t’jua dorëzojmë atë pa kushte. Atëherë jeni të lirë ta trajtoni si të dëshironi; vriteni ose lëreni të gjallë.

Kurejshët ranë dakort me këto propozime të Ebu Talibit dhe vendosën ta kontrollonin dokumentin. Për çudinë e tyre të madhe, ata zbuluan se atë e kishin ngrënë krimbat; vetëm emri i Allahut ishte aty dhe asgjë tjetër. Kurejshët thanë se kjo ishte mesiguri një magji e Muhammedit (s). Ebu Talibi u zemërua me kurejshët dhe u kërkoi ta deklaronin të pavlerë dokumentin dhe ta ndalonin bojkotin. Pastaj, ai u kap pas njërit cep të mbulojës së Qabes dhe duke ngritur dorën tjetër lart, thirri:

O Zot, ndihmona kundër atyre që na torturuan...

(Ibn Sa’d, Tabakat, vëll. I, f. 183; Ibn Hisham, Sire, vëll. I, ff. 399, 404; Ibn Kutejbe, Aivvan ul-Ikbar, vëll. II, f. 151; Ibn Haxher el-Askalani, el-Isabeh, vëll. II, f. 57; Ibn Kethir, Ta’rikh, vëll. III, f. 84; Nisai, Khasais el-Kubra, vëll. I, f. 151; Khatib Baghdadi, Khazanet ul-Ihbab, vëll. I, f. 252; Halebi, Sire, vëll. I, f. 286)

Një herë gjatë fëmijërisë së Profetit (s), kur kishte rënë thatësirë e madhe, Ebu Talibi e mori atë pranë Qabes dhe me shpinën e mbështetur tek muri i saj e ngriti Profetin (s) dhe kërkoi ndërmjetësimin e tij në lutjen drejtuar Zotit për shi. Edhe Pejgamberi (s0 iu bashkangjit lutjes së tij, duke e ngritur fytyrën lart. Shumë shpejt, filluan të shfaqeshin re dhe shiu ia nisi me vërshim. Kjo ngjarje aludohet edhe në vargjet e mëposhtme të thurura nga Ebu Talibi:

A s’e shihni që Muhammedin e kemi profet porsi Musai?
Ai është i parashikuari në Shkrimet e mëparshme
Ai është fytyrëndrituri që ndërmjetëson për shi
Burim për jetimin dhe mbrojtës për vejushen.


(el-Kastalani, Sherh Sahih ul-Bukhari, vëll. II, f. 227; Halebi, Sire, vëll. I, f. 125)

Një tjetër strofë që dëshmon besimin e Ebu Talibit është edhe kjo:

Vërtet, Allahu e ka nderuar Profetin e Tij Muhammed
më i nderuari ndër krijesat e Tij quhet Ahmed
Allahu e ka nxjerrë emrin e tij nga emri i Vet
ndaj Allahu është Mahmud e ai është Muhammed


(Ebu Na’im, Dela’il un-Nubuvvvveh, vëll. I, f. 6; Ibn Asakir, Ta’rikh ed-Dimeshk, vëll. I, f. 275; Ibn Kethir, el-Bidaje vve’n-Nihaje, vëll. I, f. 266; Ibn Haxher el-Askalani, el-Isabeh, vëll. IV, f. 116; el-Kastalani, el-Muvvahib Aladunniah, vëll. I, f. 518, c.n. Ta’rikh-u i Bukhariut; ed-Dijarbakri, Ta’rikh ul-Khamis, vëll. I, f. 254; Ibn Ebi’l-Hadid, Sherh, vëll. III, f. 315 etj)

Ebu Talibi ishte njeri me një iman të fortë dhe kishte bindje të palëkundur në besnikërinë e Muhammedit (s). Ai jetoi me këtë mision për 11 vjet, gjatë të cilave vështirësitë e tij dhe të Muhammedit (s) u rritën gjithnjë e më shumë me kalimin e kohës. Kjo sidomos pas vdekjes së Ebu Talibit, kur kurejshët i shkaktuan Profetit (s) vuajtje edhe më të mëdha, që ishin të paimagjinueshme gjatë jetës së Ebu Talibit. Ibn Abbasi transmeton se kur një kurejsh i vendosi plehra mbi kokë Profetit (s), ai shkoi në shtëpi. Me këtë rast, ai tha:

...Kurejshët nuk më kanë trajtuar kurrë kështu gjatë jetës së Ebu Talibit, sepse ishin frikacakë...

(et-Taberi, Ta’rikh, vëll. II, f. 229; Ibn Asakir, Tarikh ud-Dimeshk, vëll. I, f. 284; el-Hakim, Mustedrek ala us-Sahihejn, vëll. II, f. 622; Ibn Kethir, el-Bidaje vve’n-Nihaje, vëll. III, f. 122, ez-Zemakhsheri, el-Faik, vëll. II, f. 213; ed-Dijarbakri, Ta’rikh ul-Khamis, vëll. I, f. 253; el-Halebi, Sire, vëll. I, f. 375; Ibn Haxher el-Askalani, Fet’h ul-Bari, vëll. VII, ff. 153-4; Ibn Hisham, Sire, vëll II, f. 58)



Ceremonia e Martesës së Profetit (s)

Ebu Talibi iu drejtua kurejshëve të pranishëm në ceremoninë e martesës së Profetit (s) me fjalët:

Falënderimi i takon Allahut që na bëri nga fara e Ibrahimit dhe pasardhja e Ismailit. Ai na dhuroi një faltore të shenjtë dhe një vend haxhxhi. Ai na bëri të banojmë në një vend të sigurtë (harem), ku vijnë frutat e gjithçkaje. Për më tepër, Ai na bëri arbitrues në çështjet e njerëzve dhe na e bekoi tokën ku banojmë.

Sikur Muhammedi, djali i vëllait tim Abdullah, të birit të Abdul-Muttalibit, të peshohej me cilindo njeri nga arabët, ai do t’ia kalonte. Askush nuk do të mund të krahasohej me të. Ai nuk e ka shokun ndër njerëz, edhe pse është njeri me pak pasuri. Mirëpo pasuria është pronësi kalimtare dhe siguri e përkohshme. Ai ka shprehur dëshirë për Hatixhen, dhe ajo ka shprehur interesim për të. Sa për mehrin, si ai që jepet tani, ashtu edhe ai që jepet më vonë, do të paguhen nga pasuria ime. (Sire Halebije, vëll. I, f. 139)



Vdekja e Ebu Talibit

Megjithëse e fshehu imanin e tij, Ebu Talibi e bëri qartësisht të ditur besimin e tij në Islam kohë përpara se të vdiste. Por do të ishte me vend të citohej pohimi i tij në shtratin e vdekjes, kur ai iu drejtua hashimive me fjalët:

Ju urdhëroj të silleni mirë ndaj Muhammedit. Ai është besniku i kurejshëve dhe i besueshmi i arabëve. Ai solli një mesazh të cilin e pranon zemra dhe e mohon gjuha nga frika e armiqësisë. Po shoh se të dobëtit dhe të pafuqishmit e Arabisë janë ngritur për ta mbështetur Muhammedin dhe i besojnë atij dhe ai po ashtu është ngritur për t’i ndihmuar ata dhe për t’ua thyer radhët kurejshëve. Ai i ka poshtëruar prijësit kurejshë dhe ua ka shkatërruar shtëpitë, duke i forcuar të pafuqishmit dhe duke u dhënë atyre pozitë...Për Zotin, kushdo që ecën në rrugën e Muhammedit do të jetë në të drejtë dhe kushdo që ndjek udhërrëfimin e tij do të ketë të ardhme të lumtur. Dhe ju o hashimitë, përgjigjjuni ftesës së Muhammedit dhe besojini atij se kështu do të keni sukses dhe do të udhëzoheni. S’ka dyshim se ai është udhëzuesi në rrugë të drejtë. Sikur vdekja të më kishte dhënë edhe ca kohë, do t’ia kisha larguar të gjitha rreziqet që i kanosen.

(ed-Dijarbakri, Tarikh ul-Khamis, vëll. I, f. 339; Sire Halebijeh, vëll. I, f. 375; Ibn Sa’d, Tabakat, vëll. I, f. 123 etj)

Bejhekiu ka transmetuar në Dela’il un-Nubuvvvveh se, kur Ebu Talibi po vdiste, atë e panë të lëvizte buzët. Abbasi (xhaxhai i Profetit) u përkul për ta dëgjuar se ç’po përpiqej të thoshte. Pas pak, ai ngriti kokën dhe tha:

Për Allah, ai e shqiptoi fjalën që i kërkove, o i Dërguari i Allahut.

(el-Bejhaki, Dela’il un-Nubuvvvveh, vëll. II, f. 101; Ibn Hisham, Sire, vëll. I., f. 146, botimi i Kajros, siç e citon Shibli Numani në Siretu’n-Nebi, vëll. I, ff. 219-220)

Ai gjithashtu tregon se në xhenazen e Ebu Talibit, Profeti (s) u ngrit dhe tha:

U solle vërtet mirë me të afërmit, qofsh i shpërblyer mirë, o xhaxha!

(el-Bejhaki, Dela’il un-Nubuvvvveh, vëll. I, ff. 101, 103; Khatib el-Baghdadi, Ta’rikh ul-Baghdad, vëll. XIII, f. 196; Ibn Kethir, el-Bidaje vve’n-Nihaje, vëll. III, f. 135; Ibn Haxher el-Askalani, el-Isabe, vëll. IV, f. 116; Sibt Ibn ul-Xheuzi, Tedhkiret ul-Khavvas, f. 2 etj)