PËRMBAJTJA:
Shehu Kharrakani në pikën e vdekjes
Një shërbëtor që i mungon druajtja
Lojë e ndershme
Dervishi dhe princesha
Mbreti dhe fëmija i varfër
Tri këshilla 

Shehu Kharrakani në pikën e vdekjes

Në pikën e vdekjes, teksa ishte gati me e lëshue shpirtin prej buzëve të tij, shehu Kharraqkani shqiptoi këto fjalë të mrekullueshme:

„Oh, sa do të kisha dëshiruar që shpirti im të shqyhej dhe zemra ime të hapej e t‘u ofrohej të gjithëve, derisa ndokush të mund të zbulonte vuajtjet e mia të hidhura e të kuptonte se ai që dëshiron me depërtue në sekrete nuk mund të adhurojë idhuj, duke qenë se është e pamundur të bëhet hile!“

Vetëm kjo, në fakt, do të thotë shërbim i vërtetë, gjithçka tjetër nuk është më shumë sesa kotësi. Të shërbesh, ose të mos jesh, do të thotë të përunjësh vetveten. Por ti don të bëhesh i ngjashëm me Zotin, jo shërbëtori i tij!

E kur vallë do ta gjesh forcën për t‘u përunjur? Përkulu, bëhu shërbëtor i përunjur nëse do të jetosh me të vërtetë!

Dhe si shërbëtor ji gjithnjë i druajtur, madje druajtja duhet të jetë objekti i vetëm i ambicjes sate. Shërbëtori që kalon përgjatë rrugës pa druajtje, do të dëbohet nga oborri i Mbretit. Alkova e tij është e ndaluar për shërbëtorin që nuk e njeh druajtjen, por do të jetë shpërblimi i duhur për atë që është i druajtur.

Një shërbëtor që i mungon druajtja

Një mbret i dhuroi njerit prej shërbëtorëve të vet një tunikë të mrekullueshme. Ky e veshi dhe doli nga pallati. Pluhuri i rrugës ia mbuloi fytyrën dhe ai e fshiu me mëngën e tunikës. Një ziliqar shkoi dhe i kallëzoi mbretit:

„Zotëri. Ai shërbëtor e ka fshirë fytyrën me tunikën që ti i ke dhuruar“

Sovrani e shkarkoi menjëherë atë shërbëtor, duke e dënuar fatkeqin me torture. Dije pra, se kush nuk e njeh drojën në oborrin e Mbretit, nuk do të ketë kurrfarë vlere.

Lojë e ndershme

Një zog tjetër e pyeti çafkëloren:

"O ti me mendime të kthjellëta, më thuaj: si është e mundur të luajmë ndershmërisht në rrugën hyjnore? Meqë unë nuk mund ta komandoj zemrën time, unë largohem gjithmonë nga çdo gjë që kam rrotull. Prorë përfundoj me humbë gjithë ç‘arrij të fitoj, që në duart e mia shndërrohet në një akrep që ikën. Asgjë nuk më mban të lidhur, këpus çdo lidhje apo zinxhir, por me Atë mundohem të luaj ndershmërisht, me shpresën se një ditë do mund ta admiroj fytyrën e Tij“.

Çafkëlorja u përgjigj:

"Lojë e ndershme është ushqimi për të cilin ka nevojë ai që guxon të ndërmarrë një udhëtim, e kjo do të thotë se e gjen vetëm ai që është gati të luajë gjithçka, në privim, paqen e përkryer. E atëherë shqyej gjithë çfarë ke qepur e mos i qep sërish ato që ç‘ke shqyer! Digji me frymëmarrjen tënde zjarrmuese gjithë ato që ti zotëron, deri në fijet e flokut, e mandej mblidh hirin dhe ulu sipër tij, e më në fund përhape derisa era e lavdisë hyjnore t‘ia humbasë çdo gjurmë! Nëse nuk arrin të vdesësh kundrejt gjërave që të përkasin, si do mund të kesh mundësi të vësh këmbët në hollin e pallatit të Tij? Në burgun e kësaj bote nuk mund të rrohet gjatë, hiqi pra duart prej gjithçkaje që ke gjetur në të! Në orën e vdekjes gjithë ç‘zotëron ka për ta thithur gjakun, do bëhet shtazë që të shqyen! E pikësëpari hiqi duart prej vetvetes, sepse vetëm kështu do mund të fillosh udhëtimin tënd mbi rrugë. Mos e gënje veten se do mund ta përballosh udhëtimin nëse nuk do të dish të luash ndershmërisht „.

Dervishi dhe princesha

Na ishte njëherë një bijë mbreti që ishte e bukur si hëna, aqsa e adhuronin të gjithë.

Një ditë, një dervish, ndërsa po bëhej gati të hante një copë bukë, e pa dhe u mallëngjye aq shumë sa buka i ra nga dora. Kur princesha kaloi afër tij, i buzëqeshi.

Ajo buzëqeshje e tronditi; buka ra në pluhur dhe ai gati humbi ndjenjat. Mbeti në ekstazë për shtatë vjet, përgjatë të cilave jetoi nëpër rrugë, duke fjetur bashkë me qentë.

Princesha u pezmatua aq shumë, sa shërbëtorët e saj deshën ta vrisnin dervishin. Atëherë ajo çoi fjalë t’ia sillnin përpara saj, e i tha:

”Unë dhe ti nuk mund të jemi bashkë. Shërbëtorët e mij duan të të vrasin. Kësisoj është më mirë të zhdukesh!”

Dervishi u përgjigj:

“Qysh nga çasti që të kam parë, jeta nuk ka asnjë vlerë për mua. Ata do më vrasin pa arsye. Por të lutem, përgjigjmu, meqë ti je shkaku i vdekjes sime. Kam vetëm një pyetje me të ba: përse më pate buzëqeshur dikur? “Teveqel!", i tha princesha. “Kur të kam parë se deri në ç’pikë po bëheshe qesharak, kam buzëqeshur, por kam buzëqeshur për mëshirë e për asnjë arsye tjetër”.

Dhe princesha u zhduk.

Mbreti dhe fëmija i varfër

I vetëm, njeriu nuk mund të arrijë në fund të udhëtimit të brendshëm. Nuk duhet të orvateni ta ndërmerrni të vetëm Udhën. Prijësi është i domosdoshëm. Ai që e quajmë mbret është udhëheqësi, dhe ai që e quajmë fëmijë i varfër është kërkuesi.

Tregohet se mbreti Mahmud një ditë u gjend i shkëputur nga ushtria e tij. Mbreti po kalëronte me shpejtësi kur pa një fëmijë në breg të lumit.

Fëmija kishte hedhur rrjetën e tij në lumë dhe dukej shumë i trishtuar.

“Vogëlushi im”, tha mbreti, “përse je i trishtuar? Nuk kam parë kurrë ndokënd në një gjendje të tillë". “Madhëri”, u përgjigj çunaku, “jemi shtatë vëllezër dhe babain nuk e kemi. Jetojmë bashkë me nënën në varfëri e pa kurrfarë mbështetje. Unë vij këtu çdo ditë me rrjetën time, duke shpresuar se do mund të zë ndonjë peshk për darkë. Nëse nuk zë asgjë ditën, në mbrëmje nuk do kemi mundësi të hamë asgjë”. “Vogëlushi im”, tha mbreti, “a dëshiron të të ndihmoj në punën tënde?”

. Vogëlushi pranoi dhe mbreti Mahmud hodhi rrjetën. Duke rënë në kontakt me dorën mbretërore, rrjeta u mbush me njëqind peshq.

Tri këshilla

Një ditë një njeri kapi një zog. Zogu i tha;

“Unë nuk të duhem ty asgjë, përsa kohë që jam i burgosur. Liromë e do të të jap tre këshilla të çmuara”.

Zogu premtoi ta jepte këshillën e parë teksa ishte ende në duart e njeriut, të dytën kur të kishte mbërrijtë në degën e një peme, e të tretën kur të ishte ngjitë lart në majën e një mali. Njeriu pranoi dhe kërkoi këshillën e parë.

“Nëse humbet diçka”, tha zogu, “edhe nëse e dëshiron sa jetën tënde, mos e vajto“.

Njeriu e lëshoi zogun dhe ky fluturoi për të qendruar në degën e një peme.

“Mos u beso kurrë gjërave që bien në kundërshtim me të kuptuarit normal, pa kërkuar më parë prova”-

tha zogu duke ofruar kështu këshillën e dytë. Mandej zogu fluturoi në majë të malit, prej ku thërriti:

“Oh, fatkeq! Brenda trupit tim gjenden dy smeraldë gjigandë. Sikur thjesht të më kishe vrarë, tashmë ata do ishin tuat!”.

Njeriun e bëri të vuajë mendimi i asaj që paskej humbur dhe i tha zogut:

“Ma jep së paku këshillën e tretë!”. “Je me të vërtetë idiot!", iu përgjigj zogu. “vazhdon të rrish ende këtu duke më kërkuar këshilla, kur nuk mendove as dhe për një çast për dy të parat! Të thashë që të mos vuash për humbjen e diçkaje e të mos besosh në gjëra që bien në kundërshtim me të kuptuarit normal. Dhe është pikërisht kjo, ajo që po bën në këto çaste! Po fillon të besosh në absurditete qesharake dhe po vuan prej se paske humbur diçka! Po a nuk e shikon se nuk jam aq i madh sa për të patur brënda vetes dy smeralde gjigandë? Je budalla! Për këtë arsye do vijosh me qenë rob i kufinjve të zakonshëm që i janë vënë çdo njeriu”.