Periudha e shquar e imamatit të Imam Zayn al-Abidin
Seyyid Saeed Akhtar Rizvi
13.05.2008

PËRMBAJTJA:
Shpallja e Imamtit të tij

Bashkimi i komunitetit shi′it
Mësimi i Islamit të vërtet


Asnjë Imam nuk e filloi Imamatin e tij në atmosferën më tragjike se kjo. Dita e parë e Imamatit të tij e gjeti atë të sëmurë seriozisht dhe rob të ushtrisë së Yazid-it në Qerbela.


Babai i tij dhe paraardhësit e tij kishin sakrifikuar gjithçka kishin në altarin e të vërtetës; dhe Imam Zayn al-Abidini e gjeti veten me një grup vejushash dhe jetimësh të paaftë që çoheshin nga një vend në tjetrin, nga Durbari i ibn Ziyadit në oborrin e Yazidit.


Përfundimisht ata u futën në një burg, ku Imami e kaloi vitin e parë të Imamatit të tij, i shkëputur nga pasuesit e babait të tij dhe i pamundur të kujdeset pas punëve të tyre. Është e kuptueshme, se tragjedia e Qerbelasë kishte krijuar një kaos në botën Shiite. Shiitët ishin në agoninë e një pesimizmi të errët dhe komuniteti ishte në një çrregullim. Një lëvizje sapo kishte filluar për të pranuar Muhamed al-Hanifiyah, djalin e Amir ul-Muminin Ali si Imamin e katërt.


Vetë Muhamed al-Hanifiyah nuk kishte synim të tillë. Por problemi ishte: si të ndalohej kjo lëvizje pa e vënë jetën e Imam Zayn al-Abidin në rrezik? Yazid-i nuk kishte hezituar të vrasë Imam Husaynin përkundër prestigjit të lartë që kishte Imami në sytë e muslimanëve.


Do të kishte qenë më e lehtë për të të vriste Imam Zayn al-Abidinin një djalë të ri në moshën 23 vjeçare, virtytet Hyjnore të të cilit do të shkëlqenin përpara komunitetit musliman. Dhe nuk ishte në interes të Islamit që Imam Zayn al-Abidini të marterizohej kaq shpejt pas Imam Husaynit. Imam Zayn al-Abidini kishte tre detyra të vështira para tij:


1. Të shpallë publikisht Imamatin e tij pa u dukur se kundërshton të jashtmit.


2. Të bashkojë komunitetin bashkë, duke bërë një “tasbih” (tespi) veç tespive të përhapura - duke e bërë atë në mënyrë të tillë që të mos i jap shkas Yazidit dhe Yaziditëve t’ia marrin hakun.


3. Të përhapë besimin e vërtetë duke siguruar një sinjal drite për të drejtuar kërkuesit e të vërtetës në sigurinë e besimit të vërtetë dhe veprave të virtytshme – duke e bërë atë pa u tërhequr drejt qëllimit të armiqve të tij.


Çdo njëra nga këto detyra himalayane do të kishin mposhtur një qenie më pak. Por Imam Zayn al-Abidini nën drejtimin Hyjnor i arriti të gjitha këto qëllime në një mënyrë shumë të bukur dhe joimponuese sa që edhe pasuesit e tij, që përfituan në mënyrë të jashtzakonshme dhe po përfitojnë nga kryesimi i tij i jashtzakonshëm, nuk e kuptuan në mënyrë të vetëdijshme si ishin drejtuar.


Shpallja e Imamatit të tij


Kjo mori formën e një konflikti familjar: Muhamed al-Hanafiyah shpalli se ai ishte Imami pas vëllait të tij Imam Husaynit (pasi Imam Husayni, ishte bërë Imam pas vëllait më të madh, Imam Hasanit). Imam Zayn al-Abidini tha se shpallja e xhaxhait të tij ishte e gabuar; se ai (Imam Zayn al-Abidini) u bë Imam pas babait të tij, me emërim Hyjnor.


Kjo “armiqësi” familjare duket se nuk mund të zgjidhej; dhe përfundimisht Imam Zayn al-Abidini sygjeroi që t’i drejtohen “Gurit të zi” (al-Hajarul-asvad) të Qabes për gjykimin e tij. Muhamed al-Hanafiyah u pajtua dhe të dyja palët shkuan në Mekë gjatë sezonit të haxhit, kur mijëra haxhinj ishin mbledhur për peligrim. Lajmet më të çudtitshme të trilluara duhet të jenë përhapur si zjarr i egër se Ali bin al-Husayn dhe Muhamed al-Hanafiyah donin që Guri i zi t’i gjykojë ata.


Çdokush duhet të jetë habitur se si mund të gjykojë një gurë mes dy personave. Ata duhet të kenë dashur me padurim të shohin përfundimin kur të dyja palët do t’i afrohen Gurit.


Çfarë do të thonë kur Guri, duke qenë një gurë, nuk do të përgjigjet në argumentet e tyre! Kjo duhet të ketë qenë ndjenja e turmës kur xhaxhai dhe nipi u afruan ngadalë përpara Gurit të zi. Gurit i foli i pari Muhamed al-Hanafiyah; por nuk pati asnjë përgjigje. Imam Zayn al-Abidini tha:


“Po të kishit qenë ju, o Xhaxha, vasi dhe Imam, Guri do të ishte përgjigjur me siguri”. Muhamed al-Hanafiyah tha: “Tani, o Nip ti lutu dhe pyete atë”. Imam Zayn al-Abidini iu lut Allahut dhe atëherë e pyeti Gurin e zi të deklarojë në arabishten e pastër se kush ishte vasi dhe Imam pas al-Husayn bin Aliut. Pati një dridhje të Gurit dhe atëherë Allahu e bëri atë të flasë në arabishten e pastër: “O Allah, visaya dhe Imam i vërtetë, pas al-Husayn bin Aliut është Zayn al-Abidin Ali bin al-Husayn, djali i Ali bin Abi Talibit dhe Fatime bint Rasulillah”.


Muhamed al-Hanafiyah e pranoi vendimin dhe e deklaroi besën e tij për Imam Zayn al-Abidinin.


(al-Ihtijaj i al-Tabrasi, al-Kafi i al-Kulaini, Basa’-erud-Darajat, A’lumul-vara, Manaqib i Ibn Shahr ‘Ashob, Biharul-Anvar, Vëll. XI, i Majlisi).

Ky “konflikt” ishte fillimi i fundit të lëvizjes Kaisamiyah, që donte të pranojë si Imam, Muhamed al-Hanafiyah. Ndarja në radhët Shiite u ndalua; dhe pasi ishte vetëm “një armiqësi familjare”, Yazidi nuk do ta kundërshtonte atë në asnjë mënyrë. Por natyra mahnitëse e përfundimit dhe koha i shërbeu qëllimit të tij. Peligruesit duke u kthyer në shtëpitë e tyre duhet të jenë ndjerë të detyruar ta tregojnë këtë histori të çuditshme; dhe kështu Shiitët kudo në botën muslimane të dinin, pa ndonjë shpallje formale se Imam Zayn al-Abidini ishte Lideri dhe drejtuesi i tyre me emërim Hyjnor.


Bashkimi i komunitetit Shi′it


Ky është një aspekt edhe më magjepës i Imamatit të tij. Si do t’i bashkonte ai të gjithë Shiitët, në një marrëveshje të përhershme? Cili ishte faktori që do t’i bashkonte ata vazhdimisht? Këshillat filizofike? Por ato kishin ndikuar vetëm tek një grup i vogël intelektualësh; njerëzit e rrugës nuk ndikoheshin nga ato. Gjithashtu, ai nuk mund të ndikonte “ndjenjat”; kurse “bashkimi” është një ndjenjë e njësimit.


Disa aspekte të gëzueshme të fesë? Gëzimi dhe lumturia është një “ndjenjë”, pa dyshim. Por ai nuk “bashkon” njerëzit në mënyrën e nevojshme.


E gjatë është koha kur një njeri feston një funksion të gëzueshëm kurse vëllai i tij refuzon t’i bashkohet atij, për shkak të disa keqkuptimeve të vogla. Por le të ketë aty një tragjedi në atë shtëpi dhe vëllai i njejtë do të nxitojë nga kjo pikëpamje të ndajë këtë brengë.


Kjo tendencë e natyrës njerëzore na sjell në alternativën e tretë të brengës. Brenga dhe pikëllimi përparon duke lidhur së bashku pjesëmarrësit në varrim, derisa argumentet intelektuale dhe funksionet e gëzuara dështojnë për të arritur këtë objekt. A nuk e keni parë se si në kohën e një tragjedie kombëtare të gjitha dallimet politike janë harruar me të vërtetë dhe se si i gjithë kombi bashkohet së bashku për të ndarë brengën dhe për të marrë mbi supe përgjegjësitë përfundimtare? Imam Zayn al-Abidin nën urdhërin Hyjnor zgjodhi këtë metodë për të bashkuar komunitetin.


Sërisht u përshtat në mënyrë të qartë ashtu si një mënyrë e jetës personale, duke mos pasur synim kundër askujt.


Majlisi (në Bihar al-Anvar, Vëll. XI) ka shkruajtur një kapitull:


“Vajtimi dhe qarjet e tij në marterizimin e Babait të tij, mëshira e Allahut qoftë mbi të dy”, në të cilën ai shkruan: “Thuhet se ai (Imam Zayn al-Abidin) vazhdoi të vajtojë derisa sytë iu vunë në rrezik. Dhe kurdoherë që merrte të pinte ujë, ai vajtonte derisa lotët mbushnin tasin. Dikush bisedoi me të për këtë gjë kurse ai u përgjigj: “Pse të mos qaj kur babait tim iu mohua uji që ishte i lirë për egërsirat dhe kafshët”? Dhe asnjëherë nuk iu soll ushqim prandaj ai vajtoji aq shumë sa që një shërbyes i tha atij: “A mund të jem shpërblesa për lirimin tënd, o djali i të dërguarit të Allahut! Kam frikë se do të vdesësh (nga vajtimi)”. Imami iu përgjigj: ‘Unë vetëm po ankohem nga çmenduria dhe ankthi tek Allahun, dhe unë nuk e di. Asnjëherë nuk më kujtohet masakra e fëmijëve të Fatimes por lotët po më mbysin’”.


Natyrisht, ky shembull i dhënë nga Imami i tyre u pasua nga Shiitët kudo; dhe ata bashkuan duart për të themeluar pjesëmarrjet vajtuese për Imam Huseynin kurdo që të ishte e mundur. Kjo krijoi një ndjenjë njësimi dhe bashkimi tek të gjithë njerëzit që merrnin pjesë në këto sesione vajtimi.


Si mund t’i tregojnë Yazidi ose Yaziditët, Imam Zayn al-Abidinit të mos kujtojë babain e tij? Ky institut i vajtimit u bë pika e fokusit të të gjitha aktiviteteve fetare të komunitetit Shiit dhe vija e jetës së besimit të tyre. Në periudhat e mëvonshme, armiqtë e fesë e kuptuan rolin vital që luan “vajtimi” në edukimin fetar dhe ndërtimin e karakterit të Shiitëve dhe ata u përpoqën ta ndalonin atë me forcën e “Fetvasë” së tyre.


Tani ata e kanë ndryshuar taktikën e tyre. Tani ata pyesin: pse njeriu duhet të vajtojë për një ngjarje që ka ndodhur para më shumë se 1300 vjetëve? Ata pyesin derisa janë plotësisht të vetëdijshëm se këto sesione vajtimi (Majalis) janë shkollat më të mirë-organizuara, dhe më të ndjekura fetare, ku pjesëmarësit mësojnë me vullnet shtyllat bazë të fesë, janë të këshilluar të masin rrugën e jetës së Ehl i-Bejtit; dhe kështu ardhmëria e tyre Islame në jetë dhe botë është forcuar. Kjo qendër mësimi iu dha komunitetit Shiit nga Imam Zayn al-Abidini në mënyrë kaq të paimponuar sa që edhe komuniteti nuk e kuptoi rëndësinë dhe kuptimin e saj në fillim.


Mësimi i Islamit të vërtetë


Dy detyrat e para ishin të vështira për të arritur përgjegjësinë më të rëndësishme të tij. Ne kemi parë se si Imami shpalli Imamatin e tij me anë të “armiqësisë familjare” dhe si u dha ai pasuesve të tij platformën e bashkimit në formën e vajtimit për babain e tij. Në asnjë rast nuk iu drejtua ndonjë të huaji; por megjithatë mesazhi u përhap. Përkundrazi, duke u përballur me detyrën e tretë dhe më të rëndësishme të tij, ai nuk iu drejtua asnjë qenie njerëzore.


Ai zgjodhi formën e duasë (lutjes) për këtë qëllim. Ai i regjistroi duatë e tij në një formë të librit dhe i kërkoi dy djemve të tij të bëjnë kopje të librit. Vetë ky regjistrim është një tregues se këto lutje nuk ishin vetëm lutje, por gjithashtu një mjet drejtimi për muslimanët.


Si mundet që dikush t’i tregojë atij të mos kërkojë dëshirat e tij nga Allahu? Si mund dikush të hyjë mes Allahut dhe robit të Tij, kur i ngren duart dhe thërret Zotin e tij me një zë nga zemra, t’i vijë në ndihmë dhe ta ndihmojë atë nga vështirësitë e tij. Por këto dua të regjistruara janë një pasuri e diturisë Islame. Njeriu në to gjen gati se të gjitha pyetjet teologjike dhe etike të përgjigjura në mënyrë elokuente dhe të ditur. Duke lexuar ato, zemra mbushet me besim të vërtetë dhe me dashuri të sinqertë për Allahun; dhe drita e virtytit dhe fisnikërisë ndriçon karakterin.


Nuk është e mundur që këtu të jepet një përmbledhje e shkurtër e këtij libri të shenjtë, i njohur në përgjithësi si “As-Sahifatus-Sajjeadiyah” dhe “As-Sahifatul-Kamilah”; dhe gjithashtu të quajtur “Psalma e Ale Muhamedit” dhe “Inxhili i Ehl ul-Bejtit”. Kur ky libër iu tregua dijetarëve egyptian, ata u befasuan dhe u mahnitën nga bukuria e tij. Ata ishin të habitur dhe të shtangur nga pastërtia e mendimit dhe përsosjes së karakterit tek i cili ky libër, e drejton në mënyrë të papërballueshme lexuesin e tij. Dijetari i shquar, i ndjeri al-Tantavi shkruan:


“E kam studjuar këtë libër me kujdes të madh. Kam shkuar përmes duave (lutjeve) dhe Munajats (lutjeve) me një sy kërkues. U shtanga nga kuptimet e larta dhe ndjenja e thellë që përmbanin. U impresionova thellë nga vlera dhe mrekullia e këtyre duave. Habitem se si muslimanët pas gjithë kësaj janë injorantë nga një pasuri e tillë e vlefshme. Ata kishin qenë në gjumë të thellë gjithë këta shekuj. Ata nuk mund të ndjenin madje se Allahu i kishte mbështetur ata me një depozitë kaq të çmuar të diturisë”.


Risitë në këtë libër kanë dy qasje të ndryshme: njëra kërkon që dituria dhe drejtësia t’i mbajë larg nga mëkatet dhe gjërat e këqia, derisa tjetra ndjek dhe këshillon njeriun t’i jap mundësi atij për kryerjen e veprave të virtytshme. Ne mund të themi se këto Risi, plot me dituri dhe drejtim, janë një pasuri e mrekullueshme e fshehtësive dhe përmbajnë aluzione për sa i përket vetë-qortimit, pranimit të gabimeve, me lotë dhe vetëpastrimin, shmangien e peripecive dhe vështirësive, ruajtjen e sigurtë të tij nga tiranitë e armikut, shërimin nga sëmundjet e ndryshme e kështu me rradhë. Të gjitha duatë e tilla janë gjendur më së shumti në pjesën e parë të librit, ndërsa pjesa e fundit përbëhet nga lartësimi dhe madhështimi i Allahut, krijimit të tij dhe çudirave të tjera të fuqisë dhe mundësisë së Tij.


“A nuk është e mrekullueshme? A nuk tregon kjo se këto personazhe të shenjtë po zbulojnë shumë fshehtësi të mësimit dhe po sqarojnë shumë misterie të diturisë për muslimanët, që ndodhën të jenë plotësisht injorant për të.


Është fakt se çështjet e qenieve njerëzore ndahen në dy pjesë: njëra është për tu larguar nga e keqja, tjetra për të siguruar veçori të mira së bashku me diturinë e egzistencës Hyjnore, që është themelore për vetëpastrimin dhe përsosjen shpirtërore”. Pastaj ai vazhdon duke zgjeruar këto çështje me ndihmën e shumë risive. Në një artikull tjetër, ai krahason një risi të Imam Zayn al-Abidinit me lutjen e Profet Nuhit (Noah).


Sa për të dhënë një shembull për fenë e lartë dhe standardin etik të mësuar nga Imami ynë i Shenjtë, unë po citoj këtu ekstrakte nga një dua, e njohur si Makerim-ul-Akhlaq (karakteri fisnik). Kjo dua është e mjaftueshme për ta drejtuar recituesin në rrugë të drejtë, duke e bërë atë një musliman të përsosur dhe një besimtar të virtytshëm.


O Zot, Ti je mbështetësi im nëse trishtohem dhe Ti je burimi im nëse jam në nevojë dhe tek Ti unë lutem për ndihmë, kur kam dhimbje të thellë dhe me Ty kompenzoj çfarë kam humbur dhe reformoj çfarë kam prishur dhe ndryshoj për çfarë Ti nuk pajtohesh: prandaj, ki mirësinë më siguro para fatkeqësisë dhe me bujari para se të lutem (për të) dhe drejtimin e drejtë para gabimit më fal paqe në ditën e ringjalljes dhe ki mirësinë për të më dhënë drejtim.


O Zot, bekoje Muhamedin dhe Al (familjen) e tij dhe largoje nga unë (të keqen) me mëshirën Tënde, dhe më ushqe me bekimin Tënd, dhe më reformo me mëshirën Tënde dhe më shëro me mirësinë Tënde dhe më streho në strehën e mëshirës Tënde dhe më vish me miratimin Tënd dhe më ndihmo kur gjërat më vështirsohen (për të zgjedhur më të drejtën prej tyre, dhe kur veprimet bëhen dyshuese (për të zgjedhur) më të pastrën prej tyre dhe kur besimet kundërshtohen, (për të përshtatur) më të lavdërueshmen prej tyre.


O Zot, bekoje Muhamedin dhe Al (familjen) e tij dhe më kurorëzo me mjaftueshmëri dhe më zbukuro me bukurinë e dashurisë Tënde dhe më drejto në drejtimin e vërtetë dhe mos më provo me prosperitet dhe më jep bukurinë e komoditetit dhe mos ma bë jetën një sërë provash dhe mos mi refuzo lutjet e mia me neveritje; sepse unë nuk e njoh asnjë si rivalin Tënd dhe nuk thërras asnjë si të barabartë me ty.


O Zot, bekoje Muhamedin dhe Al (Familjen) e tij dhe më ndal nga ekstravaganca dhe ruaje jetesën time nga harxhimi dhe shtoma pronën time duke dhënë bekim dhe më lejo të eci përgjatë rrugës së mirëdashjes; për çfarëdo që ta harxhoj( pasurinë) time.


Në këtë mënyrë Imam Zayn al-Abidini e kaloi jetën e tij duke siguruar drejtim jo vetëm për muslimanët e kohës së tij por gjithashtu edhe për gjeneratat që vijnë. Kur u largua nga kjo botë, ai e kishte më se të përmbushur të gjithë atë që ia kishte besuar Allahu.